Του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου, απο το Red NoteBook...
«Η καταστροφή είναι δημιουργία». Δεν μιλάει κανένας αναρχομηδενιστής. Είναι η εντύπωση που σου μένει διαβάζοντας το πρώτο κυριακάτικο Βήμα της νέας χρονιάς. Ξέροντας ότι την ώρα που διαβάζεις, σε όλη την Ελλάδα ζεσταίνονται με ό,τι καίγεται,
ή αρνούνται να φύγουν από το πόστο τους, μην και τους το πάρει ο άλλος άστεγος που το καλοβλέπει. Αυτά όμως χαλάνε την αισιοδοξία για τη νέα χρονιά. Το θέμα είναι ότι «στην Αράχοβα του Παρνασσού, στον Αγιο Αθανάσιο του Καϊκματσαλάν, στα Τρία-Πέντε Πηγάδια του Βερμίου, στη Βασιλίτσα των Γρεβενών, στα χωριά του Πηλίου, αλλά και στη Βυτίνα, στη Δημητσάνα, στη Στεμνίτσα και αλλού δεν έβρισκες τραπέζι για καφέ, σύμφωνα με τις αφηγήσεις χειμερινών εκδρομέων».
Η καταστροφή είναι δημιουργία. Την ίδια στιγμή λοιπόν που στη φυλακή των Διαβατών οι κρατούμενοι ζουν με δύο ευρώ την ημέρα, «ινστιτούτα διασυνδεμένα με την τρόικα […] διακρίνουν ως βάσεις του επόμενου αναπτυξιακού κύματος τους τομείς της Υγείας, της Παιδείας, των μεταφορών, των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, των νέων τεχνολογιών, του τουρισμού και της νέας μεταποίησης αγροτικών προϊόντων».
Την επόμενη φορά, αν γίνεται, μη μιλήσετε πάλι για «πλαστή ευημερία». Είναι απλά το πνεύμα των αιώνιων Χριστουγέννων. Μπορεί η ιστορία του κοριτσιού με τα σπίρτα να μην έχει τίποτα το παραμυθένιο πια, αλλά εν πάση περιπτώσει πρέπει να γίνουν θυσίες.
Νιφάδες
Ενώ σε κάθε γωνιά της χώρας οι άνθρωποι καίνε ό,τι καίγεται για να ζεσταθούν, ξημερώματα Τρίτης, δύο τετράγωνα πάνω από το Σταθμό Λαρίσης, ένα ζευγάρι βγαίνει για χιονοπόλεμο. Τη στιγμή της φωτογραφίας, στο καρέ εισβάλλει απρόσκλητο ένα ταξί. Όμως οι ερωτευμένοι είναι εκείνο το είδος ανορθολογικού και επίμονου ανθρώπου που μπορεί να κάνει τα πάντα για λίγη ευτυχία από χιόνι. Η δεύτερη φωτογραφία, λοιπόν, μάλλον θα βγήκε καλύτερη.
Η κυρία Παπαδοπούλου μπορεί να ξανακοιμάται ήσυχη
Νωρίς το πρωί της Τετάρτης, ένα άλλο είδος επίμονου ανθρώπου ανακαταλαμβάνει τη Βίλα Αμαλίας. Ο κρατικός ορθολογισμός φυσικά δεν τα ανέχεται αυτά. Ορθολογικά πράττοντας, ανεβάζει ελικόπτερα, αποκλείει την περιοχή της αγανακτισμένης κυρίας Παπαδοπούλου, κατεβάζει συνεργείο κινηματογράφησης και δίνει στο Mega την αποκλειστικότητα.
Το θέμα δεν είναι η πάταξη της ανομίας. Το θέμα είναι το θέαμά της. Ο αντιπερισπασμός, και μέσα από αυτόν ο θρίαμβος της αθέατης βίας, της δημόσιας τάξης, της προόδου που φέρνει τουρίστες στο Καϊμακτσαλάν. Κανείς δεν ασχολείται με λεπτομέρειες, όπως η απελευθέρωση των συλληφθέντων της πρώτης εκκένωσης ελλείψει στοιχείων, γεγονός που καθιστά τον έλληνα πρωθυπουργό πολιτικάντη περιωπής. Κανείς δεν ασχολείται με την υπερπολιτικοποίηση της αστυνομίας, που στην περίπτωση της Βίλας, ελλείψει δηλαδή ενοχοποιητικών στοιχείων, καμία απολύτως δημόσια τάξη δεν περιφρούρησε και πάλι. Κανείς δεν ασχολείται, τέλος, με την ταύτιση της ΔΗΜΑΡ με τη ΝΔ, σε μια αντίληψη περί ασφάλειας, για την οποία ακόμα και το ειρηνικό Σύνταγμα είναι «γενέθλιος τόπος της βίας» -εξ ου και πνίγεται στα χημικά. Όσο όμως σχεδόν κανείς δεν ασχολείται με όλα αυτά, τόσο πιο γρήγορη θα είναι η μετάβαση από την καταδίκη της βίας (των άλλων), στο κυνήγι της ανομίας (όχι της οποιασδήποτε), και αποκεί στην ποινικοποίηση των ανομικών ιδεολογιών.
Τέλος της Μεταπολίτευσης, επεισόδιο 1950
Στα μέσα του ’70 κορυφαία στελέχη του ΠΑΣΟΚ, από τον Χαραλαμπόπουλο μέχρι τον Ανδρέα Παπανδρέου, αρνούνταν να δουν ως απλώς ανομικούς, «τρομοκράτες» σαν τον Ρολφ Πόλε. Λίγο αργότερα, στα μέσα του ’80 δηλαδή, ο Λεωνίδας Κύρκος συνομιλούσε στο Χημείο με μαντιλοφόρους, με άνεση που θα σόκαρε σήμερα ανθρώπους σαν τον Μάνο Ματσαγγάνη. Το 1990, τέλος, ο δεξιός Χατζιδάκις κατέβαινε σε πορεία της Πρωτοβουλίας Αναρχικών, σε μια ενέργεια εντελώς αψυχολόγητη για κάποιους σαν τον Ανδρέα Παπαδόπουλο.
Η απόσταση μπορεί να εξιδανικεύει, θα πείτε. Όμως οι αντιεξουσιαστές δεν άλλαξαν σε τίποτα όλα αυτά τα χρόνια –ή αν άλλαξαν, άλλαξαν όσο και οι εξουσιαστές. Τη διαφορά την κάνει μάλλον το «τέλος της Μεταπολίτευσης». Η απόσταση δηλαδή από τη μνήμη του αντιδικτατορικού αγώνα. Όσο η αυτή η μνήμη ξεθωριάζει, τόσο πιο οικεία νιώθει μια ορισμένη «ανανεωτική» Αριστερά στην αγκαλιά του Δικτύου 21.
Μεταξύ πανκ και ελαφρολαϊκού
Η αντιμετώπιση από την Αριστερά αυτής της αναπάντεχης κοινοπραξίας «ανανεωτών», ακροδεξιών δικτυακών και σοβαρών ενημερωτικών δικτύων, δεν είναι απλή υπόθεση. Πάρτε παράδειγμα την εκπομπή της περασμένης Κυριακής, με τους Σκουρλέτη και Γιακουμάτο. Θα περίμενες να γίνει χαμός όταν ένα στέλεχος της κυβέρνησης δηλώνει πως προτιμά τους νεοναζί από τον ΣΥΡΙΖΑ (προσοχή: από τον ΣΥΡΙΖΑ, όχι από αυτούς που υποτίθεται ότι εκείνος υπερασπίζεται). Και γιατί τους προτιμά; Είναι θέμα ηθικής: όταν οι νεοναζί δέρνουν, το κάνουν με ακάλυπτα πρόσωπα (ξανά προσοχή: ο Γιακουμάτος λέει ότι κάποιοι μπορούν να δέρνουν ακόμα και με ακάλυπτα πρόσωπα, χωρίς δηλαδή να φοβούνται τις συνέπειες, κατά τα άλλα όμως το κράτος δεν σηκώνει ανομία στο σπαθί του…).
Κι όμως, μια είδηση που θα έφτιαχνε πρωτοσέλιδα και δελτία ειδήσεων για τρεις μέρες, ήταν σα να μην ακούστηκε ποτέ. Σ΄αυτή τη συνθήκη, λοιπόν, που το να ανταγωνιστείς το κράτος στο πεδίο του θεάματος είναι τουλάχιστον εξίσου ανώφελο με το να το ανταγωνιστείς στο πεδίο της βίας, τι μπορείς να κάνεις αν το εννοείς ότι θέλεις να υπερασπιστείς την κοινωνία;
Μπορείς να πεις, όποια κι αν είναι η συζήτηση, ότι το θέμα παραμένει η μνημονιακή λαίλαπα και η κρυφή απιστία σε βάρος του Δημοσίου –γιατί η φανερή είναι πια τόσο εξόφθαλμη, που τίποτα το σκανδαλιστικό δεν υπαινίσσεται. Μπορείς λοιπόν να πετάξεις τη μπάλα στην εξέδρα ή να παίξεις αποκλειστικά στο πεδίο της προσωπικής ηθικής του αντιπάλου: μπορεί και η δημόσια ηθική του να είναι εξίσου διάτρητη, όμως οι νοικοκυραίοι δεν το βλέπουν όλοι έτσι. Μπορείς πάντα, σε τελική ανάλυση, να καταγγείλεις ότι όλα αυτά αποπροσανατολίζουν το λαϊκό κίνημα -πράγμα που βέβαια δεν είναι και ακριβώς ψέματα.
Ενώ όμως μπορείς να τα κάνεις όλα αυτά, το θέμα είναι κάποια στιγμή το λαϊκό κίνημα να πάψει να «αποπροσανατολίζεται» με τόση ευκολία. Με αυτήν την έννοια, ίσως να υπάρχει και ένας άλλος τρόπος να σταθείς ως αυτό που είσαι, ως η μόνη δηλαδή αξιοπρεπής δύναμη στη συνθήκη αυτή. Ο τρόπος αυτός είναι να εξηγείς. Να θέτεις το σωστό ερώτημα, μένοντας όμως στην ίδια συζήτηση. Να εκπαιδεύεις, σε εποχές που απαιτούν αυτοπεποίθηση και μαζί αξιοπιστία, και όπου κάθε χαμένη μάχη κοστίζει ακριβότερα απ΄ό,τι συνήθως.
ΥΓ: Εντάξει, θα μπορούσε να είναι κάπως πιο μετρημένος: η αριστερή πολιτική δεν είναι απλά διακήρυξη αρχών. Αλλά αλίμονο αν ο Βαγγέλης Διαμαντόπουλος, ο άνθρωπος που πριν από μερικούς μήνες ρίσκαρε τη ζωή του μπαίνοντας στο καράβι αλληλεγγύης για τη Γάζα, μπορεί να λοιδορείται από τον κάθε πολιτικάντη. Υπάρχει και όριο.
ή αρνούνται να φύγουν από το πόστο τους, μην και τους το πάρει ο άλλος άστεγος που το καλοβλέπει. Αυτά όμως χαλάνε την αισιοδοξία για τη νέα χρονιά. Το θέμα είναι ότι «στην Αράχοβα του Παρνασσού, στον Αγιο Αθανάσιο του Καϊκματσαλάν, στα Τρία-Πέντε Πηγάδια του Βερμίου, στη Βασιλίτσα των Γρεβενών, στα χωριά του Πηλίου, αλλά και στη Βυτίνα, στη Δημητσάνα, στη Στεμνίτσα και αλλού δεν έβρισκες τραπέζι για καφέ, σύμφωνα με τις αφηγήσεις χειμερινών εκδρομέων».
Η καταστροφή είναι δημιουργία. Την ίδια στιγμή λοιπόν που στη φυλακή των Διαβατών οι κρατούμενοι ζουν με δύο ευρώ την ημέρα, «ινστιτούτα διασυνδεμένα με την τρόικα […] διακρίνουν ως βάσεις του επόμενου αναπτυξιακού κύματος τους τομείς της Υγείας, της Παιδείας, των μεταφορών, των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, των νέων τεχνολογιών, του τουρισμού και της νέας μεταποίησης αγροτικών προϊόντων».
Την επόμενη φορά, αν γίνεται, μη μιλήσετε πάλι για «πλαστή ευημερία». Είναι απλά το πνεύμα των αιώνιων Χριστουγέννων. Μπορεί η ιστορία του κοριτσιού με τα σπίρτα να μην έχει τίποτα το παραμυθένιο πια, αλλά εν πάση περιπτώσει πρέπει να γίνουν θυσίες.
Νιφάδες
Ενώ σε κάθε γωνιά της χώρας οι άνθρωποι καίνε ό,τι καίγεται για να ζεσταθούν, ξημερώματα Τρίτης, δύο τετράγωνα πάνω από το Σταθμό Λαρίσης, ένα ζευγάρι βγαίνει για χιονοπόλεμο. Τη στιγμή της φωτογραφίας, στο καρέ εισβάλλει απρόσκλητο ένα ταξί. Όμως οι ερωτευμένοι είναι εκείνο το είδος ανορθολογικού και επίμονου ανθρώπου που μπορεί να κάνει τα πάντα για λίγη ευτυχία από χιόνι. Η δεύτερη φωτογραφία, λοιπόν, μάλλον θα βγήκε καλύτερη.
Η κυρία Παπαδοπούλου μπορεί να ξανακοιμάται ήσυχη
Νωρίς το πρωί της Τετάρτης, ένα άλλο είδος επίμονου ανθρώπου ανακαταλαμβάνει τη Βίλα Αμαλίας. Ο κρατικός ορθολογισμός φυσικά δεν τα ανέχεται αυτά. Ορθολογικά πράττοντας, ανεβάζει ελικόπτερα, αποκλείει την περιοχή της αγανακτισμένης κυρίας Παπαδοπούλου, κατεβάζει συνεργείο κινηματογράφησης και δίνει στο Mega την αποκλειστικότητα.
Το θέμα δεν είναι η πάταξη της ανομίας. Το θέμα είναι το θέαμά της. Ο αντιπερισπασμός, και μέσα από αυτόν ο θρίαμβος της αθέατης βίας, της δημόσιας τάξης, της προόδου που φέρνει τουρίστες στο Καϊμακτσαλάν. Κανείς δεν ασχολείται με λεπτομέρειες, όπως η απελευθέρωση των συλληφθέντων της πρώτης εκκένωσης ελλείψει στοιχείων, γεγονός που καθιστά τον έλληνα πρωθυπουργό πολιτικάντη περιωπής. Κανείς δεν ασχολείται με την υπερπολιτικοποίηση της αστυνομίας, που στην περίπτωση της Βίλας, ελλείψει δηλαδή ενοχοποιητικών στοιχείων, καμία απολύτως δημόσια τάξη δεν περιφρούρησε και πάλι. Κανείς δεν ασχολείται, τέλος, με την ταύτιση της ΔΗΜΑΡ με τη ΝΔ, σε μια αντίληψη περί ασφάλειας, για την οποία ακόμα και το ειρηνικό Σύνταγμα είναι «γενέθλιος τόπος της βίας» -εξ ου και πνίγεται στα χημικά. Όσο όμως σχεδόν κανείς δεν ασχολείται με όλα αυτά, τόσο πιο γρήγορη θα είναι η μετάβαση από την καταδίκη της βίας (των άλλων), στο κυνήγι της ανομίας (όχι της οποιασδήποτε), και αποκεί στην ποινικοποίηση των ανομικών ιδεολογιών.
Τέλος της Μεταπολίτευσης, επεισόδιο 1950
Στα μέσα του ’70 κορυφαία στελέχη του ΠΑΣΟΚ, από τον Χαραλαμπόπουλο μέχρι τον Ανδρέα Παπανδρέου, αρνούνταν να δουν ως απλώς ανομικούς, «τρομοκράτες» σαν τον Ρολφ Πόλε. Λίγο αργότερα, στα μέσα του ’80 δηλαδή, ο Λεωνίδας Κύρκος συνομιλούσε στο Χημείο με μαντιλοφόρους, με άνεση που θα σόκαρε σήμερα ανθρώπους σαν τον Μάνο Ματσαγγάνη. Το 1990, τέλος, ο δεξιός Χατζιδάκις κατέβαινε σε πορεία της Πρωτοβουλίας Αναρχικών, σε μια ενέργεια εντελώς αψυχολόγητη για κάποιους σαν τον Ανδρέα Παπαδόπουλο.
Η απόσταση μπορεί να εξιδανικεύει, θα πείτε. Όμως οι αντιεξουσιαστές δεν άλλαξαν σε τίποτα όλα αυτά τα χρόνια –ή αν άλλαξαν, άλλαξαν όσο και οι εξουσιαστές. Τη διαφορά την κάνει μάλλον το «τέλος της Μεταπολίτευσης». Η απόσταση δηλαδή από τη μνήμη του αντιδικτατορικού αγώνα. Όσο η αυτή η μνήμη ξεθωριάζει, τόσο πιο οικεία νιώθει μια ορισμένη «ανανεωτική» Αριστερά στην αγκαλιά του Δικτύου 21.
Μεταξύ πανκ και ελαφρολαϊκού
Η αντιμετώπιση από την Αριστερά αυτής της αναπάντεχης κοινοπραξίας «ανανεωτών», ακροδεξιών δικτυακών και σοβαρών ενημερωτικών δικτύων, δεν είναι απλή υπόθεση. Πάρτε παράδειγμα την εκπομπή της περασμένης Κυριακής, με τους Σκουρλέτη και Γιακουμάτο. Θα περίμενες να γίνει χαμός όταν ένα στέλεχος της κυβέρνησης δηλώνει πως προτιμά τους νεοναζί από τον ΣΥΡΙΖΑ (προσοχή: από τον ΣΥΡΙΖΑ, όχι από αυτούς που υποτίθεται ότι εκείνος υπερασπίζεται). Και γιατί τους προτιμά; Είναι θέμα ηθικής: όταν οι νεοναζί δέρνουν, το κάνουν με ακάλυπτα πρόσωπα (ξανά προσοχή: ο Γιακουμάτος λέει ότι κάποιοι μπορούν να δέρνουν ακόμα και με ακάλυπτα πρόσωπα, χωρίς δηλαδή να φοβούνται τις συνέπειες, κατά τα άλλα όμως το κράτος δεν σηκώνει ανομία στο σπαθί του…).
Κι όμως, μια είδηση που θα έφτιαχνε πρωτοσέλιδα και δελτία ειδήσεων για τρεις μέρες, ήταν σα να μην ακούστηκε ποτέ. Σ΄αυτή τη συνθήκη, λοιπόν, που το να ανταγωνιστείς το κράτος στο πεδίο του θεάματος είναι τουλάχιστον εξίσου ανώφελο με το να το ανταγωνιστείς στο πεδίο της βίας, τι μπορείς να κάνεις αν το εννοείς ότι θέλεις να υπερασπιστείς την κοινωνία;
Μπορείς να πεις, όποια κι αν είναι η συζήτηση, ότι το θέμα παραμένει η μνημονιακή λαίλαπα και η κρυφή απιστία σε βάρος του Δημοσίου –γιατί η φανερή είναι πια τόσο εξόφθαλμη, που τίποτα το σκανδαλιστικό δεν υπαινίσσεται. Μπορείς λοιπόν να πετάξεις τη μπάλα στην εξέδρα ή να παίξεις αποκλειστικά στο πεδίο της προσωπικής ηθικής του αντιπάλου: μπορεί και η δημόσια ηθική του να είναι εξίσου διάτρητη, όμως οι νοικοκυραίοι δεν το βλέπουν όλοι έτσι. Μπορείς πάντα, σε τελική ανάλυση, να καταγγείλεις ότι όλα αυτά αποπροσανατολίζουν το λαϊκό κίνημα -πράγμα που βέβαια δεν είναι και ακριβώς ψέματα.
Ενώ όμως μπορείς να τα κάνεις όλα αυτά, το θέμα είναι κάποια στιγμή το λαϊκό κίνημα να πάψει να «αποπροσανατολίζεται» με τόση ευκολία. Με αυτήν την έννοια, ίσως να υπάρχει και ένας άλλος τρόπος να σταθείς ως αυτό που είσαι, ως η μόνη δηλαδή αξιοπρεπής δύναμη στη συνθήκη αυτή. Ο τρόπος αυτός είναι να εξηγείς. Να θέτεις το σωστό ερώτημα, μένοντας όμως στην ίδια συζήτηση. Να εκπαιδεύεις, σε εποχές που απαιτούν αυτοπεποίθηση και μαζί αξιοπιστία, και όπου κάθε χαμένη μάχη κοστίζει ακριβότερα απ΄ό,τι συνήθως.
ΥΓ: Εντάξει, θα μπορούσε να είναι κάπως πιο μετρημένος: η αριστερή πολιτική δεν είναι απλά διακήρυξη αρχών. Αλλά αλίμονο αν ο Βαγγέλης Διαμαντόπουλος, ο άνθρωπος που πριν από μερικούς μήνες ρίσκαρε τη ζωή του μπαίνοντας στο καράβι αλληλεγγύης για τη Γάζα, μπορεί να λοιδορείται από τον κάθε πολιτικάντη. Υπάρχει και όριο.
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου