Ο Οσκαρ Λαφοντέν, εκ των ιδρυτών της γερμανικής Αριστεράς, διαπιστώνει ότι το ευρωπαϊκό κοινό νόμισμα δεν λειτουργεί, εισηγείται την εγκατάλειψή του και επιστροφή στο Σύστημα Νομισματικών Ισοτιμιών, που προϋπήρξε του ευρώ.
Εντοπίζει βασικό εμπόδιο στη λειτουργία του ευρώ τα άνισα επίπεδα ανταγωνιστικότητας μεταξύ των χωρών-μελών. Εξ αυτού, συντάσσεται με τον υπερσυντηρητικό οικονομολόγο Χανς Βέρνερ Ζιν, σύμφωνα με τον οποίο οι χώρες του Νότου -Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία- «πρέπει να φθηνύνουν 20% με 30%, η Γερμανία να ακριβύνει 20%». Εφ' όσον κάτι τέτοιο παραμένει ανέφικτο με κοινό νόμισμα, θα πρέπει αυτό να εγκαταλειφθεί, να αντικατασταθεί με το προηγούμενο, «ώστε να επιτρέπονται υποτιμήσεις και ανατιμήσεις εθνικών νομισμάτων, για την προσαρμογή των εθνικών οικονομιών στα αντίστοιχα επίπεδα ανταγωνιστικότητας». Ο ίδιος, εκ των ιδρυτών του ευρώ, δικαιολογεί τη σημερινή μεταστροφή του με τη διαπίστωση «αδυναμίας συντονισμού» μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Ωστόσο, εάν σήμερα η Ευρώπη καταποντίζεται, αυτό δεν οφείλεται σε έλλειμμα συντονισμού μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, αλλά σε «υπερευθυγράμμιση» όλων με τη συνταγή λιτότητας. Ενώ το ευρώ θεσπίστηκε προς σταθεροποίηση των ενδοευρωπαϊκών σχέσεων, η Γερμανία σήμερα τις αποσταθεροποιεί με μονομερές επιθετικό μισθολογικό πάγωμα από το 2005, εις βάρος των εταίρων της, παραβιάζοντας τις ευρωπαϊκές συνθήκες, δέχεται ο Λαφοντέν. Ομως, αυτό δεν ονομάζεται «έλλειμμα συντονισμού», αλλά έλλειμμα εναλλακτικών πολιτικών, εφ' όσον κάθε χώρα-μέλος χρειάζεται διαφορετική πολιτική για τη σταθεροποίησή της. Σήμερα, με αιτιολογία την ανταγωνιστικότητα, όλες οι κυβερνήσεις περικόπτουν την εσωτερική ζήτηση, επιδιώκοντας αύξηση των εξαγωγών τους. Ομως κι αυτές συρρικνώνονται, λόγω της ευρωπαϊκής ύφεσης, που προκαλούν οι περικοπές. Οταν όλοι περιστέλλουν ταυτόχρονα τις δαπάνες, πλήττονται όλοι, ανεξάρτητα από την ανταγωνιστικότητά του καθενός. Εφ' όσον 90% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ καταναλώνεται εντός της Ευρώπης και μόνον 10% εκτός, κάθε περικοπή εσωτερικής ζήτησης ενθαρρύνει ενδοευρωπαϊκή μειοδοσία προς τα κάτω. Αντί σύγκλισης στην ανταγωνιστικότητα, η ύφεση προκαλεί αύξουσα απόκλιση. Ενώ το ευρώ επαγγελλόταν σταθεροποίηση των ενδοευρωπαϊκών σχέσεων, σήμερα, με τη λιτότητα και την ύφεση, αυτές αποσταθεροποιούνται. Εάν οι χώρες επιστρέψουν στα εθνικά νομίσματα, υποτιμήσεις και ανατιμήσεις, τότε ο ενδοευρωπαϊκός ανταγωνισμός δεν θα αποβεί ηπιότερος, αλλά θα λάβει μετωπική συγκρουσιακή μορφή, όπως στη δεκαετία του 1930.
Πρόβλημα δεν είναι το ευρώ, αλλά η ύφεση. Στο σημερινό πλαίσιο, ο κόσμος της εργασίας μπορεί να διεκδικεί αλλαγή ευρωπαϊκής πολιτικής, εγκατάλειψη της αποσταθεροποιητικής λιτότητας. Εάν επιτραπούν εθνικές υποτιμήσεις και ανατιμήσεις, οι χώρες του Νότου θα εγκλωβιστούν σε οριστική και αμετάκλητη παγίδα φτώχειας, έναντι της οποίας ουδεμία αμφισβήτηση θα έχει νόημα.
Εξάλλου, το προ του ευρώ νομισματικό σύστημα, στο μέτρο που απέβλεπε στη σταθεροποίηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών, δεν επέτρεπε διακυμάνσεις των εθνικών νομισμάτων, παρά μόνον εντός της περιοχής του 4,5%, ενώ η σημερινή ανάγκη νομισματικής προσαρμογής υπερβαίνει το 30% και 50%. Οταν το 1992 η Ιταλία και η Βρετανία χρειάστηκαν να υποτιμήσουν περισσότερο, υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν το ΕΝΣ. Σήμερα, ακόμη και αν τα εθνικά νομίσματα δεν είχαν εκλείψει, θα ήταν αδύνατον να υποτιμηθούν ή να ανατιμηθούν υπό ευρωπαϊκή επίβλεψη στο ύψος που θα ήταν απαραίτητο για την προσαρμογή κάθε χώρας. Εφ' όσον δύο τρίτα του εξωτερικού εμπορίου των χωρών-μελών πραγματοποιούνται εντός της Ευρωζώνης, οι ισοτιμίες, ακόμη και εθνικές, δεν θα μπορούσαν να αποκλίνουν όσο θα ήταν αναγκαίο. Κατά συνέπεια, δεν απομένει άλλη οδός προσαρμογής παρά οι μεταβιβάσεις σταθεροποιητικών πόρων από πλεονασματικές περιοχές προς ελλειμματικές, που μέχρι σήμερα πεισματικά απορρίπτουν οι Γερμανοί αξιωματούχοι.
Η υπερσυντηρητική γερμανική Δεξιά διεκδικεί εγκατάλειψη του ευρώ, προκειμένου να αποφύγει η Γερμανία τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της. Κι όμως, οι σταθεροποιητικές μεταβιβάσεις εφαρμόζονται σε όλες τις νομισματικές περιοχές του κόσμου -Αμερική, Καναδά, ακόμη και Γερμανία, ιδίως μεταξύ δυτικής και ανατολικής πλευράς, ακόμη και με μεγαλύτερες περιφερειακές αποκλίσεις στην ανταγωνιστικότητα. Είναι άραγε δυνατόν να διαφεύγει από τον έμπειρο ιδρυτή της «Λίνκε» αυτός ο τρόπος διαχείρισης περιοχών με άνισα επίπεδα ανταγωνιστικότητας;
Εάν το ευρώ εγκαταλειφθεί, αυτό δεν θα οφείλεται στην απόκλιση ανταγωνιστικότητας, αλλά στην απουσία κοινοτικών αντισταθμιστικών μηχανισμών διαχείρισής της, στην αρνητικότητα της Γερμανίας να συνεισφέρει στο κόστος λειτουργίας του ευρώ, παρ' όλο που αυτή αντλεί τα μέγιστα οφέλη εξ αυτού. Επειτα, με την επιστροφή στα εθνικά νομίσματα, τι θα απογίνει με τα χρέη; Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν, χωρίς διαγραφή, χωρίς ευρωομόλογα ούτε αμοιβαιοποίηση κρατικών χρεών, τουλάχιστον μέχρι 60% του ΑΕΠ; Η παρέμβαση του σεβαστού Λαφοντέν αφήνει αναπάντητα περισσότερα ερωτήματα από όσα αντιμετωπίζει και δεν καλύπτεται από το χώρο του.
kvergo@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου