Χτες βράδυ καθώς δεν είχα ύπνο, παρακολούθησα μια ομιλία στο TED στη Χαβάη από μια φωτογράφο που γυρίζει τον κόσμο και φωτογραφίζει τους σύγχρονους σκλάβους. Εδώ πρέπει να σας πω, ότι αυτό το TED εγω δεν το πολυσυμπαθώ. Ίσως δεν έχω καταλάβει και την χρησιμότητα του αλλά μου θυμίζει πολύ "αμερικανιά" (χρησιμοποιώ τη λέξη εντός εισαγωγικών και με σκωπτική διάθεση) και δεν με πείθει.
Μοιάζει σαν political correct σενάριο, όπου ο ομιλητής θα πει αυτά που πρέπει να πει και αυτά που θέλει το κοινό να ακούσει. Ομιλίες με σκοπό να κάνουν το κοινό να νιώσει καλά, να το κάνουν να πιστέψει πως ανήκει σε αυτή την ανώτερη κάστα των προοδευτικών και σκεπτόμενων που θα αλλάξουν τον κόσμο...
Τελοσπάντων, παρακολούθησα την ομιλία χτές, που μάλλον κακώς είχε καταχωρηθεί ως ομιλία για τους σύγχρονους σκλάβους καθώς ήταν το απόλυτο διαφημιστικό σποτ για την αμερικάνικη ΜΚΟ Free the slaves. Η ομιλήτρια αυτό που μας είπε -αφού έδειξε τις πραγματικά συγκλονιστικές φωτογραφίες της από την Γκάνα, το Νεπάλ και την Ινδία-ήταν ότι η μοναδική ελπίδα αυτών των ανθρώπων είναι να τους σώσει η πολύ γνωστή αυτή ανθρωπιστική οργάνωση -μόνο αριθμό λογαριασμού δεν έβαλαν στην οθόνη για να στείλουμε τα χρήματα που θα απελευθερώσουν και θα μορφώσουν το πεντάχρονο αγοράκι που σπάει πέτρες στο Νεπάλ ή ψαρεύει στη λίμνη του Βόλτα...
Συχνά βομβαρδιζόμαστε από τέτοια μηνύματα : συγκλονιστικές φωτογραφίες και ντοκιμαντέρ που μαρτυρούν τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης/δουλείας εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, και ανθρωπιστικές οργανώσεις με τεράστιο budget ή με μικρότερο, διεθνείς οργανισμοί και μεμονωμένοι φιλάνθρωποι που ζητάνε τον οβολό μας για να απαλύνουν τον ανθρώπινο πόνο. Δεν θα σας πω εδώ τι να κάνετε, δεν έχω απάντηση για το αν όλο αυτό έχει αποτέλεσμα ή όχι και δεν έχω ούτε την κατάρτιση ούτε και την απαραίτητη εμπειρία για να πω κάτι με σιγουριά.
Έτσι και αλλιώς η ζωή όλων μας είναι θεμελιωμένη στην αδικία. Η ευημερία η δική μου, είναι η δυστυχία και η σκλαβιά ενός παιδιού ή μιας γυναίκας κάπου στην Ασία και την Αφρική.
Αυτή τη στιγμή και εγώ σας γράφω από ένα laptop που για να εξορυχθούν οι πρώτες ύλες του, κάποιος αναίτιος πόλεμος ξέσπασε στο Κονγκό. Εσείς με διαβάζετε από ένα ipad που κατά 90% συναρμολογήθηκε από παράνομη παιδική εργασία στην Κίνα. Τα ρούχα που φοράμε-ακόμα και αυτά που περήφανα δηλώνουν made in Greece-δεν έχουμε ιδέα σε πόσα πτώματα αντιστοιχεί η κάθε τους ραφή...
Πριν 6 μήνες πραγματοποίησα για λογαριασμό του IRIN μια έρευνα για την ανθρωπιστική βοήθεια στο Μπαγκλαντές. Το ερώτημα ήταν απλό-γιατί μια χώρα που λαμβάνει 1.5 δισεκατομμύριο δολάρια σε αναπτυξιακή βοήθεια κάθε χρόνο, δεν μπορεί ακόμα να θρέψει τα παιδιά της. Θυμάμαι ότι κυνηγούσα επι εβδομάδες κάποια δήλωση από την κυβέρνηση για να με παραπέμψουν τελικά σε μια γραπτή ανακοίνωση του υπουργείου ανάπτυξης. Κυνηγούσα επίσης κάποια από τις πολλές -77 στον αριθμό-διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στη χώρα (μαζί με τις 12 υπηρεσίες του ΟΗΕ και τις 7,000 τοπικές οργανώσεις), πάλι χωρίς επιτυχία. Μόλις έθετα το ερώτημα, τα στόματα σφραγίζονταν ερμητικά ενώ κάποιες πολύ γνωστές ΜΚΟ μου έκλεισαν το τηλέφωνο στα μούτρα ή μου έδειξαν ευγενικά την πόρτα. Μια επίσης γνωστή οργάνωση με παρέπεμψε σε ένα σχετικό άρθρο τους στους Financial Times. Χρειάστηκε να διαβάσω το άρθρο 3 φορές για να συνειδητοποιήσω ότι αναφερόταν στο Μπαγκλαντές και όχι στην Ελβετία. Όταν τους το είπα, με πέταξαν κυριολεκτικά έξω από το γραφείο τους.
Οι αριθμοί λοιπόν στο Μπαγκλαντές ευημερούσαν και εγώ έπρεπε με κάποιο τρόπο να αντιστοιχήσω αυτούς τους αριθμούς στις τραγικές φιγούρες που συναντούσα στην Ντάκα και στις επαρχίες. Έπρεπε να χωρέσω σε αυτές τις στατιστικές την γυναίκα που έσπαγε πέτρες σε ένα εργοστάσιο και είχε ανάμεσα στα πόδια της το υποσιτισμένο δίχρονο παιδί της που ανέπνεε όλη την φονική σκόνη των λατομείων. Έπρεπε ακόμα να χωρέσω την ιστορία της 16χρονης άστεγης που εκπορνευόταν για λίγα σεντς στα σκοτεινά πάρκα της πρωτεύουσας και που ποτέ στη ζωή της δεν είχε κοιμηθεί σε κανονικό κρεββάτι (το όνειρο της ήταν να βρεθεί πλούσιος πελάτης-δηλαδή κάποιος που μπορεί να πληρώσει 3 δολάρια- να την πάει σε ξενοδοχείο για να ξαπλώσει επιτέλους σε στρώμα). Τελικά, δεν κατάφερα ποτέ να συμφιλιώσω τους δείκτες ανάπτυξης με τις πραγματικές ιστορίες.
Στην Ουγκάντα είχα αναλάβει για λογαριασμό του Panos East Africa μια έρευνα για τη σεξουαλική βία. Ανακάλυψα με φρίκη ότι επτά στις 10 γυναίκες έτρωγαν ξύλο και ότι στη Βόρεια Ουγκάντα οκτώ στα 10 κορίτσια κάτω των δέκα ετών είχαν βιαστεί επανειλημμένα απο συγγενείς και γείτονες.
Κάθομαι λοιπόν εκεί, σε ένα δωμάτιο μιας τοπικής οργάνωσης (πολύ αξιόλογης-οφείλω να το πω) έχω ζητήσει να προσφέρουν τσάι και κολατσιό στις γυναίκες, και έχω απέναντι μου πέντε πανέμορφες κυρίες απο 27 εως 45 ετών που μου διηγούνται τις ιστορίες τους. Οι 4 μιλάνε αγγλικά, η πέμπτη μόνο λουγκάντα, και η Ρεγγίνα, διευθύντρια της οργάνωσης, έχει αναλάβει χρέη μεταφραστή. Οι ιστορίες φρίκης ξεπερνάνε και την πιο νοσηρή φαντασία. Και καταγράφω ήρεμα και χωρίς να δείχνω κανένα συναίσθημα-διότι θέλω απλά να μιλήσουν και όχι να τις λυπηθώ-αυτά που μου λένε. Ξέρω ότι η λύπη και η συμπάθεια μου τους είναι άχρηστη, όσο άχρηστη είναι μάλλον και η παρουσία μου εκεί. Φορείς του έιτζ και οι πέντε, χωρίς πρόσβαση σε φάρμακα οι 3 από αυτές, με 4 και 5 ανήλικα παιδιά η καθεμία και χωρίς κανένα εισόδημα, πέρα απο όσα κατάφερναν να βρίσκουν πλένοντας ρούχα, πουλώντας καλαμπόκια στους δρόμους ή πουλώντας σεξ στο ίδιο κρεββάτι που κοιμόντουσαν με τα ανήλικα παιδιά τους (τα οποία απλά γύριζαν πλευρό και έκλειναν τα μάτια και τα αυτιά για να μην ακούν). Φεύγοντας και για να κατευνάσω τις τύψεις μου έδωσα 10,000 σελίνια στη κάθε γυναίκα και συνέχισα τη ζωή μου. Και εκείνες τη δική τους...
Στις 22 Μαΐου το ελληνικό τμήμα της UNICEF δημοσίευσε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών την έρευνα τους για την κατάσταση των παιδιών στην Ελλάδα. Την έκθεση θα την βρείτε εδώ και σας προτείνω να την διαβάσετε και να μην επαναπαυθείτε στην περίληψη που δίνουν οι εφημερίδες.
Εάν δείτε τα στοιχεία συνολικά οι φτωχοί στην Ελλάδα το 2003 ήταν 2.186.000 και το 2011 2.349.000. Κάποιος λοιπόν θα πει ότι η αύξηση είναι μηδαμινή και φυσιολογική καθώς σε 8 χρόνια μέσα προστέθηκαν μόνο 164.000 άνθρωποι.
Εδώ θέλω να προσέξετε τα εξής: Το όριο της φτώχειας στην ΕΕ ορίζεται στο 60% του εισοδήματος, καθώς όμως το εισόδημα στην Ελλάδα μειώθηκε την τελευταία τριετία σχεδόν κατά 10%, περάσαμε από το όριο της φτώχειας που το 2010 ήταν περίπου 15,073 ευρώ να είναι 13,841 το 2011.
Αυτό σημαίνει ότι μια τετραμελής οικογένεια με 1100 ευρώ εισόδημα το μήνα δεν θεωρείται στις στατιστικές ότι απειλείται από τη φτώχεια. Η πραγματική φτώχεια λοιπόν είναι πολύ μεγαλύτερη, εκτός και αν κάποιος πιστεύει ότι με 1100 ευρώ εισόδημα και ένα ενοίκιο της τάξης των 400 ευρώ, με έξοδα σίτισης, λογαριασμών, εκπαίδευσης, περίθαλψης, επιβιώνεις άνετα στη σύγχρονη Ελλάδα (και αυτοί οι αριθμοί αφορούν το 2011, ακόμα δεν έχουμε στοιχεία για το 2012 και το 2013).
Το δεύτερο στοιχείο που πρέπει να προσέξει κανείς είναι πότε έγινε η αύξηση της φτώχειας. Διότι μπορεί μεταξύ 2003 και 2011 φαινομενικά να προστέθηκαν μόνο 164,000 νεόφτωχοι αλλά η αλήθεια είναι διαφορετική: το 2009 ο συνολικός αριθμός των φτωχών ήταν 2.149.000 για να εκτιναχθεί το 2011 στα 2.349.000. Επομένως 200.000 άνθρωποι πέρασαν ξαφνικά από τη μεσαία τάξη στην απόλυτη φτώχεια μέσα σε λιγότερο από 2 χρόνια. Άνθρωποι της διπλανής πόρτας, γείτονες, φίλοι, συγγενείς...
Πως ορίζουμε όμως την φτώχεια; διότι η φτώχεια είναι ένα σύνολο στερήσεων και δεν αφορούν μόνο στο φαγητό και στην ένδυση. Είναι πάνω από όλα η έλλειψη επιλογών και δυνατοτήτων, είναι η αδυναμία να ορίσεις τη ζωή σου, να σχεδιάσεις το μέλλον σου, να έχεις ίσες ευκαιρίες και την δυνατότητα να ξεφύγεις κάποτε από την μοίρα σου.
Και για πάνω από μισό εκατομμύριο παιδιά στην σύγχρονη Ελλάδα, οι επιλογές και οι ευκαιρίες είναι πλέον παρελθόν.
Δεν έχω κάτι να προσθέσω στα παραπάνω. Η ζωή δεν είναι ομιλία TED και οι λύσεις ακόμα και αν υποθέσουμε ότι υπάρχουν είναι συνήθως αναποτελεσματικές. Δεν ξέρω λοιπόν τι να σας πω και τι πρέπει να γίνει. Μακάρι να μπορούσα τώρα εδώ να προσθέσω κάτι συγκλονιστικά έξυπνο και βαθυστόχαστο, σαν αυτές τις ατάκες που λέει ο πρωταγωνιστής στις ταινίες του Χόλιγουντ και αλλάζει ως δια μαγείας τη ζωή όλων.
Όμως το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να σιωπήσω, τίποτα άλλο...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου