της Ρεγγινας Κασιματη, απο το Alter Thess...
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κ' υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·
διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.
Α όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.
Αλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Ανεπαισθήτως μ' έκλεισαν από τον κόσμον έξω.
Κ. Καβαφης.
Αν κανείς σκεφτεί την ιστορία του κόσμου, θα δει ότι είναι μια ιστορία ριζωμένη στη γη: στον αποικισμό της, την κατάκτησή της, την καλλιέργεια ή στην εγκατάλειψή της. Οι πράξεις αυτές γεωγραφικής βίας και επιβολής, οδήγησαν σε εκούσιες ή ακούσιες μετακινήσεις πληθυσμών, νικητών ή νικημένων. Άλλοτε οι μετακινούμενοι πληθυσμοί ονομάστηκαν άποικοι άλλοτε βάρβαροι, επύληδες ή ετερόχθονες, ξενόφερτοι, έποικοι, ξένοι ,πρόσφυγες, αλλοδαποί ή μετανάστες. Οι ονομασίες αυτές αν και συνδέονται με διαφορετικές περιοδολογήσεις της ιστορίας, όλες δείχνουν μια αγωνία να καταδειχθεί ποιος είναι ντόπιος και ποιος όχι.
Το δίλημμα αυτό μπήκε επιτακτικά στη λεγόμενη Δύση τον 18ο αιώνα και κλήθηκε να απαντήσει το Κράτος, ως πολιτικός οργανισμός, στη γλωσσική, θρησκευτική ή εθνοτική ομοιογένεια. Η ομοιογένεια αυτή δεν έχει μόνο ιδεολογικό περιεχόμενο αλλά σχετίζεται και με παραμέτρους που συχνά αποσιωπώνται π.χ. καπιταλισμός, ενιαία αγορά κ.λπ. Όμως και σε άλλες κοινωνίες μη δυτικές, παρατηρούνται λίγο έως πολύ, οι ίδιες πρακτικές πρόσληψης της κοινότητας, εννοιολόγησης των «εντός», οριοθέτησης του «ποιοι είναι οι δικοί μας».
Η διαφορά της Δύσης με τις μη δυτικές κοινωνίες είναι ίσως ότι στη Δύση, με το Διαφωτισμό και τη Γαλλική Επανάσταση, ξεκινάει μια μεγάλη πρoοδευτική αφήγηση που οδήγησε στη διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη. Γιατί όμως διαχωρίζεται ο άνθρωπος από τον πολίτη; Γιατί ο πολίτης προϋποθέτει την ύπαρξη εθνικού κράτους και με την έννοια αυτή τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν ισχύουν για όλους. Ο εθνοκεντρισμός αυτός, εισάγοντας βίαια την έννοια του «άλλου» σε πολιτικό επίπεδο (αφού κάθε άνθρωπος δεν είναι απαραίτητα πολίτης), υπονομεύει την ενσωμάτωση και ιδίως σε μια περίοδο με τον πολιτισμικά έτερο απτό και ορατό δίπλα μας, «μέσα στο σπίτι», με τις μετακινούμενες ομάδες πληθυσμών «που περιφέρουν τις πατρίδες τους» να συγκροτούν μια κανονικότητα, με τη διασπορά και τη μετανάστευση να αποτελούν τον κανόνα και όχι την εξαίρεση. Οι άνθρωποι χωρίς δικαιώματα συνήθως βρίσκονται στο έλεος κρατικών και παρακρατικών μηχανισμών (το είδαμε πρόσφατα), πέφτουν συχνά θύματα βίας και στυγνής εκμετάλλευσης και δεν έχουν καμία πρόσβαση στη δημοσιότητα, αποκλεισμένοι γλωσσικά, έρμαια των στερεοτύπων συχνά βουβοί, υπενθυμίζουν με την παρουσία τους την κοινωνική μας ήττα.
μεγάλα κ' υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·
διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.
Α όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.
Αλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Ανεπαισθήτως μ' έκλεισαν από τον κόσμον έξω.
Κ. Καβαφης.
Αν κανείς σκεφτεί την ιστορία του κόσμου, θα δει ότι είναι μια ιστορία ριζωμένη στη γη: στον αποικισμό της, την κατάκτησή της, την καλλιέργεια ή στην εγκατάλειψή της. Οι πράξεις αυτές γεωγραφικής βίας και επιβολής, οδήγησαν σε εκούσιες ή ακούσιες μετακινήσεις πληθυσμών, νικητών ή νικημένων. Άλλοτε οι μετακινούμενοι πληθυσμοί ονομάστηκαν άποικοι άλλοτε βάρβαροι, επύληδες ή ετερόχθονες, ξενόφερτοι, έποικοι, ξένοι ,πρόσφυγες, αλλοδαποί ή μετανάστες. Οι ονομασίες αυτές αν και συνδέονται με διαφορετικές περιοδολογήσεις της ιστορίας, όλες δείχνουν μια αγωνία να καταδειχθεί ποιος είναι ντόπιος και ποιος όχι.
Το δίλημμα αυτό μπήκε επιτακτικά στη λεγόμενη Δύση τον 18ο αιώνα και κλήθηκε να απαντήσει το Κράτος, ως πολιτικός οργανισμός, στη γλωσσική, θρησκευτική ή εθνοτική ομοιογένεια. Η ομοιογένεια αυτή δεν έχει μόνο ιδεολογικό περιεχόμενο αλλά σχετίζεται και με παραμέτρους που συχνά αποσιωπώνται π.χ. καπιταλισμός, ενιαία αγορά κ.λπ. Όμως και σε άλλες κοινωνίες μη δυτικές, παρατηρούνται λίγο έως πολύ, οι ίδιες πρακτικές πρόσληψης της κοινότητας, εννοιολόγησης των «εντός», οριοθέτησης του «ποιοι είναι οι δικοί μας».
Η διαφορά της Δύσης με τις μη δυτικές κοινωνίες είναι ίσως ότι στη Δύση, με το Διαφωτισμό και τη Γαλλική Επανάσταση, ξεκινάει μια μεγάλη πρoοδευτική αφήγηση που οδήγησε στη διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη. Γιατί όμως διαχωρίζεται ο άνθρωπος από τον πολίτη; Γιατί ο πολίτης προϋποθέτει την ύπαρξη εθνικού κράτους και με την έννοια αυτή τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν ισχύουν για όλους. Ο εθνοκεντρισμός αυτός, εισάγοντας βίαια την έννοια του «άλλου» σε πολιτικό επίπεδο (αφού κάθε άνθρωπος δεν είναι απαραίτητα πολίτης), υπονομεύει την ενσωμάτωση και ιδίως σε μια περίοδο με τον πολιτισμικά έτερο απτό και ορατό δίπλα μας, «μέσα στο σπίτι», με τις μετακινούμενες ομάδες πληθυσμών «που περιφέρουν τις πατρίδες τους» να συγκροτούν μια κανονικότητα, με τη διασπορά και τη μετανάστευση να αποτελούν τον κανόνα και όχι την εξαίρεση. Οι άνθρωποι χωρίς δικαιώματα συνήθως βρίσκονται στο έλεος κρατικών και παρακρατικών μηχανισμών (το είδαμε πρόσφατα), πέφτουν συχνά θύματα βίας και στυγνής εκμετάλλευσης και δεν έχουν καμία πρόσβαση στη δημοσιότητα, αποκλεισμένοι γλωσσικά, έρμαια των στερεοτύπων συχνά βουβοί, υπενθυμίζουν με την παρουσία τους την κοινωνική μας ήττα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου