του Ηλία Τζίτζη απο το alterthess ...
Προσπαθώ, από την στιγμή που πληροφορήθηκα το θάνατο του Θοδωρή Αγγελόπουλου, να ξεκαθαρίσω μέσα μου, τι μου προκάλεσε τόσο οδυνηρά συναισθήματα και σκέψεις. Ταινίες του άλλωστε δεν είχα δει ποτέ, ώστε να υπάρχει κάποια πιο προσωπική σχέση με το δημιουργό, πιστεύοντας όμως ότι όταν θα το έκανα, μάλλον θα μου άρεσαν.
Θα έπρεπε, βάση της αντίληψης πολλών ανθρώπων που εκφράστηκε στο twitter, το facebook και αλλού, η είδηση να μου δημιουργήσει μια διάθεση είτε συγκαταβατικής θλίψης τύπου «ένας “μεγάλος” έφυγε – που δεν ξέρουμε γιατί είναι μεγάλος, αλλά για να το λένε κάποιοι κάτι θα ξέρουν» ή, ακόμη χειρότερα, άτσαλης επιθετικότητας προς τους πρώτους στη λογική του «πόσο υποκριτές είστε που δηλώνετε θλίψη για το θάνατο κάποιου που “σας έμαθαν” να εκτιμάτε χωρίς καν να γνωρίζετε γιατί». Τίποτα από τα δύο δε συνέβη. Αφού παρακολούθησα για ώρα την εν λόγω διαμάχη στο twitter, αναρωτώμενος για το πόσο τελικά μπερδεμένοι είναι οι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού μου, και πόσο δύσκολο τους είναι να διαχειριστούν το θέμα της θνησιμότητάς τους, αποχώρησα από το διαδικτυακό “διάλογο”, με συναισθήματα ουσιαστικής απώλειας.
Έβαλα το Θίασο και το ταξίδι στα Κύθηρα να κατεβαίνουν και έπειτα αναζήτησα αποσπάσματα από ταινίες του Αγγελόπουλου στο youtube. Ήθελα αρχικά να ακούσω το υπέροχο τραγούδι της Ελένης Καραΐνδρου από το ταξίδι στα Κύθηρα, τη μοναδική ουσιαστικά σύνδεση που είχα με το σκηνοθέτη και το έργο του, μια ανάμνηση της παιδικής μου ηλικίας. Το βρήκα μαζί με μια σεκάνς της ταινίας: Αυτή που ο ήρωας Μάνος Κατράκης μαζί με τη γυναίκα του Δώρα Βολανάκη αναχωρούν για το τελευταίο τους ταξίδι πάνω σε μια σχεδία, ξένοι στον ίδιο τους τον τόπο, που έχει ξεπουληθεί από τους νικητές του εμφυλίου. Έχοντας περάσει τον τελευταίο καιρό μελετώντας συστηματικά την ιστορία αυτής της χώρας, των τελευταίων εκατό περίπου χρόνων, και τις τεράστιες τραγωδίες που έχουν ζήσει οι άνθρωποί της, δεν άντεξα τη σκηνή και εντελώς απρόοπτα ξέσπασα σε λυγμούς. Και μόνο αφού τα δάκρυα μου στέγνωσαν, παίρνοντας μαζί τους τη συναισθηματική μου φόρτιση, κατάφερα να συγκεκριμενοποιήσω τι είναι αυτό που με πονάει και με ενοχλεί τόσο πολύ.
Οι μεγάλοι δημιουργοί διαθέτουν μια αρετή που τους ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους συναδέλφους τους: την ευαισθησία. Δε γνωρίζουν απλά πολύ καλά τα τεχνικά τους μέσα, οι κεραίες τους πιάνουν και καταγράφουν τον πόνο και τα βάσανα ολόκληρων λαών. Αυτό μπορεί να είναι βαθιά επώδυνο για τους ίδιους, καθώς το επιπλέον φορτίο στις πλάτες τους είναι δυσβάστακτο, αλλά τεράστιας αξίας για το συλλογικό συνειδητό και ασυνείδητο, όταν εν τέλει αυτό το βάρος διοχετεύεται στη δημιουργία τους. Ο ψυχισμός του ανθρώπου και χάρις σε τέτοιες δημιουργίες, μεταξύ άλλων εξίσου σημαντικών, κατάφερνε ανά τους αιώνες να κάνει βήματα, έτσι ώστε σε όλους σήμερα - ή δυστυχώς σχεδόν σε όλους – η δουλεία ή ο ρατσισμός, για παράδειγμα, σαν φαινόμενα να φαίνονται αποτρόπαια.
Ο Θοδωρής Αγγελόπουλος ήταν ένας μεγάλος δημιουργός για αυτόν το λόγο. Μέσα σε μια μόλις σκηνή κατάφερνε να περιγράψει το μέγεθος των τραγωδιών που έχει βιώσει αυτός ο τόπος, αποδεικνύοντας έτσι τη σε βάθος κατανόησή, γνώση και αγάπη που είχε για τον άνθρωπο. Προνόμιο που μπορούν να απολαμβάνουν μόνο όσοι η ευαισθησία τους ανθίζει μπροστά στις δυσκολίες και όχι όσοι περιχαρακώνονται στο στενό τους συμφέρον, μετατρεπόμενοι έτσι σε σκληρόπετσα ζώα. Ο θάνατος του έρχεται να προστεθεί σε αυτούς των Βέγγου, Παπάζογλου, Ρασούλη, Κατσουρίδη και τόσων άλλων ευαίσθητων που χάσαμε τα τελευταία δύο χρόνια και που μπορούσαν με το έργο τους να δώσουν μια ανάσα στο ψυχισμό μας. Γιατί μην κοροϊδευόμαστε, η κρίση περισσότερο από τις τσέπες μας, απειλεί την ανθρωπιά μας. Για αυτό περισσότερα από αύριο.
Θα έπρεπε, βάση της αντίληψης πολλών ανθρώπων που εκφράστηκε στο twitter, το facebook και αλλού, η είδηση να μου δημιουργήσει μια διάθεση είτε συγκαταβατικής θλίψης τύπου «ένας “μεγάλος” έφυγε – που δεν ξέρουμε γιατί είναι μεγάλος, αλλά για να το λένε κάποιοι κάτι θα ξέρουν» ή, ακόμη χειρότερα, άτσαλης επιθετικότητας προς τους πρώτους στη λογική του «πόσο υποκριτές είστε που δηλώνετε θλίψη για το θάνατο κάποιου που “σας έμαθαν” να εκτιμάτε χωρίς καν να γνωρίζετε γιατί». Τίποτα από τα δύο δε συνέβη. Αφού παρακολούθησα για ώρα την εν λόγω διαμάχη στο twitter, αναρωτώμενος για το πόσο τελικά μπερδεμένοι είναι οι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού μου, και πόσο δύσκολο τους είναι να διαχειριστούν το θέμα της θνησιμότητάς τους, αποχώρησα από το διαδικτυακό “διάλογο”, με συναισθήματα ουσιαστικής απώλειας.
Έβαλα το Θίασο και το ταξίδι στα Κύθηρα να κατεβαίνουν και έπειτα αναζήτησα αποσπάσματα από ταινίες του Αγγελόπουλου στο youtube. Ήθελα αρχικά να ακούσω το υπέροχο τραγούδι της Ελένης Καραΐνδρου από το ταξίδι στα Κύθηρα, τη μοναδική ουσιαστικά σύνδεση που είχα με το σκηνοθέτη και το έργο του, μια ανάμνηση της παιδικής μου ηλικίας. Το βρήκα μαζί με μια σεκάνς της ταινίας: Αυτή που ο ήρωας Μάνος Κατράκης μαζί με τη γυναίκα του Δώρα Βολανάκη αναχωρούν για το τελευταίο τους ταξίδι πάνω σε μια σχεδία, ξένοι στον ίδιο τους τον τόπο, που έχει ξεπουληθεί από τους νικητές του εμφυλίου. Έχοντας περάσει τον τελευταίο καιρό μελετώντας συστηματικά την ιστορία αυτής της χώρας, των τελευταίων εκατό περίπου χρόνων, και τις τεράστιες τραγωδίες που έχουν ζήσει οι άνθρωποί της, δεν άντεξα τη σκηνή και εντελώς απρόοπτα ξέσπασα σε λυγμούς. Και μόνο αφού τα δάκρυα μου στέγνωσαν, παίρνοντας μαζί τους τη συναισθηματική μου φόρτιση, κατάφερα να συγκεκριμενοποιήσω τι είναι αυτό που με πονάει και με ενοχλεί τόσο πολύ.
Οι μεγάλοι δημιουργοί διαθέτουν μια αρετή που τους ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους συναδέλφους τους: την ευαισθησία. Δε γνωρίζουν απλά πολύ καλά τα τεχνικά τους μέσα, οι κεραίες τους πιάνουν και καταγράφουν τον πόνο και τα βάσανα ολόκληρων λαών. Αυτό μπορεί να είναι βαθιά επώδυνο για τους ίδιους, καθώς το επιπλέον φορτίο στις πλάτες τους είναι δυσβάστακτο, αλλά τεράστιας αξίας για το συλλογικό συνειδητό και ασυνείδητο, όταν εν τέλει αυτό το βάρος διοχετεύεται στη δημιουργία τους. Ο ψυχισμός του ανθρώπου και χάρις σε τέτοιες δημιουργίες, μεταξύ άλλων εξίσου σημαντικών, κατάφερνε ανά τους αιώνες να κάνει βήματα, έτσι ώστε σε όλους σήμερα - ή δυστυχώς σχεδόν σε όλους – η δουλεία ή ο ρατσισμός, για παράδειγμα, σαν φαινόμενα να φαίνονται αποτρόπαια.
Ο Θοδωρής Αγγελόπουλος ήταν ένας μεγάλος δημιουργός για αυτόν το λόγο. Μέσα σε μια μόλις σκηνή κατάφερνε να περιγράψει το μέγεθος των τραγωδιών που έχει βιώσει αυτός ο τόπος, αποδεικνύοντας έτσι τη σε βάθος κατανόησή, γνώση και αγάπη που είχε για τον άνθρωπο. Προνόμιο που μπορούν να απολαμβάνουν μόνο όσοι η ευαισθησία τους ανθίζει μπροστά στις δυσκολίες και όχι όσοι περιχαρακώνονται στο στενό τους συμφέρον, μετατρεπόμενοι έτσι σε σκληρόπετσα ζώα. Ο θάνατος του έρχεται να προστεθεί σε αυτούς των Βέγγου, Παπάζογλου, Ρασούλη, Κατσουρίδη και τόσων άλλων ευαίσθητων που χάσαμε τα τελευταία δύο χρόνια και που μπορούσαν με το έργο τους να δώσουν μια ανάσα στο ψυχισμό μας. Γιατί μην κοροϊδευόμαστε, η κρίση περισσότερο από τις τσέπες μας, απειλεί την ανθρωπιά μας. Για αυτό περισσότερα από αύριο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου