Του Νικου Νικησιανη, απο το alterthess...
Το γνωστό αυτό ρητό αποτυπώνει με ακρίβεια την τεράστια δυνατότητα της εκάστοτε κυρίαρχης τάξης να προσαρμόζεται στις συνθήκες ώστε να παραμένει κυρίαρχη: να πέφτει από την Ακρόπολη και να στέκεται όρθια, να «τα αλλάζει όλα» για να μην αλλάξει τίποτα, να ανακυκλώνει συνέχεια πρόσωπα και καταστάσεις, να επιστρατεύει νέες εφεδρείες για να σώσει τα παλιά συμφέροντα. Όσο έχεις την ηγεμονία, τα πάντα, ακόμα και ένας «θάνατος», μπορεί να λειτουργήσει υπέρ σου.
Ως πότε όμως; Ως τη στιγμή που, σχηματικά, μία μοναδική συγκυρία αντιφατικών παραγόντων συναντηθούν, δημιουργώντας μία νέα ιστορική συνθήκη. Τότε, έρχονται τα πάνω κάτω και ακόμα και οι στηλοβάτες του παλαιού Καθεστώτος μπορεί να λειτουργήσουν στην πράξη ως παράγοντες ανατροπής. Συμβαίνει αυτό σήμερα; Κανείς και καμία δεν μπορεί να ξέρει, όλοι και όλες μας όμως δικαιούμαστε να το ελπίζουμε. Το σίγουρο είναι ότι μέσα από την αντιφατική, ατελή, αναποτελεσματική κοκ πάλη του εργατικού και των άλλων κοινωνικών κινημάτων τα τελευταία χρόνια, το αστικό καθεστώς αναγκάστηκε να κάψει τόσο γρήγορα ένα – ένα τα χαρτιά του, που τώρα μοιάζει να βρίσκεται μπροστά σε ένα ιστορικό αδιέξοδο.
Παρά την παντοδύναμη κυριαρχία του κυβερνητισμού, η κοινωνία μοιάζει πια να μην μπορεί, ή ακόμα και να μη θέλει να κυβερνηθεί, ή τουλάχιστον να κυβερνηθεί με «σοβαρότητα και υπευθυνότητα». Η εκρηκτική στροφή του εκλογικού σώματος προς το ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί το κορυφαίο σύμπτωμα αυτής της διαδικασίας. Αυτή τη στιγμή τουλάχιστον, η στάση «ψηφίζω αριστερά» δεν αποτελεί πια μόνο μία πολιτική συμπύκνωση των πρόσφατων κινημάτων, αλλά ένα διαφορετικό, σχετικά αυτονομημένο κοινωνικό κίνημα που προσφέρει χαρά και ελπίδα στην πλειοψηφία σχεδόν των εργαζόμενων τάξεων. Που θα οδηγήσει; Ακόμα πιο άγνωστο. Εύκολα μπορεί κανείς να παραπονεθεί ότι το επίπεδο ανάπτυξης της κοινωνικής αυτοοργάνωσης είναι αναντίστοιχο με την ένταση της κεντρικοπολιτικής αριστερής στροφής· σωστό, κανείς όμως δεν έχει το δικαίωμα να μαλώνει την κοινωνία που ψηφίζει αριστερά. Καλά κάνει.
Το σίγουρο είναι όμως ότι το καθεστώς θα αντεπιτεθεί: και όχι μόνο με χαζές μπλόφες και ηλίθια κουτσομπολιά, αλλά με όλη τη δύναμη που διαθέτει. Και θα ανακαλύψει ή θα κατασκευάσει και νέες, ισχυρές εφεδρείες για να νεκραναστήσει τον πεθαμένο βασιλιά. Στις εφεδρείες αυτές ανήκει για παράδειγμα ο περίφημος κ. Τζήμερος και το κόμμα των αγανακτισμένων επιχειρηματιών· προφανώς όμως, αυτό δεν φτάνει. Το ΚΚΕ λέει ότι εφεδρεία αποτελεί και ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ που έχει μετατραπεί σε μία νέα σοσιαλδημοκρατία· το ζήτημα εδώ δεν είναι αν το ΚΚΕ πρέπει ή όχι να έχει εμπιστοσύνη στο ΣΥΝ και τις άλλες συνιστώσες, αλλά στο ότι δεν έχει εμπιστοσύνη στην κοινωνία και τους εργαζομένους. Όχι μόνο για αυτό που ψήφισαν σήμερα, αλλά και για την ικανότητά τους να προλάβουν μέσα από την πάλη τους τέτοιες πιθανές εξελίξεις.
Η αστική τάξη πάντως, δεν φαίνεται προς το παρόν να συμφωνεί με το ΚΚΕ ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μία καλή εφεδρεία. Αν και προσπάθησε να το ενσωματώσει με τις μπλόφες περί φιλοευρωπαϊκών και αντιευρωπαϊκών δυνάμεων και τις ψήφους ανοχής, φαίνεται ότι αποφάσισε οριστικά να το εντάξει στο σκοτεινό μέτωπο του αντιευρωπαϊσμού. Οι ελπίδες της σήμερα, στρέφονται πια στο Φώτη Κουβέλη.
Μία «οικουμενική» κυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ με σκοπό την «αναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου» φαντάζει σήμερα ως μία πολύ βολική λύση: θα εισπράξει άμεσα αυτή όσα οφέλη προκύψουν μέσα από την αλλαγή των ευρωπαϊκών συσχετισμών, θα αναβάλλει –ίσως- τα επόμενα μέτρα, θα εγγυηθεί την εφαρμογή των υφιστάμενων και θα δείξει πια ότι ό,τι μπορούσε να γίνει έγινε και από εδώ και πέρα οποιαδήποτε αντιμνημονιακή φωνή ισοδυναμεί στην πράξη με έξοδο από την Ε.Ε. και το ευρώ. Θα κανονικοποιήσει έτσι την πολιτική ζωή και θα οδηγήσει σε νέες εκλογές, όπου το δίλλημα –από τη σκοπιά της κυρίαρχης τάξης- ναι ή όχι στο Μνημόνιο θα μετατραπεί σε δίλλημα ναι ή όχι στην «Ευρώπη». Α, και το σημαντικότερο, θα έχει στερήσει από το ΣΥΡΙΖΑ ένα βασικό υποψήφιο κυβερνητικό εταίρο, καθιστώντας έτσι την πρόταση της κυβέρνησης της αριστεράς ξανά «ουτοπική» και θα έχει προσπαθήσει να λοιδορήσει στα μάτια της κοινωνίας την αριστερά.
Τα σχέδια αυτά, όσο ορθολογικά και να ακούγονται, δεν λαμβάνουν φυσικά υπόψη το «λαϊκό παράγοντα»· μία τέτοια κυβέρνηση μπορεί να καταφέρει τελικά όχι να εγκλωβίσει, αλλά να ριζοσπαστικοποιήσει και την αριστερά, και το κίνημα και την κοινωνία. Η υπέρβαση του διλλήματος του Μνημονίου μπορεί να λειτουργήσει όχι ανασταλτικά, αλλά χειραφετησιακά για την κοινωνική πλειοψηφία, η οποία δεν αποκλείεται σε αυτή την περίπτωση μαζί με τις «φιλοευρωπαϊκές» δυνάμεις να στείλει στο διάολο και την «ευρωπαϊκή προοπτική του τόπου», τη στρατηγική αυτή επιλογή του ελληνικού αστισμού. Η αστική τάξη μπροστά στο αδιέξοδο αναγκάζεται να ποντάρει πάρα πολλά σε ένα πολύ μέτριο φύλλο και οι μπλόφες δεν πιάνουν πάντα. Το αποτέλεσμα αυτής της πατρίδας θα κριθεί και από τη στάση της πολιτικής αριστεράς, αλλά και από την αντίδραση των κινημάτων και των αυτόνομων κοινωνικών δομών -και τότε ο βαθμός της οργάνωσής τους θα είναι ένας καθοριστικός παράγοντας.
Προφανώς επίσης, μία τέτοια κωλοτούμπα θα είναι και δύσκολη και καταστροφική για τη ΔΗΜΑΡ, η οποία φαίνεται αυτή τη στιγμή να μπορεί να επιβιώσει ως σύμμαχος του ΣΥΡΙΖΑ. Το επιχείρημα όμως «καλύτερα μία μετριοπαθής αριστερή κυβέρνηση αναδιαπραγμάτευσης σήμερα, παρά μία δεξιά κυβέρνηση αύριο» έχει ήδη αρχίσει να κυκλοφορεί στα χείλη της δεξιάς της πτέρυγας. Από την άλλη, δεν πρέπει να ξεχνάμε το πόση μεγάλη πίεση μπορεί να δεχθεί οποιοδήποτε αστικό κόμμα ευθύνης, όταν διακυβεύεται η «σταθερότητα και η ευρωπαϊκή προοπτική του τόπου»· εδώ ο Καραμανλής αναγκάστηκε να παραιτηθεί και να οδηγηθεί στην καταστροφή γιατί λόγους εθνικού συμφέροντος.
Έτσι όπως λειτουργούν αυτά τα μεταμοντέρνα νεο-αρχηγικά κόμματα, η κρίσιμη αυτή απόφαση μοιάζει να βρίσκεται στα χέρια του «αρχηγού». Ποτέ, ή τουλάχιστον σπάνια, ένας άνθρωπος δεν σήκωσε πάνω του τόση μεγάλη ευθύνη για τη σωτηρία ενός έθνους (δηλαδή της ελίτ του). Ας ελπίσουμε να μη σταθεί «στο ύψος των περιστάσεων»· αν το κάνει όμως, εδώ είναι το κίνημα. Και τότε θα πέσουν οι περιστάσεις πάνω του.
Νίκος Νικήσιανης
Το γνωστό αυτό ρητό αποτυπώνει με ακρίβεια την τεράστια δυνατότητα της εκάστοτε κυρίαρχης τάξης να προσαρμόζεται στις συνθήκες ώστε να παραμένει κυρίαρχη: να πέφτει από την Ακρόπολη και να στέκεται όρθια, να «τα αλλάζει όλα» για να μην αλλάξει τίποτα, να ανακυκλώνει συνέχεια πρόσωπα και καταστάσεις, να επιστρατεύει νέες εφεδρείες για να σώσει τα παλιά συμφέροντα. Όσο έχεις την ηγεμονία, τα πάντα, ακόμα και ένας «θάνατος», μπορεί να λειτουργήσει υπέρ σου.
Ως πότε όμως; Ως τη στιγμή που, σχηματικά, μία μοναδική συγκυρία αντιφατικών παραγόντων συναντηθούν, δημιουργώντας μία νέα ιστορική συνθήκη. Τότε, έρχονται τα πάνω κάτω και ακόμα και οι στηλοβάτες του παλαιού Καθεστώτος μπορεί να λειτουργήσουν στην πράξη ως παράγοντες ανατροπής. Συμβαίνει αυτό σήμερα; Κανείς και καμία δεν μπορεί να ξέρει, όλοι και όλες μας όμως δικαιούμαστε να το ελπίζουμε. Το σίγουρο είναι ότι μέσα από την αντιφατική, ατελή, αναποτελεσματική κοκ πάλη του εργατικού και των άλλων κοινωνικών κινημάτων τα τελευταία χρόνια, το αστικό καθεστώς αναγκάστηκε να κάψει τόσο γρήγορα ένα – ένα τα χαρτιά του, που τώρα μοιάζει να βρίσκεται μπροστά σε ένα ιστορικό αδιέξοδο.
Παρά την παντοδύναμη κυριαρχία του κυβερνητισμού, η κοινωνία μοιάζει πια να μην μπορεί, ή ακόμα και να μη θέλει να κυβερνηθεί, ή τουλάχιστον να κυβερνηθεί με «σοβαρότητα και υπευθυνότητα». Η εκρηκτική στροφή του εκλογικού σώματος προς το ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί το κορυφαίο σύμπτωμα αυτής της διαδικασίας. Αυτή τη στιγμή τουλάχιστον, η στάση «ψηφίζω αριστερά» δεν αποτελεί πια μόνο μία πολιτική συμπύκνωση των πρόσφατων κινημάτων, αλλά ένα διαφορετικό, σχετικά αυτονομημένο κοινωνικό κίνημα που προσφέρει χαρά και ελπίδα στην πλειοψηφία σχεδόν των εργαζόμενων τάξεων. Που θα οδηγήσει; Ακόμα πιο άγνωστο. Εύκολα μπορεί κανείς να παραπονεθεί ότι το επίπεδο ανάπτυξης της κοινωνικής αυτοοργάνωσης είναι αναντίστοιχο με την ένταση της κεντρικοπολιτικής αριστερής στροφής· σωστό, κανείς όμως δεν έχει το δικαίωμα να μαλώνει την κοινωνία που ψηφίζει αριστερά. Καλά κάνει.
Το σίγουρο είναι όμως ότι το καθεστώς θα αντεπιτεθεί: και όχι μόνο με χαζές μπλόφες και ηλίθια κουτσομπολιά, αλλά με όλη τη δύναμη που διαθέτει. Και θα ανακαλύψει ή θα κατασκευάσει και νέες, ισχυρές εφεδρείες για να νεκραναστήσει τον πεθαμένο βασιλιά. Στις εφεδρείες αυτές ανήκει για παράδειγμα ο περίφημος κ. Τζήμερος και το κόμμα των αγανακτισμένων επιχειρηματιών· προφανώς όμως, αυτό δεν φτάνει. Το ΚΚΕ λέει ότι εφεδρεία αποτελεί και ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ που έχει μετατραπεί σε μία νέα σοσιαλδημοκρατία· το ζήτημα εδώ δεν είναι αν το ΚΚΕ πρέπει ή όχι να έχει εμπιστοσύνη στο ΣΥΝ και τις άλλες συνιστώσες, αλλά στο ότι δεν έχει εμπιστοσύνη στην κοινωνία και τους εργαζομένους. Όχι μόνο για αυτό που ψήφισαν σήμερα, αλλά και για την ικανότητά τους να προλάβουν μέσα από την πάλη τους τέτοιες πιθανές εξελίξεις.
Η αστική τάξη πάντως, δεν φαίνεται προς το παρόν να συμφωνεί με το ΚΚΕ ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μία καλή εφεδρεία. Αν και προσπάθησε να το ενσωματώσει με τις μπλόφες περί φιλοευρωπαϊκών και αντιευρωπαϊκών δυνάμεων και τις ψήφους ανοχής, φαίνεται ότι αποφάσισε οριστικά να το εντάξει στο σκοτεινό μέτωπο του αντιευρωπαϊσμού. Οι ελπίδες της σήμερα, στρέφονται πια στο Φώτη Κουβέλη.
Μία «οικουμενική» κυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ με σκοπό την «αναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου» φαντάζει σήμερα ως μία πολύ βολική λύση: θα εισπράξει άμεσα αυτή όσα οφέλη προκύψουν μέσα από την αλλαγή των ευρωπαϊκών συσχετισμών, θα αναβάλλει –ίσως- τα επόμενα μέτρα, θα εγγυηθεί την εφαρμογή των υφιστάμενων και θα δείξει πια ότι ό,τι μπορούσε να γίνει έγινε και από εδώ και πέρα οποιαδήποτε αντιμνημονιακή φωνή ισοδυναμεί στην πράξη με έξοδο από την Ε.Ε. και το ευρώ. Θα κανονικοποιήσει έτσι την πολιτική ζωή και θα οδηγήσει σε νέες εκλογές, όπου το δίλλημα –από τη σκοπιά της κυρίαρχης τάξης- ναι ή όχι στο Μνημόνιο θα μετατραπεί σε δίλλημα ναι ή όχι στην «Ευρώπη». Α, και το σημαντικότερο, θα έχει στερήσει από το ΣΥΡΙΖΑ ένα βασικό υποψήφιο κυβερνητικό εταίρο, καθιστώντας έτσι την πρόταση της κυβέρνησης της αριστεράς ξανά «ουτοπική» και θα έχει προσπαθήσει να λοιδορήσει στα μάτια της κοινωνίας την αριστερά.
Τα σχέδια αυτά, όσο ορθολογικά και να ακούγονται, δεν λαμβάνουν φυσικά υπόψη το «λαϊκό παράγοντα»· μία τέτοια κυβέρνηση μπορεί να καταφέρει τελικά όχι να εγκλωβίσει, αλλά να ριζοσπαστικοποιήσει και την αριστερά, και το κίνημα και την κοινωνία. Η υπέρβαση του διλλήματος του Μνημονίου μπορεί να λειτουργήσει όχι ανασταλτικά, αλλά χειραφετησιακά για την κοινωνική πλειοψηφία, η οποία δεν αποκλείεται σε αυτή την περίπτωση μαζί με τις «φιλοευρωπαϊκές» δυνάμεις να στείλει στο διάολο και την «ευρωπαϊκή προοπτική του τόπου», τη στρατηγική αυτή επιλογή του ελληνικού αστισμού. Η αστική τάξη μπροστά στο αδιέξοδο αναγκάζεται να ποντάρει πάρα πολλά σε ένα πολύ μέτριο φύλλο και οι μπλόφες δεν πιάνουν πάντα. Το αποτέλεσμα αυτής της πατρίδας θα κριθεί και από τη στάση της πολιτικής αριστεράς, αλλά και από την αντίδραση των κινημάτων και των αυτόνομων κοινωνικών δομών -και τότε ο βαθμός της οργάνωσής τους θα είναι ένας καθοριστικός παράγοντας.
Προφανώς επίσης, μία τέτοια κωλοτούμπα θα είναι και δύσκολη και καταστροφική για τη ΔΗΜΑΡ, η οποία φαίνεται αυτή τη στιγμή να μπορεί να επιβιώσει ως σύμμαχος του ΣΥΡΙΖΑ. Το επιχείρημα όμως «καλύτερα μία μετριοπαθής αριστερή κυβέρνηση αναδιαπραγμάτευσης σήμερα, παρά μία δεξιά κυβέρνηση αύριο» έχει ήδη αρχίσει να κυκλοφορεί στα χείλη της δεξιάς της πτέρυγας. Από την άλλη, δεν πρέπει να ξεχνάμε το πόση μεγάλη πίεση μπορεί να δεχθεί οποιοδήποτε αστικό κόμμα ευθύνης, όταν διακυβεύεται η «σταθερότητα και η ευρωπαϊκή προοπτική του τόπου»· εδώ ο Καραμανλής αναγκάστηκε να παραιτηθεί και να οδηγηθεί στην καταστροφή γιατί λόγους εθνικού συμφέροντος.
Έτσι όπως λειτουργούν αυτά τα μεταμοντέρνα νεο-αρχηγικά κόμματα, η κρίσιμη αυτή απόφαση μοιάζει να βρίσκεται στα χέρια του «αρχηγού». Ποτέ, ή τουλάχιστον σπάνια, ένας άνθρωπος δεν σήκωσε πάνω του τόση μεγάλη ευθύνη για τη σωτηρία ενός έθνους (δηλαδή της ελίτ του). Ας ελπίσουμε να μη σταθεί «στο ύψος των περιστάσεων»· αν το κάνει όμως, εδώ είναι το κίνημα. Και τότε θα πέσουν οι περιστάσεις πάνω του.
Νίκος Νικήσιανης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου