Του Δημοσθενη Παπαδατου Αναγνωστοπουλου, απο την Αυγη...
Στον Χοσέ Αντόνιο, γιο του δικτάτορα της Ισπανίας Μιγκέλ Πρίμο ντε Ριβέρα και ιδρυτή της φασιστικής "Ισπανικής Φάλαγγας", που εκτελέστηκε τον Νοέμβριο του '36, πριν αποκατασταθεί, λίγο αργότερα, από τη δικτατορία του Φράνκο, αποδίδεται ο εξής αφορισμός: "Οι κόκκινοι σκέφτονται, το να σκέφτεσαι όμως δεν αξίζει τίποτα. Οι κόκκινοι σκέφτονται, εμείς πιστεύουμε".
Όπως η δημιουργία, έτσι και η καταστροφή (η καταστροφή της κοινωνίας και της δημοκρατίας, της "ηγεμονίας της Αριστεράς από τη Μεταπολίτευση" κ.ο.κ.), χρειάζεται έμπνευση - και η έμπνευση προϋποθέτει την πίστη. Η πίστη και ο μύθος εμπνέουν διαχρονικά την πολιτική της καταστροφής. Είναι, για παράδειγμα, γνωστή η επίδραση που άσκησε η σκέψη του Ζωρζ Σορέλ στον Μουσολίνι: Για τον πρώτο, η λογική ακολουθεί την πραγματικότητα και είναι ικανή να λύσει μικροπροβλήματα της καθημερινότητας -δεν μπορεί, όμως, να κινήσει αυτή τα νήματα της ιστορίας. Έναν χρόνο πριν τον θάνατο του Γάλλου φιλοσόφου και θεωρητικού του επαναστατικού συνδικαλισμού, ο Μουσολίνι συνοψίζει την πολιτική του PNF: "Tο Κράτος είναι υπερτροφικό, παχυδερμικό, αχανές και αδύναμο, διότι έχει αναλάβει σειρά από λειτουργίες οικονομικού χαρακτήρα, οι οποίες θα έπρεπε να έχουν αφεθεί στο ελεύθερο παιχνίδι της ιδιωτικής οικονομίας".
Στον εικοστό πρώτο αιώνα ο μύθος δεν επιβιώνει μόνο στις τάξεις των νοσταλγών του Μουσολίνι. Έχει ξαναγραφτεί ότι, στα χρόνια της κρίσης, και το αστικό πολιτικό προσωπικό αποδεικνύεται λιγότερο ορθολογικό απ' όσο θα θέλαμε να πιστεύουμε. Η πίστη του στην υποχρέωση να συρρικνωθεί το Δημόσιο και να διευκολυνθούν οι ιδιωτικές επενδύσεις, φέρει τόση εκτυφλωτική ισχύ που αρκεί για να δυσχεράνει τόσο τις ίδιες τις ιδιωτικές επενδύσεις όσο και τις λειτουργίες του κράτους που είναι απαραίτητες για την αναπαραγωγή του κεφαλαίου (Μιχ. Νικολακάκης, "Από το κράτος-νυχτοφύλακα στο κράτος-νυχτοβάτη", Red Notebook, 6.4.2013). Χάριν αυτής της πίστης, το αστικό πολιτικό προσωπικό θυσιάζει στους πιο βραχυπρόθεσμους στόχους του τα στηρίγματα για την αναπαραγωγή της εξουσίας του, χάριν της ίδιας εναποθέτει την ανάπτυξη στην αναγέννηση -ως εκ θαύματος- της οικονομίας από τις στάχτες της, και από την ίδια την πίστη του τυφλωμένο, προσφέρεται εν τέλει να αναλωθεί το ίδιο, μέχρι η πίστη στο θαύμα της αναγέννησης (από τις στάχτες) να θριαμβεύσει.
Αν όμως ο ανορθολογισμός, η περιφρόνηση του ορθού λόγου και η καθοδήγηση της πολιτικής από μια εξωφρενική πίστη είναι σήμερα ένα από τα σημεία συνάντησης νεοφιλελεύθερων και νεοφασιστών, ισχύει επίσης πως ο ανορθολογισμός διαθέτει έναν πυρήνα "ορθολογικότητας". Εν προκειμένω, απουσία πειστικών ορθολογικών επιχειρημάτων που θα επέτρεπαν τον "προσηλυτισμό", η ορθολογική επιλογή δεν είναι παρά η προσπάθεια διάλυσης του στρατού των "απίστων". Αυτοί που προσφέρουν εαυτούς με αυταπάρνηση στη μάχη για την εφαρμογή των ερημοποιητικών "μεταρρυθμίσεων", αυτοί που δέχονται πρόθυμα να αυτοκαταστραφούν, έχουν κάθε ηθικό "δικαίωμα", αν όχι την υποχρέωση, να καταστρέψουν. Στην καμπή αυτή, τη στιγμή που ο Τάκης Μπαλτάκος καλεί τη Χρυσή Αυγή στο Μπλοκ της Καταστροφής, κι ενώ άλλοι κύκλοι καλλιεργούν την ιδέα της ενσωμάτωσης/αστικοποίησής της κατασκευάζοντας έναν ναζιστικότερο ΛΑΟΣ στη θέση του αποβιώσαντος, φαίνεται να βρίσκει όριο η στρατηγική μιας νεοφιλελεύθερης (άρα εγγενώς αντισυριζικής) Αριστεράς. Φαίνεται, γιατί με τη ΔΗΜ.ΑΡ. κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τίποτα.
Αυτό, σε αδρές γραμμές, είναι το αντιφατικό ίχνος που άφησε στο πολιτικό σύστημα η εμβληματική κινητοποίηση για την υπεράσπιση της δημόσιας τηλεόρασης: κάθε νίκη μας, μια νέα διάταξη μάχης. Ήταν, έτσι, η δεύτερη φορά, μετά την 15η Ιουνίου του 2011, που μια λαϊκή κινητοποίηση είχε ως αποτέλεσμα για μερικές στιγμές... να μην υπάρχει κυβέρνηση -και κανείς να μην μπορεί να πει τι έρχεται μετά. Ήταν, ταυτόχρονα, και μια ακόμη φορά που αποδεικνυόταν πως, στα χρόνια του αυταρχικού κρατισμού, η κυριαρχία διαθέτει περιθώρια αναδίπλωσης και περισσότερες εναλλακτικές λύσεις απ' όσο μια υπεραισιόδοξη αριστερή σκέψη μπορεί να υπολογίσει. Είναι δε βέβαιο ότι, όσο βραχύβια κι αν αποδειχτεί και αυτή η εναλλακτική, μέχρι να ολοκληρώσει τον κύκλο της θα έχει αποδειχτεί πιο αυταρχική από την προηγούμενη. Πολιτικό προσωπικό ταχείας καύσης δεν σημαίνει αυτόματα και κοινωνικούς αγώνες άμεσης απόδοσης. Σημαίνει, αντιθέτως, επιμονή στους αγώνες, και σε μια σύλληψη της δημοκρατίας, άλλη από την τυπική-θεσμοκρατική της ΔΗΜ.ΑΡ.
Στον Χοσέ Αντόνιο, γιο του δικτάτορα της Ισπανίας Μιγκέλ Πρίμο ντε Ριβέρα και ιδρυτή της φασιστικής "Ισπανικής Φάλαγγας", που εκτελέστηκε τον Νοέμβριο του '36, πριν αποκατασταθεί, λίγο αργότερα, από τη δικτατορία του Φράνκο, αποδίδεται ο εξής αφορισμός: "Οι κόκκινοι σκέφτονται, το να σκέφτεσαι όμως δεν αξίζει τίποτα. Οι κόκκινοι σκέφτονται, εμείς πιστεύουμε".
Όπως η δημιουργία, έτσι και η καταστροφή (η καταστροφή της κοινωνίας και της δημοκρατίας, της "ηγεμονίας της Αριστεράς από τη Μεταπολίτευση" κ.ο.κ.), χρειάζεται έμπνευση - και η έμπνευση προϋποθέτει την πίστη. Η πίστη και ο μύθος εμπνέουν διαχρονικά την πολιτική της καταστροφής. Είναι, για παράδειγμα, γνωστή η επίδραση που άσκησε η σκέψη του Ζωρζ Σορέλ στον Μουσολίνι: Για τον πρώτο, η λογική ακολουθεί την πραγματικότητα και είναι ικανή να λύσει μικροπροβλήματα της καθημερινότητας -δεν μπορεί, όμως, να κινήσει αυτή τα νήματα της ιστορίας. Έναν χρόνο πριν τον θάνατο του Γάλλου φιλοσόφου και θεωρητικού του επαναστατικού συνδικαλισμού, ο Μουσολίνι συνοψίζει την πολιτική του PNF: "Tο Κράτος είναι υπερτροφικό, παχυδερμικό, αχανές και αδύναμο, διότι έχει αναλάβει σειρά από λειτουργίες οικονομικού χαρακτήρα, οι οποίες θα έπρεπε να έχουν αφεθεί στο ελεύθερο παιχνίδι της ιδιωτικής οικονομίας".
Στον εικοστό πρώτο αιώνα ο μύθος δεν επιβιώνει μόνο στις τάξεις των νοσταλγών του Μουσολίνι. Έχει ξαναγραφτεί ότι, στα χρόνια της κρίσης, και το αστικό πολιτικό προσωπικό αποδεικνύεται λιγότερο ορθολογικό απ' όσο θα θέλαμε να πιστεύουμε. Η πίστη του στην υποχρέωση να συρρικνωθεί το Δημόσιο και να διευκολυνθούν οι ιδιωτικές επενδύσεις, φέρει τόση εκτυφλωτική ισχύ που αρκεί για να δυσχεράνει τόσο τις ίδιες τις ιδιωτικές επενδύσεις όσο και τις λειτουργίες του κράτους που είναι απαραίτητες για την αναπαραγωγή του κεφαλαίου (Μιχ. Νικολακάκης, "Από το κράτος-νυχτοφύλακα στο κράτος-νυχτοβάτη", Red Notebook, 6.4.2013). Χάριν αυτής της πίστης, το αστικό πολιτικό προσωπικό θυσιάζει στους πιο βραχυπρόθεσμους στόχους του τα στηρίγματα για την αναπαραγωγή της εξουσίας του, χάριν της ίδιας εναποθέτει την ανάπτυξη στην αναγέννηση -ως εκ θαύματος- της οικονομίας από τις στάχτες της, και από την ίδια την πίστη του τυφλωμένο, προσφέρεται εν τέλει να αναλωθεί το ίδιο, μέχρι η πίστη στο θαύμα της αναγέννησης (από τις στάχτες) να θριαμβεύσει.
Αν όμως ο ανορθολογισμός, η περιφρόνηση του ορθού λόγου και η καθοδήγηση της πολιτικής από μια εξωφρενική πίστη είναι σήμερα ένα από τα σημεία συνάντησης νεοφιλελεύθερων και νεοφασιστών, ισχύει επίσης πως ο ανορθολογισμός διαθέτει έναν πυρήνα "ορθολογικότητας". Εν προκειμένω, απουσία πειστικών ορθολογικών επιχειρημάτων που θα επέτρεπαν τον "προσηλυτισμό", η ορθολογική επιλογή δεν είναι παρά η προσπάθεια διάλυσης του στρατού των "απίστων". Αυτοί που προσφέρουν εαυτούς με αυταπάρνηση στη μάχη για την εφαρμογή των ερημοποιητικών "μεταρρυθμίσεων", αυτοί που δέχονται πρόθυμα να αυτοκαταστραφούν, έχουν κάθε ηθικό "δικαίωμα", αν όχι την υποχρέωση, να καταστρέψουν. Στην καμπή αυτή, τη στιγμή που ο Τάκης Μπαλτάκος καλεί τη Χρυσή Αυγή στο Μπλοκ της Καταστροφής, κι ενώ άλλοι κύκλοι καλλιεργούν την ιδέα της ενσωμάτωσης/αστικοποίησής της κατασκευάζοντας έναν ναζιστικότερο ΛΑΟΣ στη θέση του αποβιώσαντος, φαίνεται να βρίσκει όριο η στρατηγική μιας νεοφιλελεύθερης (άρα εγγενώς αντισυριζικής) Αριστεράς. Φαίνεται, γιατί με τη ΔΗΜ.ΑΡ. κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τίποτα.
Αυτό, σε αδρές γραμμές, είναι το αντιφατικό ίχνος που άφησε στο πολιτικό σύστημα η εμβληματική κινητοποίηση για την υπεράσπιση της δημόσιας τηλεόρασης: κάθε νίκη μας, μια νέα διάταξη μάχης. Ήταν, έτσι, η δεύτερη φορά, μετά την 15η Ιουνίου του 2011, που μια λαϊκή κινητοποίηση είχε ως αποτέλεσμα για μερικές στιγμές... να μην υπάρχει κυβέρνηση -και κανείς να μην μπορεί να πει τι έρχεται μετά. Ήταν, ταυτόχρονα, και μια ακόμη φορά που αποδεικνυόταν πως, στα χρόνια του αυταρχικού κρατισμού, η κυριαρχία διαθέτει περιθώρια αναδίπλωσης και περισσότερες εναλλακτικές λύσεις απ' όσο μια υπεραισιόδοξη αριστερή σκέψη μπορεί να υπολογίσει. Είναι δε βέβαιο ότι, όσο βραχύβια κι αν αποδειχτεί και αυτή η εναλλακτική, μέχρι να ολοκληρώσει τον κύκλο της θα έχει αποδειχτεί πιο αυταρχική από την προηγούμενη. Πολιτικό προσωπικό ταχείας καύσης δεν σημαίνει αυτόματα και κοινωνικούς αγώνες άμεσης απόδοσης. Σημαίνει, αντιθέτως, επιμονή στους αγώνες, και σε μια σύλληψη της δημοκρατίας, άλλη από την τυπική-θεσμοκρατική της ΔΗΜ.ΑΡ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου