Του ΔΗΜΗΤΡΗ Α. ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ*, απο την Ελευθεροτυπια...
Ποιο είναι το συμπέρασμα; Οτιδήποτε πράττει κανείς, ας το κάνει στη σκιά, άγραφα, άτυπα, χέρι με χέρι. Ενα αντάρτικο οικονομικό, μια κουλτούρα στενού δρόμου, μικρής μαφίας. Αυτό καλλιεργεί το σύστημα. Ο μόνος που δεν χάνει είναι αυτός που δεν έχει νόμιμα τεκμήρια της ιδιοκτησίας του, τεκμήρια της υλικής του επιθυμίας, τεκμήρια μιας στάθμης επιλογών και δυνατοτήτων. Αυτός που πληρώνεται μαύρα, που διαθέτει μαύρα, που ντύνεται μαύρα. Τα χρήματα στο σεντούκι, τα σπίτια χωρίς πολεοδομική άδεια, ηλεκτρικό χωρίς καταμετρητές, αυτοκίνητο χωρίς πινακίδες. Δεν έχει σημασία αν αστυνομικά και λογισμικά μέτρα κυνηγούν τον παραβάτη, τον φυγάδα. Πάλι κερδισμένος θα είναι με τη διωκόμενη αόριστη αβεβαιότητα έναντι της σταθερής, αιχμαλωτισμένης και ευκρινούς αβεβαιότητας. Αυτό διδάσκει η τριετής ελληνική περίπτωση και αυτό κορυφώνει η ατιμία.
Στο νέο σύστημα παραγωγής, κράτους, νομικού υπερκειμένου, τεκμηριώνεται η μεγαλύτερη φοροαποφευκτική και θεσμοφοβική κουλτούρα. Μέσα στα σπλάχνα του νεοφιλελευθερισμού και των δογματισμών του, είναι εγκατεστημένος ο πιο απόλυτος οικονομικός και διοικητικός συγκεντρωτισμός που οδηγεί μέσα -υποτίθεται- από τον εξορθολογισμό και την αρχειοθέτηση στην πιο άνομη και απροσδιόριστη συμπεριφορά.
Ναι, το σύστημα είναι αντισυστημικό. Αναρχικό. Ο Παζολίνι στο «120 μέρες στα Σόδομα» το είχε πει διά του φασίστα-ήρωα: «Οι αληθινοί αναρχικοί είμαστε εμείς -όταν βρισκόμαστε, βέβαια, στην εξουσία». Η Κύπρος είναι το τελευταίο θύμα μιας εξόφθαλμα δυσώδους, πλιατσικολόγου, βαθιά αντιπαραγωγικής ευρωπολιτικής. Στην Κύπρο παίζεται το δράμα της πειρατικής αρπαχτής, που εν τέλει διδάσκει «φύγε εκτός συστήματος» ή «μην παίζεις με τους όρους του συστήματος γιατί είναι όροι ήττας και εκπτώχευσης».
Ο νέος ρηχός ευρωπαϊκός καπιταλισμός ελέγχει τις βαθμίδες ελευθερίας και πειθαρχίας στις οποίες οφείλει να κινείται η κατά τα άλλα ελεύθερη αγορά. Οχι χρήματα οποιουδήποτε, οπουδήποτε, αλλά μόνο εκεί και όσο επιθυμεί η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία και τα lobbies. Δεν ξέρω εάν ο τραπεζικός τομέας είναι πενταπλάσιος του ΑΕΠ μιας χώρας και αν αυτό είναι κάτι αμαρτωλό, όπως κατηγορούν την Κύπρο οι συνήθεις απολογητές. Αλλά ξέρω ότι τα ονομαστικά κεφάλαια που κυκλοφορούν στα τραπεζικά και διαδικτυακά πεδία είναι πολλαπλάσια των προϊόντων που επικαλούνται. Και μια τέτοια αέρια οικονομία, αυτή η τεράστια διεθνής τρύπα, δεν μπορεί παρά να ιδρύει μια εξίσου αέρια νομικοκανονιστική συνθήκη. Ενα σύννεφο από μεταβλητές, που τις χώνει όποτε θέλει, όπου θέλει και όσο θέλει.
Στην Κύπρο, λοιπόν, εφαρμόζεται το ελαστικό δίκαιο του άνομου ισχυρού. Ετσι, αυθαίρετα, μπορεί κάποιος να παπαγαλίζει και να διασπά κάθε αφήγημα, κάθε κανόνα, κάθε σταθερά. Εάν το σύστημα θέλει να αποσαθρώνει κάθε κανόνα, τότε θα πρέπει να είναι έτοιμο να λειτουργήσουν οι πολίτες εκτός κάθε κανόνα. Να δούμε τότε τι φόρους θα πάρει, πώς θα συντηρήσει τις ελίτ και τα παιδιά του. Πώς μπορεί να μεταφραστεί αυτός ο κανόνας της στιγμιαίας βουλιμικής ορμής που μπορεί να εισβάλει και να ρημάξει χώρες; Τι οικονομικές συμπεριφορές μπορεί να απελευθερώσει; Η Κύπρος ζει μια νέα επαυξημένη κατοχή μετά αυτή του 1974 και η Ευρώπη είναι συνένοχος.
*Ζωγράφος, αν. καθηγητής ΕΜΠ, dsevastakis@arch.ntua.gr
Πέρα από τα εγκληματικά στοιχεία που ενέχει η υπόθεση της Κύπρου, υπάρχουν και πλευρές που θα έχουν μακρά και σκοτεινή διάρκεια. Η πίστη προς το ιδεολογικά υπέρτερο τραπεζικό σύστημα κλονίζεται και μαζί της κλονίζεται η πίστη σε οποιαδήποτε -ούτως ή άλλως υποδεέστερη- δομή. Δεν υπάρχουν ασφαλείς δρόμοι πουθενά και για κανέναν.
Εν μέρει αυτό έχει ήδη συμβεί με άλλους πυλώνες των μικροαστικών στερεοτύπων. Κάτω από τις νέες συνθήκες της ευρωπαϊκής οικονομικής ανάταξης και της χαρούμενης εξυγίανσης, το ακίνητο, αφού αποκτήθηκε ακριβά και φορολογήθηκε, ξαναφορολογείται, ειδικά τώρα που δεν μπορεί να πουληθεί. Γνωστό και επώδυνο. Κάθε αγορά για την οποία υπάρχει παραστατικό, συμβόλαιο, απόδειξη κ.λπ. φορολογείται και μάλιστα εκ των υστέρων με μεταβλητούς κανόνες. Φορολογούνται και επαναφορολογούνται οι καταθέσεις, οι κληρονομιές, τα αυτοκίνητα, οι αγορές, οι πωλήσεις. Οι κτήσεις, οι αποδείξεις κτήσεων και η πράξη των αποδείξεων που τεκμηριώνει κάθε αγαθό και αγορά. Ουσιαστικά συντελείται μια παρανοϊκή σύγκρουση με τη διαύγεια...Ποιο είναι το συμπέρασμα; Οτιδήποτε πράττει κανείς, ας το κάνει στη σκιά, άγραφα, άτυπα, χέρι με χέρι. Ενα αντάρτικο οικονομικό, μια κουλτούρα στενού δρόμου, μικρής μαφίας. Αυτό καλλιεργεί το σύστημα. Ο μόνος που δεν χάνει είναι αυτός που δεν έχει νόμιμα τεκμήρια της ιδιοκτησίας του, τεκμήρια της υλικής του επιθυμίας, τεκμήρια μιας στάθμης επιλογών και δυνατοτήτων. Αυτός που πληρώνεται μαύρα, που διαθέτει μαύρα, που ντύνεται μαύρα. Τα χρήματα στο σεντούκι, τα σπίτια χωρίς πολεοδομική άδεια, ηλεκτρικό χωρίς καταμετρητές, αυτοκίνητο χωρίς πινακίδες. Δεν έχει σημασία αν αστυνομικά και λογισμικά μέτρα κυνηγούν τον παραβάτη, τον φυγάδα. Πάλι κερδισμένος θα είναι με τη διωκόμενη αόριστη αβεβαιότητα έναντι της σταθερής, αιχμαλωτισμένης και ευκρινούς αβεβαιότητας. Αυτό διδάσκει η τριετής ελληνική περίπτωση και αυτό κορυφώνει η ατιμία.
Στο νέο σύστημα παραγωγής, κράτους, νομικού υπερκειμένου, τεκμηριώνεται η μεγαλύτερη φοροαποφευκτική και θεσμοφοβική κουλτούρα. Μέσα στα σπλάχνα του νεοφιλελευθερισμού και των δογματισμών του, είναι εγκατεστημένος ο πιο απόλυτος οικονομικός και διοικητικός συγκεντρωτισμός που οδηγεί μέσα -υποτίθεται- από τον εξορθολογισμό και την αρχειοθέτηση στην πιο άνομη και απροσδιόριστη συμπεριφορά.
Ναι, το σύστημα είναι αντισυστημικό. Αναρχικό. Ο Παζολίνι στο «120 μέρες στα Σόδομα» το είχε πει διά του φασίστα-ήρωα: «Οι αληθινοί αναρχικοί είμαστε εμείς -όταν βρισκόμαστε, βέβαια, στην εξουσία». Η Κύπρος είναι το τελευταίο θύμα μιας εξόφθαλμα δυσώδους, πλιατσικολόγου, βαθιά αντιπαραγωγικής ευρωπολιτικής. Στην Κύπρο παίζεται το δράμα της πειρατικής αρπαχτής, που εν τέλει διδάσκει «φύγε εκτός συστήματος» ή «μην παίζεις με τους όρους του συστήματος γιατί είναι όροι ήττας και εκπτώχευσης».
Ο νέος ρηχός ευρωπαϊκός καπιταλισμός ελέγχει τις βαθμίδες ελευθερίας και πειθαρχίας στις οποίες οφείλει να κινείται η κατά τα άλλα ελεύθερη αγορά. Οχι χρήματα οποιουδήποτε, οπουδήποτε, αλλά μόνο εκεί και όσο επιθυμεί η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία και τα lobbies. Δεν ξέρω εάν ο τραπεζικός τομέας είναι πενταπλάσιος του ΑΕΠ μιας χώρας και αν αυτό είναι κάτι αμαρτωλό, όπως κατηγορούν την Κύπρο οι συνήθεις απολογητές. Αλλά ξέρω ότι τα ονομαστικά κεφάλαια που κυκλοφορούν στα τραπεζικά και διαδικτυακά πεδία είναι πολλαπλάσια των προϊόντων που επικαλούνται. Και μια τέτοια αέρια οικονομία, αυτή η τεράστια διεθνής τρύπα, δεν μπορεί παρά να ιδρύει μια εξίσου αέρια νομικοκανονιστική συνθήκη. Ενα σύννεφο από μεταβλητές, που τις χώνει όποτε θέλει, όπου θέλει και όσο θέλει.
Στην Κύπρο, λοιπόν, εφαρμόζεται το ελαστικό δίκαιο του άνομου ισχυρού. Ετσι, αυθαίρετα, μπορεί κάποιος να παπαγαλίζει και να διασπά κάθε αφήγημα, κάθε κανόνα, κάθε σταθερά. Εάν το σύστημα θέλει να αποσαθρώνει κάθε κανόνα, τότε θα πρέπει να είναι έτοιμο να λειτουργήσουν οι πολίτες εκτός κάθε κανόνα. Να δούμε τότε τι φόρους θα πάρει, πώς θα συντηρήσει τις ελίτ και τα παιδιά του. Πώς μπορεί να μεταφραστεί αυτός ο κανόνας της στιγμιαίας βουλιμικής ορμής που μπορεί να εισβάλει και να ρημάξει χώρες; Τι οικονομικές συμπεριφορές μπορεί να απελευθερώσει; Η Κύπρος ζει μια νέα επαυξημένη κατοχή μετά αυτή του 1974 και η Ευρώπη είναι συνένοχος.
*Ζωγράφος, αν. καθηγητής ΕΜΠ, dsevastakis@arch.ntua.gr
.webp)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου