Η μεγαλύτερη δυσκολία του εγχειρήματος αυτού είναι να ξεπεράσουμε τις παρωχημένες αντιλήψεις μας και να εκφράσουμε ένα διαφορετικό όραμα για την Περιφέρεια, ως ένα σύνολο πρακτικών που μπορούν να ανακατασκευαστούν σε μια εντελώς διαφορετική εικόνα από αυτή που είναι κυρίαρχη σήμερα. Η απόπειρα να αναδημιουργήσουμε μια διαφορετική εικόνα προϋποθέτει, μεγαλύτερο βαθμό εκδημοκρατισμού από αυτόν που υπάρχει σήμερα (αποκέντρωση και συμμετοχή, (επαν)ίδρυση θεσμών που να επικοινωνούν με τις σύγχρονες ανάγκες, αναθεώρηση σχέσεων, δημιουργία κοινωνικών συμμαχιών και προπάντων την κατοχύρωση των κοινωνικών κινημάτων (το δικαίωμα στην περιφέρεια).
Προϋποθέτει επίσης νέα αρχιτεκτονική, νέα κριτήρια σχεδιασμού, νέες προσεγγίσεις και πάνω από όλα αναπτυξιακές πολιτικές και όχι αναπτυξιακά μέτρα, που θα διαμορφώνουν και θα διαχέουν την αναπτυξιακή συνείδηση στα αναπτυξιακά υποκείμενα, μέσα από ένα αναπτυξιακό μοντέλο που θα έχει ως «ελκυστή» τις κοινωνικές ανάγκες.
Με άλλα λόγια ένα Εναλλακτικό Σχέδιο για την Ανάπτυξη της Περιφέρειας δεν μπορεί παρά να απαντά στα προβλήματα και στις ανάγκες έτσι όπως διαμορφώνονται σήμερα στην Περιφέρεια. Για το λόγο αυτό απαιτείται μια αρκετά συγκροτημένη «προγραμματική αφήγηση», η οποία θα λάβει υπόψη τις κοινωνικές ανάγκες, τις ανακατατάξεις στην ταξική και κοινωνική διαστρωμάτωση σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, τις στρατηγικές επιπτώσεις, και τις προτεραιότητες άμεσων δράσεων αλλά και ταυτόχρονα θα επιχειρεί «αφήγηση» στο μέλλον διαμορφώνοντας το όραμα για την ανάπτυξη Περιφέρειας (ποιες είναι οι στρατηγικές μας επιλογές, σε ποιους παραγωγικούς κλάδους ή παραγωγικά συμπλέγματα θα δώσουμε έμφαση, με ποια μέσα και τι είδους παρεμβάσεις, πώς θα διαμορφώσουμε ή αναδιαμορφώσουμε τις κοινωνικές συμμαχίες και πώς θα προσδιορίσουμε τα νέα υποκείμενα).
Το Σχέδιο για την Ανάπτυξη της Περιφέρειας, είναι ένα σχέδιο για την οικονομική κοινωνική και περιβαλλοντική ανασυγκρότηση, το οποίο καλείται να επανεξετάσει σε μια από την αρχή επεξεργασία, τους στόχους για την οικονομία, το περιβάλλον (νέες σχέσεις με τη φύση) και την κοινωνία, όπως και τους θεσμούς μέσω των οποίων θα αποφασίζονται, και θα υλοποιούνται οι πολιτικές αυτές (θεσμοί ενίσχυσης του Δημοκρατικού προγραμματισμού, συμμετοχής (συμμετοχικούς προϋπολογισμούς) και κοινωνικού ελέγχου.
Το Σχέδιο για την ανάπτυξη της Περιφέρειας είναι ένα σχέδιο που θα αξιοποιήσει τα νέα κινήματα της παραγωγικής ανασυγκρότησης και της αλληλεγγύης, που δημιουργήθηκαν λόγω της κρίσης, και θα τα αναδείξει ως τα νέα υποκείμενα και τις δυνάμεις εκείνες που θα υλοποιήσουν τη μετάβαση σε ένα παραγωγικό σύστημα που θα παράγει αγαθά (προϊόντα και υπηρεσίες) με σαφές και κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόσημο.
Σε αυτό το νέο μοντέλο οι παραγωγικές, καταναλωτικές συνεταιριστικές και κοινωνικές οργανώσεις θα αναλάβουν ένα μεγάλο μέρος της παραγωγικής ανασυγκρότησης της Περιφέρειας, συνθέτοντας το πρόβλημα της παραγωγής και κατανάλωσης με το ζήτημα της δημοκρατίας και οικολογίας, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για έναν εναλλακτικό τρόπο παραγωγής μέσω της ανάπτυξης συνεργατικών μορφών της εναλλακτικής και αλληλέγγυας οικονομίας και συμβάλλοντας στη διαμόρφωση ενός μοντέλου οργάνωσης της κοινωνίας που θα στηρίζεται στις αρχές της αλληλεγγύης και της συνεργασίας.
Το Σχέδιο για την Ανάπτυξη της Περιφέρειας είναι ένα σχέδιο ανατροπής όπου:
– Το παραγωγικό του μοντέλο πρέπει να βασίζεται στις κοινωνικές ανάγκες και να ανατρέπει την υφιστάμενη αναπτυξιακή πολιτική που κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια ταυτίστηκε με τη διαρθρωτική πολιτική της ΕΕ, με αποτέλεσμα τη διοχέτευση του μεγαλύτερου μέρους των διαθέσιμων εγχώριων πόρων στην εξυπηρέτηση των κανόνων της κοινοτικής συγχρηματοδότησης. Συνέπεια των παραπάνω είναι και η ανάγκη να ξεφύγουμε από την παράθεση κλαδικών αναλύσεων και πολιτικών. Η ανάλυση μάλλον πρέπει να γίνει στο επίπεδο των συστημάτων αξίας, δηλαδή στα παραγωγικά συμπλέγματα, όπου περιλαμβάνονται τόσο μονάδες από διαφορετικούς κλάδους που αφορούν στην αλυσίδα αξίας και στην ανάπτυξη εξοπλισμού και υποδομών, όσο και λειτουργικές υποδομές τεχνολογικής δραστηριότητας (έρευνα, τεχνική υποστήριξη, πιστοποίηση-προτυποποίηση κ.λπ.) και λειτουργιών (εφοδιασμός, μεταφορές κοκ).
– Αντιπαραθέτει στις κινητήριες δυνάμεις της ανταγωνιστικότητας, την ποιότητα ζωής, το φυσικό περιβάλλον και την κοινωνική αλληλεγγύη.
– Προτάσσει παρεμβάσεις χαμηλού κόστους, λόγω του περιορισμού των διαθέσιμων πόρων αλλά και της αλλαγής στη φιλοσοφία των παρεμβάσεων με την μετατόπιση, από τις «σκληρές» υποδομές στη δημιουργία περιβάλλοντος καινοτομίας μέσω «άυλων» υποδομών στους ανθρώπινους περιβαλλοντικούς και πολιτιστικούς πόρους μιας περιοχής, γεγονός που θα την καταστήσει ικανή να υλοποιήσει τις δυνατότητες της. Όμως, εδώ απαιτείται προσοχή, ώστε ν’ αποφευχθεί ο κίνδυνος μετάπτωσης στο καθεστώς των πολλών, μικρών και κατακερματισμένων έργων του παρελθόντος που εγκλώβιζαν την αναπτυξιακή πολιτική σ’ έναν ιδιότυπο τοπικισμό που όμως τελικά οδηγούσε σε μικροεπενδυτικό πληθωρισμό.
– Ανατρέπει τις μέχρι σήμερα επιλογές που βασίζονταν στις λίστες έργων κατόπιν επιθυμιών των αιρετών αρχών, στις ανάγκες κάλυψης συγχρηματοδοτούμενων έργων, στις κοινωνικές συμμαχίες που υπηρετήθηκαν και οικοδομήθηκαν μέσα από τις πελατειακές σχέσεις και τη δυνατότητα του συστήματος να χρηματοδοτεί σε διάφορες κλίμακες διαπλοκής).
Η διαμόρφωση και η επεξεργασία ενός τέτοιου εναλλακτικού αναπτυξιακού Σχεδίου δεν μπορεί παρά να μη γίνεται ανοιχτά στην κοινωνία.
Μέσα από συζητήσεις ανταλλαγή ιδεών, απόψεων, προτάσεων, με τα παραπάνω κινήματα τους κοινωνικούς, οικονομικούς, συνδικαλιστικούς και άλλους φορείς, Πανεπιστήμια, Ερευνητικά κέντρα , επαγγελματικές ομάδες, ανθρώπους «κλειδιά» κ.λπ.
Και τέλος, όπως επανειλημμένως έχει ειπωθεί, το σχέδιο για την ανάπτυξη της Περιφέρειας είναι μια διαρκής διαδικασία, προσπάθεια και ανοιχτή σε νέες ιδέες και καινοτόμες δράσεις αλλά είναι και ευέλικτο στην εφαρμογή, ώστε να είναι ταχείες οι αναπροσαρμογές και οι ανακατανομές πόρων σε περίπτωση αστοχιών.
ΜΑΡΙΑ ΘΕΛΕΡΙΤΗ
σύμβουλος Τοπικής Ανάπτυξης, μέλος Τμ. Αυτοδιοίκησης ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου