groucho marxism...
* Στην Ελλάδα της κρίσης η ηλικία αυτή μασάει πράσινο και φτύνει μαύρο
Παλίρροια
Λιγνό απόβραδο στο σκάμμα της Κυριακής
είσαι πενήντα ετών
αύριο
έχεις
σχολείο
(Γιώργος Πρεβεδουράκης,
στιγμιόγραφο, εκδοσεις Πλανόδιον 2011)
Τι μπορεί να περιγράψει ένας αριθμός; Ποιες εμπειρίες, ποια βιώματα και ποια άγχη συνοψίζονται, λίγο πριν, λίγο μετά τον αριθμό 30; Τι μοιραζόμαστε; Τι φεύγει; Τι πλησιάζει;
-Απλά μεγαλώνουμε, αυτό είναι όλο. Πάντα γινότανε και πάντα θα γίνεται. Κάθε εποχή, κάθε φορά το ίδιο είναι.
Κι όμως, δεν είναι το ίδιο.
Η ηλικία των 30 στην Ελλάδα της κρίσης μας μιλά για τον διαψευσμένο μέλλοντα του παρελθόντος μας, για την ενατένιση ενός ορίζοντα που πνίγηκε στα επιτόκια, τα χρεολύσια, τους δείκτες της καθόδου. Μας μιλά για μια παρατεταμένα κλεμμένη ενηλικίωση. Στην Ελλάδα της κρίσης η ηλικία αυτή μασάει πράσινο και φτύνει μαύρο.
Ζούμε φρακαρισμένοι ανάμεσα σε μια βιολογία που σπρώχνει την ηλικία μπροστά, με τρόπο σταθερό και απόλυτο και μια πραγματικότητα που την τραβάει απότομα πίσω επιβάλλοντας παύση. Γιατί η ανεργία του 60% δεν σημαίνει απλά έλλειψη δουλειάς, δεν ξηλώνει απλά τις όποιες τσέπες ζορίζοντας τη μέρα και τη νύχτα. Είναι η γόμα που σβήνει την όποια γραμμή αφετηρίας, φορτώνει βαρίδια στην όποια τυφλή αναμονή, ζωγραφίζει το ξερίζωμα του εαυτού και των γύρω.
-Τα γραφεία της εταιρείας έκλεισαν. Η Ελένη θα φύγει. Της έδωσαν δουλειά στα κεντρικά στο Λουξεμβούργο. Θα πάει. Εδώ τι να κάνει;
-Και συ;
-Ίσως να πάρω άδεια σε λίγους μήνες. Θα δούμε.
Και ενώ αραιώνουν τα μαλλιά και πληθαίνουν τα σφραγίσματα, οι φίλοι σηκώνουν τα τηλέφωνα όλο και πιο αραιά ακόμα πιο αραιά τηλεφωνούν. (-Πρέπει να φύγω ξυπνάω χαράματα). Το σώμα λασκάρει, τα βράδια μικραίνουν, πού βρέθηκαν όλοι αυτοί οι νεότεροι και τι είναι αυτό που νυχτώνει; Πού βρίσκεται ο κόσμος που θα σου δινόταν; Δόθηκε τελικά κοψοχρονιά σ' έναν συλλέκτη, αγορασμένος σ’ ένα κατάστημα με μεταχειρισμένα. Και ο φίλος που περιπλανήθηκε σε νοίκια, ταξίδια, σπουδές έξω, ευρύχωρα όνειρα και απόλυτες διατυπώσεις, γυρνά πίσω στο παιδικό δωμάτιο στο σπίτι των γωνιών. Το παιδικό κρεβάτι όλο και μικραίνει, ενώ κανείς δεν μεγαλώνει.
Γερνάς σημαίνει συνηθίζεις στο να θυμάσαι. Πια η ανάμνηση πάει αγκαλιά με την αθωότητα, εξιδανικεύει, μεταμορφώνει σε γλυκό γεγονός την παλιά κάθε μέρα. Και συ πιάνεις τον εαυτό σου να χαζεύει φωτογραφίες, να ψάχνει παλιές παιδικές σειρές στα διαδίκτυα, να αναμασά παλιά, πολύ παλιά, αστεία. Και θυμάσαι πόσο απάτητοι έμοιαζαν τότε οι πρώτοι δρόμοι και τον ενθουσιασμό για κάτι το οτιδήποτε, και πως τα ποτήρια γεμίζαν με το τίποτα –τώρα καταπίνουν λαίμαργα την υπερβολή– και τις νύχτες που ξέχασες το όνειρο ξεσκέπαστο και τώρα ξυπνάει παγωμένο. Στην παλινδρόμηση των ηλικιών το εκκρεμές χτυπάει πάντα στα 30, πάνω απ την παλίρροια των ετών.
[Η Χριστίνα παράτησε να διαβάζει το άρθρο σε αυτό ακριβώς το σημείο. Την πήραν τηλέφωνο για μία θέση. Πωλήτρια αρωμάτων σε αλυσίδα καταστημάτων. Ίσως αύριο να χει δουλεία. Η Χριστίνα που τέλειωσε τη φιλοσοφική και ένα μεταπτυχιακό σε κάποια Σορβόνη.]
Η κρίση βαθαίνει και συ πάτησες τα 30. Για πολλούς σαν και σένα το άγχος της ηλικίας και το άγχος της γύρω κατάστασης χτυπούν στην ίδια ταχυκαρδία. (Κοιτάς τους γύρω σου συγγενείς, γονείς, αγνώστους μιας μεγάλης ηλικίας και σκέφτεσαι: ας μην τρελαθούμε δεν είναι αυτό γερατειά, έχει δρόμο. Ναι έχει δρόμο, μα είναι τα γερατειά της παιδικής ηλικίας.) Και οι μέρες περνούν κλέβοντας ίντερνετ, κλέβοντας βιβλία, κλέβοντας χρόνο. Κατεβαίνουμε ακόμα σε πορείες, παθιαζόμαστε ακόμα σε κουβέντες, επαναλαμβάνουμε τις πρόχειρες ιεροτελεστίες της συνήθειας. Συνηθίζουμε αυτό το «ως εδώ όλα καλά, ως εδώ όλα καλά». Άλλοι προχωρούν και άλλοι μένουν πίσω. Άλλοι στήνουν οικογένειες, άλλοι πρόλαβαν να τις διαλύσουν. Οι περισσότεροι ελπίζουμε, φτιάχνουμε, περιμένουμε, χαμογελούμε διακριτικά. Άλλοι απλά μοιράζονται τα τραπέζια. Δίπλα σου ακούς: «Μην ζητήσεις τίποτα, τίποτα από αυτούς. Κουτσά στραβά μεταξύ μας. Μαζί θα το προσπαθήσουμε. Μην τους αφήσεις να σου πουν τι θα κάνεις.» Και έρχονται μπροστά σου λίγοι στίχοι που έγραψες ή διάβασες, -δεν έχει διαφορά, δεν έχει σημασία-:
«Στέκει εκεί και κάθε μία ώρα μου υπενθυμίζει πως δεν έχω πολύ χρόνο. Και 'γω περιπλανιέμαι σε ένα σπίτι που όλο μεγαλώνει,
σταματώντας για λίγο, κάθε τόσο,
συνεχίζοντας για λίγο, κάθε τόσο.
Έτσι, προχωρούμε όλοι εμείς, άνθρωποι και σκιές, τρυπημένοι από το χρόνο. Βυθομετρώντας τις επιφάνειες, δωροδοκώντας τις λέξεις, εξετάζοντας εκεχειρίες. Όλοι εμείς, που βγήκαμε από τη σκιά για να βρούμε το σκοτάδι.»
(Σημασία έχει να δεις τι θα κάνεις με το χρόνο που σου δόθηκε. Και όπως και να χει, μην τους αφήσεις να σου πουν τι θα κάνεις.)
(στην εφημερίδα Εποχή)
* Στην Ελλάδα της κρίσης η ηλικία αυτή μασάει πράσινο και φτύνει μαύρο
Παλίρροια
Λιγνό απόβραδο στο σκάμμα της Κυριακής
είσαι πενήντα ετών
αύριο
έχεις
σχολείο
(Γιώργος Πρεβεδουράκης,
στιγμιόγραφο, εκδοσεις Πλανόδιον 2011)
Τι μπορεί να περιγράψει ένας αριθμός; Ποιες εμπειρίες, ποια βιώματα και ποια άγχη συνοψίζονται, λίγο πριν, λίγο μετά τον αριθμό 30; Τι μοιραζόμαστε; Τι φεύγει; Τι πλησιάζει;
-Απλά μεγαλώνουμε, αυτό είναι όλο. Πάντα γινότανε και πάντα θα γίνεται. Κάθε εποχή, κάθε φορά το ίδιο είναι.
Κι όμως, δεν είναι το ίδιο.
Η ηλικία των 30 στην Ελλάδα της κρίσης μας μιλά για τον διαψευσμένο μέλλοντα του παρελθόντος μας, για την ενατένιση ενός ορίζοντα που πνίγηκε στα επιτόκια, τα χρεολύσια, τους δείκτες της καθόδου. Μας μιλά για μια παρατεταμένα κλεμμένη ενηλικίωση. Στην Ελλάδα της κρίσης η ηλικία αυτή μασάει πράσινο και φτύνει μαύρο.
Ζούμε φρακαρισμένοι ανάμεσα σε μια βιολογία που σπρώχνει την ηλικία μπροστά, με τρόπο σταθερό και απόλυτο και μια πραγματικότητα που την τραβάει απότομα πίσω επιβάλλοντας παύση. Γιατί η ανεργία του 60% δεν σημαίνει απλά έλλειψη δουλειάς, δεν ξηλώνει απλά τις όποιες τσέπες ζορίζοντας τη μέρα και τη νύχτα. Είναι η γόμα που σβήνει την όποια γραμμή αφετηρίας, φορτώνει βαρίδια στην όποια τυφλή αναμονή, ζωγραφίζει το ξερίζωμα του εαυτού και των γύρω.
-Τα γραφεία της εταιρείας έκλεισαν. Η Ελένη θα φύγει. Της έδωσαν δουλειά στα κεντρικά στο Λουξεμβούργο. Θα πάει. Εδώ τι να κάνει;
-Και συ;
-Ίσως να πάρω άδεια σε λίγους μήνες. Θα δούμε.
Και ενώ αραιώνουν τα μαλλιά και πληθαίνουν τα σφραγίσματα, οι φίλοι σηκώνουν τα τηλέφωνα όλο και πιο αραιά ακόμα πιο αραιά τηλεφωνούν. (-Πρέπει να φύγω ξυπνάω χαράματα). Το σώμα λασκάρει, τα βράδια μικραίνουν, πού βρέθηκαν όλοι αυτοί οι νεότεροι και τι είναι αυτό που νυχτώνει; Πού βρίσκεται ο κόσμος που θα σου δινόταν; Δόθηκε τελικά κοψοχρονιά σ' έναν συλλέκτη, αγορασμένος σ’ ένα κατάστημα με μεταχειρισμένα. Και ο φίλος που περιπλανήθηκε σε νοίκια, ταξίδια, σπουδές έξω, ευρύχωρα όνειρα και απόλυτες διατυπώσεις, γυρνά πίσω στο παιδικό δωμάτιο στο σπίτι των γωνιών. Το παιδικό κρεβάτι όλο και μικραίνει, ενώ κανείς δεν μεγαλώνει.
Γερνάς σημαίνει συνηθίζεις στο να θυμάσαι. Πια η ανάμνηση πάει αγκαλιά με την αθωότητα, εξιδανικεύει, μεταμορφώνει σε γλυκό γεγονός την παλιά κάθε μέρα. Και συ πιάνεις τον εαυτό σου να χαζεύει φωτογραφίες, να ψάχνει παλιές παιδικές σειρές στα διαδίκτυα, να αναμασά παλιά, πολύ παλιά, αστεία. Και θυμάσαι πόσο απάτητοι έμοιαζαν τότε οι πρώτοι δρόμοι και τον ενθουσιασμό για κάτι το οτιδήποτε, και πως τα ποτήρια γεμίζαν με το τίποτα –τώρα καταπίνουν λαίμαργα την υπερβολή– και τις νύχτες που ξέχασες το όνειρο ξεσκέπαστο και τώρα ξυπνάει παγωμένο. Στην παλινδρόμηση των ηλικιών το εκκρεμές χτυπάει πάντα στα 30, πάνω απ την παλίρροια των ετών.
[Η Χριστίνα παράτησε να διαβάζει το άρθρο σε αυτό ακριβώς το σημείο. Την πήραν τηλέφωνο για μία θέση. Πωλήτρια αρωμάτων σε αλυσίδα καταστημάτων. Ίσως αύριο να χει δουλεία. Η Χριστίνα που τέλειωσε τη φιλοσοφική και ένα μεταπτυχιακό σε κάποια Σορβόνη.]
Η κρίση βαθαίνει και συ πάτησες τα 30. Για πολλούς σαν και σένα το άγχος της ηλικίας και το άγχος της γύρω κατάστασης χτυπούν στην ίδια ταχυκαρδία. (Κοιτάς τους γύρω σου συγγενείς, γονείς, αγνώστους μιας μεγάλης ηλικίας και σκέφτεσαι: ας μην τρελαθούμε δεν είναι αυτό γερατειά, έχει δρόμο. Ναι έχει δρόμο, μα είναι τα γερατειά της παιδικής ηλικίας.) Και οι μέρες περνούν κλέβοντας ίντερνετ, κλέβοντας βιβλία, κλέβοντας χρόνο. Κατεβαίνουμε ακόμα σε πορείες, παθιαζόμαστε ακόμα σε κουβέντες, επαναλαμβάνουμε τις πρόχειρες ιεροτελεστίες της συνήθειας. Συνηθίζουμε αυτό το «ως εδώ όλα καλά, ως εδώ όλα καλά». Άλλοι προχωρούν και άλλοι μένουν πίσω. Άλλοι στήνουν οικογένειες, άλλοι πρόλαβαν να τις διαλύσουν. Οι περισσότεροι ελπίζουμε, φτιάχνουμε, περιμένουμε, χαμογελούμε διακριτικά. Άλλοι απλά μοιράζονται τα τραπέζια. Δίπλα σου ακούς: «Μην ζητήσεις τίποτα, τίποτα από αυτούς. Κουτσά στραβά μεταξύ μας. Μαζί θα το προσπαθήσουμε. Μην τους αφήσεις να σου πουν τι θα κάνεις.» Και έρχονται μπροστά σου λίγοι στίχοι που έγραψες ή διάβασες, -δεν έχει διαφορά, δεν έχει σημασία-:
«Στέκει εκεί και κάθε μία ώρα μου υπενθυμίζει πως δεν έχω πολύ χρόνο. Και 'γω περιπλανιέμαι σε ένα σπίτι που όλο μεγαλώνει,
σταματώντας για λίγο, κάθε τόσο,
συνεχίζοντας για λίγο, κάθε τόσο.
Έτσι, προχωρούμε όλοι εμείς, άνθρωποι και σκιές, τρυπημένοι από το χρόνο. Βυθομετρώντας τις επιφάνειες, δωροδοκώντας τις λέξεις, εξετάζοντας εκεχειρίες. Όλοι εμείς, που βγήκαμε από τη σκιά για να βρούμε το σκοτάδι.»
(Σημασία έχει να δεις τι θα κάνεις με το χρόνο που σου δόθηκε. Και όπως και να χει, μην τους αφήσεις να σου πουν τι θα κάνεις.)
(στην εφημερίδα Εποχή)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου