Χ. Γεωργουλας, απο την Εποχη...
Την κοινωνική καταστροφή τη ζούμε. Αυτό που χρειάζεται να περιγράψουμε πειστικά, είναι η αναστροφή της...
Πίσω από τους διθύραμβους των κυβερνώντων είναι εξαιρετικά χρήσιμο να διακρίνουμε τις πραγματικές εκτιμήσεις των αντιπάλων. Δεν τις κρύβουν, άλλωστε, γιατί και οι ίδιοι, οι μη εντεταλμένοι στη φθηνή προπαγάνδα, έχουν ανάγκη να τις συζητούν μεταξύ τους.
Τι μπορούμε, λοιπόν, να διακρίνουμε πίσω από τους πανηγυρικούς τόνους για το πρωτογενές πλεόνασμα και την έξοδο στις αγορές;
Πρώτα απ’ όλα, την τεράστια και καλά σχεδιασμένη προσπάθεια –παρά τα παρεμβληθέντα εμπόδια της πολιτικής συγκυρίας– να εμφανιστούν οι «επιτυχίες» αυτές σαν αποδείξεις ότι αλλάζουμε πια σελίδα, ότι ήρθε η αρχή του τέλους των δεινών μας. Η προσπάθεια που καταβλήθηκε και εξακολουθεί να καταβάλλεται είναι τεράστια όχι μόνο για να πεισθούν οι αντίπαλοι, αλλά γιατί υπάρχουν και ισχυρότατες ενστάσεις στο εσωτερικό του φιλοκυβερνητικού στρατοπέδου. Όπως επισημαίνει ένας από τους εγκυρότερους αναλυτές («Οικονομική Καθημερινή» 13/4), «μας δάνεισαν επειδή συμφωνήσαμε να συνεχίσουμε να εφαρμόζουμε το Μνημόνιο».
Και συμπληρώνει καταθέτοντας ταυτόχρονα και τη γνώμη του για το Μνημόνιο: «Αν η ασκούμενη πολιτική είναι αδιέξοδη, ένα δάνειο από τις αγορές δεν δικαιολογεί πανηγυρισμούς.»
Θέμα, συνεπώς, αλλαγής της ασκούμενης πολιτικής θέτουν, από τη σκοπιά τους, και κάποιοι εντός του κυβερνητικού στρατοπέδου. Επισημαίνοντας ότι όσες φορές κι αν βουτηχτεί στον Ιορδάνη η συνέχιση της εφαρμογής του Μνημονίου, δεν μπορεί να βαφτιστεί «αλλαγή σελίδας».
Οι «επιτυχίες» δεν φτάνουν στο λαό…
Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Υπάρχει εμφανής ανησυχία για την απόδοση της διαφήμισης της «επιτυχίας», ακόμη και σε όσους θεωρούν ορθή την πολιτική που επιβάλλουν τα μνημόνια. Γιατί ανησυχούν; Ας αφήσουμε τους ίδιους να μιλήσουν: «Η οικονομία σταθεροποιείται, αλλά η πολιτική ζωή συνεχίζει να κινείται στα όρια (…) Θα πάρει χρόνο για να καταλάβει ο μέσος πολίτης ότι κάτι αλλάζει προς το θετικότερο στη ζωή του. Ο κίνδυνος είναι να εισέλθουμε σε ένα φαύλο κύκλο παρατεταμένης οργής» («Καθημερινή» 16/4).
Υπάρχει πραγματικό υπόβαθρο στην έκφραση αυτής της ανησυχίας. Πρώτον, οι «επιτυχίες», εκτός του ότι είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό τεχνητές και συμβολικές, έχουν στηριχθεί στην καταβαράθρωση του βιοτικού επιπέδου ευρύτατων λαϊκών τάξεων. Δεύτερον, η φημολογούμενη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης δεν θα αργήσει απλώς να φανεί στην τσέπη του μισθωτού και του συνταξιούχου, του αγρότη και του αυτοαπασχολούμενου, του μικροεπαγγελματία. Ακόμη κι όταν σημειωθεί, θα είναι τόσο αδύναμη και τόσο ταξικά οριοθετημένη, που δεν θα μπορέσει να γίνει αισθητή στα θύματα των μνημονίων. Δεν θα την «καταλάβει ο μέσος πολίτης», κατά το ιδίωμα του σχολιαστή της «Κ».
Σ’ αυτό το πραγματικό υπόβαθρο στηρίζεται η δυναμική που θα εξακολουθεί να διατηρεί τον ΣΥΡΙΖΑ στη θέση του απειλητικού διεκδικητή της κυβερνητικής εξουσίας. Είναι η βάση πάνω στην οποία αναπτύσσεται η αυθόρμητη αντίδραση μεγάλου τμήματος του εκλογικού σώματος, που εκφράζεται με την ευρύτατα απαντώμενη ”δήλωση”: «Να φύγουν αυτοί, και μετά βλέπουμε».
Από την οργή στην ελπίδα
Αν και δεν είναι προς εφησυχασμόν, αυτή η διάθεση είναι που εξασφαλίζει στον ΣΥΡΙΖΑ ικανό τμήμα των υπέρ αυτού δημοσκοπικών ευρημάτων κατά τη μέτρηση της πρόθεσης ψήφου. Είναι η διάθεση του κόσμου που κάνει τους φιλοκυβερνητικούς αναλυτές να ανησυχούν: όχι μόνο δεν καταλαβαίνουν να αλλάζει η ζωή τους, αλλά οι πιο πολλοί δεν έχουν πειστεί ότι πρόκειται να αλλάξει στο ορατό μέλλον με αυτή την κυβέρνηση, με αυτή την πολιτική.
Αυτό το τμήμα του εκλογικού σώματος –για την ώρα τουλάχιστον– είναι σχετικά εύκολο να πειστεί από τα επιχειρήματα του ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμα και να παραβλέψει τις αδυναμίες και τις στραβοτιμονιές του. Υπάρχει, όμως, και ένα εξίσου σημαντικό τμήμα, που ρέπει στην καλλιέργεια προσδοκιών από τη… μετεξέλιξη των μνημονίων. Πάνω του δρουν δύο διαμετρικά αντίθετες δυνάμεις: Από τη μια, το καθησυχαστικό αφήγημα της κυβέρνησης, σύμφωνα με το οποίο η γη της επαγγελίας χάθηκε μεν, αλλά η υπόσχεσή της παραμένει εν ισχύει, έστω κι αν αρχίζει να μοιάζει με την υπόσχεση ότι «θα ξαναπάρουμε την Πόλη». Από την άλλη, ο ισχυρισμός του ΣΥΡΙΖΑ ότι η πιστή εφαρμογή των μνημονίων δεν προβλέπει επιστροφή σε οποιαδήποτε γη της επαγγελίας η οποία επαληθεύεται και από τα βιώματά του.
Γι’ αυτό το τμήμα το κυβερνητικό στρατόπεδο ανησυχεί ακόμα περισσότερο, γιατί «αμφιβάλλει για το πόσο εύκολα ξαναμαζεύονται οι νοικοκυραίοι που έχουν εγκλωβιστεί σε σχήματα και ακραίες συμπεριφορές» («Κ» 16/4).
Στο πεδίο των προσδοκιών
Αυτή η ανησυχία είναι ενδεικτική των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι μνημονιακές δυνάμεις. Αλλά θα αποδειχτεί μάλλον υπερβολική, τουλάχιστον για όσο διάστημα ο ΣΥΡΙΖΑ δίνει τη μάχη κυρίως στο πεδίο τής κατάδειξης των αδιεξόδων της μνημονιακής πολιτικής ή του απατηλού χαρακτήρα των προσδοκιών που καλλιεργούν οι κυβερνητικές επικοινωνιακές πολιτικές. Η ηγεμονία του ενός ή του άλλου σχεδίου θα κριθεί στο πεδίο της βασιμότητας των προσδοκιών που καλλιεργούνται. Και όσο στο πεδίο αυτό η συγκυβέρνηση δεν βρίσκει απειλητικό αντίπαλο τον ΣΥΡΙΖΑ, οι φόβοι της δύσκολα θα επαληθευτούν.
Το περίγραμμα του κυβερνητικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, μέσα στο οποίο θα μπορούν να βρίσκουν οι πληττόμενες λαϊκές τάξεις το σαφές μέτρο της απήχησης των προσδοκιών τους, χρειάζεται να αποκτήσει τη δύναμη ενός αισιόδοξου αναγεννητικού συνθήματος.
Αν κρίνουμε από τα πρώτα δείγματα του επικοινωνιακού υλικού που αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο, ούτε το επικοινωνιακό ούτε το πολιτικό επιτελείο φαίνεται να ανησυχούν για τον εντελώς αναποτελεσματικό χαρακτήρα μιας καμπάνιας που στηρίζεται στην περιγραφή της καταστροφής. Μιας καταστροφής, μάλιστα, που έχει γίνει ήδη βίωμα, καθημερινότητα, τουλάχιστον σ’ αυτούς που απευθύνεται η καμπάνια. Κουράζεται, δηλαδή, πολύ για να παραβιάσει ανοιχτές πόρτες. Τη στιγμή που χρειάζονται επειγόντως να προβληθούν τρεις απόλυτα σαφείς «εικόνες»: α) του στόχου του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΕΑ για μια ανατροπή στην Ευρώπη, β) της επίπτωσης που θα έχει στην Ευρώπη μια νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, γ) της θετικής προοπτικής που ανοίγει στο εσωτερικό μια νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, στις ευρωεκλογές.
Χ. Γεωργούλας
Πίσω από τους διθύραμβους των κυβερνώντων είναι εξαιρετικά χρήσιμο να διακρίνουμε τις πραγματικές εκτιμήσεις των αντιπάλων. Δεν τις κρύβουν, άλλωστε, γιατί και οι ίδιοι, οι μη εντεταλμένοι στη φθηνή προπαγάνδα, έχουν ανάγκη να τις συζητούν μεταξύ τους.
Τι μπορούμε, λοιπόν, να διακρίνουμε πίσω από τους πανηγυρικούς τόνους για το πρωτογενές πλεόνασμα και την έξοδο στις αγορές;Πρώτα απ’ όλα, την τεράστια και καλά σχεδιασμένη προσπάθεια –παρά τα παρεμβληθέντα εμπόδια της πολιτικής συγκυρίας– να εμφανιστούν οι «επιτυχίες» αυτές σαν αποδείξεις ότι αλλάζουμε πια σελίδα, ότι ήρθε η αρχή του τέλους των δεινών μας. Η προσπάθεια που καταβλήθηκε και εξακολουθεί να καταβάλλεται είναι τεράστια όχι μόνο για να πεισθούν οι αντίπαλοι, αλλά γιατί υπάρχουν και ισχυρότατες ενστάσεις στο εσωτερικό του φιλοκυβερνητικού στρατοπέδου. Όπως επισημαίνει ένας από τους εγκυρότερους αναλυτές («Οικονομική Καθημερινή» 13/4), «μας δάνεισαν επειδή συμφωνήσαμε να συνεχίσουμε να εφαρμόζουμε το Μνημόνιο».
Και συμπληρώνει καταθέτοντας ταυτόχρονα και τη γνώμη του για το Μνημόνιο: «Αν η ασκούμενη πολιτική είναι αδιέξοδη, ένα δάνειο από τις αγορές δεν δικαιολογεί πανηγυρισμούς.»
Θέμα, συνεπώς, αλλαγής της ασκούμενης πολιτικής θέτουν, από τη σκοπιά τους, και κάποιοι εντός του κυβερνητικού στρατοπέδου. Επισημαίνοντας ότι όσες φορές κι αν βουτηχτεί στον Ιορδάνη η συνέχιση της εφαρμογής του Μνημονίου, δεν μπορεί να βαφτιστεί «αλλαγή σελίδας».
Οι «επιτυχίες» δεν φτάνουν στο λαό…
Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Υπάρχει εμφανής ανησυχία για την απόδοση της διαφήμισης της «επιτυχίας», ακόμη και σε όσους θεωρούν ορθή την πολιτική που επιβάλλουν τα μνημόνια. Γιατί ανησυχούν; Ας αφήσουμε τους ίδιους να μιλήσουν: «Η οικονομία σταθεροποιείται, αλλά η πολιτική ζωή συνεχίζει να κινείται στα όρια (…) Θα πάρει χρόνο για να καταλάβει ο μέσος πολίτης ότι κάτι αλλάζει προς το θετικότερο στη ζωή του. Ο κίνδυνος είναι να εισέλθουμε σε ένα φαύλο κύκλο παρατεταμένης οργής» («Καθημερινή» 16/4).
Υπάρχει πραγματικό υπόβαθρο στην έκφραση αυτής της ανησυχίας. Πρώτον, οι «επιτυχίες», εκτός του ότι είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό τεχνητές και συμβολικές, έχουν στηριχθεί στην καταβαράθρωση του βιοτικού επιπέδου ευρύτατων λαϊκών τάξεων. Δεύτερον, η φημολογούμενη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης δεν θα αργήσει απλώς να φανεί στην τσέπη του μισθωτού και του συνταξιούχου, του αγρότη και του αυτοαπασχολούμενου, του μικροεπαγγελματία. Ακόμη κι όταν σημειωθεί, θα είναι τόσο αδύναμη και τόσο ταξικά οριοθετημένη, που δεν θα μπορέσει να γίνει αισθητή στα θύματα των μνημονίων. Δεν θα την «καταλάβει ο μέσος πολίτης», κατά το ιδίωμα του σχολιαστή της «Κ».
Σ’ αυτό το πραγματικό υπόβαθρο στηρίζεται η δυναμική που θα εξακολουθεί να διατηρεί τον ΣΥΡΙΖΑ στη θέση του απειλητικού διεκδικητή της κυβερνητικής εξουσίας. Είναι η βάση πάνω στην οποία αναπτύσσεται η αυθόρμητη αντίδραση μεγάλου τμήματος του εκλογικού σώματος, που εκφράζεται με την ευρύτατα απαντώμενη ”δήλωση”: «Να φύγουν αυτοί, και μετά βλέπουμε».
Από την οργή στην ελπίδα
Αν και δεν είναι προς εφησυχασμόν, αυτή η διάθεση είναι που εξασφαλίζει στον ΣΥΡΙΖΑ ικανό τμήμα των υπέρ αυτού δημοσκοπικών ευρημάτων κατά τη μέτρηση της πρόθεσης ψήφου. Είναι η διάθεση του κόσμου που κάνει τους φιλοκυβερνητικούς αναλυτές να ανησυχούν: όχι μόνο δεν καταλαβαίνουν να αλλάζει η ζωή τους, αλλά οι πιο πολλοί δεν έχουν πειστεί ότι πρόκειται να αλλάξει στο ορατό μέλλον με αυτή την κυβέρνηση, με αυτή την πολιτική.
Αυτό το τμήμα του εκλογικού σώματος –για την ώρα τουλάχιστον– είναι σχετικά εύκολο να πειστεί από τα επιχειρήματα του ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμα και να παραβλέψει τις αδυναμίες και τις στραβοτιμονιές του. Υπάρχει, όμως, και ένα εξίσου σημαντικό τμήμα, που ρέπει στην καλλιέργεια προσδοκιών από τη… μετεξέλιξη των μνημονίων. Πάνω του δρουν δύο διαμετρικά αντίθετες δυνάμεις: Από τη μια, το καθησυχαστικό αφήγημα της κυβέρνησης, σύμφωνα με το οποίο η γη της επαγγελίας χάθηκε μεν, αλλά η υπόσχεσή της παραμένει εν ισχύει, έστω κι αν αρχίζει να μοιάζει με την υπόσχεση ότι «θα ξαναπάρουμε την Πόλη». Από την άλλη, ο ισχυρισμός του ΣΥΡΙΖΑ ότι η πιστή εφαρμογή των μνημονίων δεν προβλέπει επιστροφή σε οποιαδήποτε γη της επαγγελίας η οποία επαληθεύεται και από τα βιώματά του.
Γι’ αυτό το τμήμα το κυβερνητικό στρατόπεδο ανησυχεί ακόμα περισσότερο, γιατί «αμφιβάλλει για το πόσο εύκολα ξαναμαζεύονται οι νοικοκυραίοι που έχουν εγκλωβιστεί σε σχήματα και ακραίες συμπεριφορές» («Κ» 16/4).
Στο πεδίο των προσδοκιών
Αυτή η ανησυχία είναι ενδεικτική των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι μνημονιακές δυνάμεις. Αλλά θα αποδειχτεί μάλλον υπερβολική, τουλάχιστον για όσο διάστημα ο ΣΥΡΙΖΑ δίνει τη μάχη κυρίως στο πεδίο τής κατάδειξης των αδιεξόδων της μνημονιακής πολιτικής ή του απατηλού χαρακτήρα των προσδοκιών που καλλιεργούν οι κυβερνητικές επικοινωνιακές πολιτικές. Η ηγεμονία του ενός ή του άλλου σχεδίου θα κριθεί στο πεδίο της βασιμότητας των προσδοκιών που καλλιεργούνται. Και όσο στο πεδίο αυτό η συγκυβέρνηση δεν βρίσκει απειλητικό αντίπαλο τον ΣΥΡΙΖΑ, οι φόβοι της δύσκολα θα επαληθευτούν.
Το περίγραμμα του κυβερνητικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, μέσα στο οποίο θα μπορούν να βρίσκουν οι πληττόμενες λαϊκές τάξεις το σαφές μέτρο της απήχησης των προσδοκιών τους, χρειάζεται να αποκτήσει τη δύναμη ενός αισιόδοξου αναγεννητικού συνθήματος.
Αν κρίνουμε από τα πρώτα δείγματα του επικοινωνιακού υλικού που αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο, ούτε το επικοινωνιακό ούτε το πολιτικό επιτελείο φαίνεται να ανησυχούν για τον εντελώς αναποτελεσματικό χαρακτήρα μιας καμπάνιας που στηρίζεται στην περιγραφή της καταστροφής. Μιας καταστροφής, μάλιστα, που έχει γίνει ήδη βίωμα, καθημερινότητα, τουλάχιστον σ’ αυτούς που απευθύνεται η καμπάνια. Κουράζεται, δηλαδή, πολύ για να παραβιάσει ανοιχτές πόρτες. Τη στιγμή που χρειάζονται επειγόντως να προβληθούν τρεις απόλυτα σαφείς «εικόνες»: α) του στόχου του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΕΑ για μια ανατροπή στην Ευρώπη, β) της επίπτωσης που θα έχει στην Ευρώπη μια νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, γ) της θετικής προοπτικής που ανοίγει στο εσωτερικό μια νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, στις ευρωεκλογές.
Χ. Γεωργούλας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου