Κώστας Κρεμμύδας, απο τη στηλη Ξουθου και Μενανδρου γωνια της Εποχης...
«Ο πρωθυπουργός υποκλίθηκε και βγήκε. Ο Γεώργιος Β’ ξαναφόρεσε το μονόγυαλο, διάβασε πάλι τα τηλεγραφήματα των στρατηγών. Τα λόγια του συνομιλητή του τού ξαναήρθαν στο νου: “Όπως έζησα έτσι και θα πεθάνω…” Τι μελετούσε άραγε ο άνθρωπος αυτός; Απότομα βάδισε προς την θύρα, την άνοιξε και βγήκε στον προθάλαμο: Παρακαλώ να τρέξει κάποιος στο σπίτι του κ. Πρωθυπουργού και να του πει ότι τον χρειάζομαι αμέσως. Να τον συνοδεύσετε γιατί φοβούμαι ότι δεν είναι καλά…» […]
«Το αυτοκίνητο πέρασε απάνω από τα σίδερα του τραμ, έκαμε μιαν ολόκληρη στροφή, στάθηκε. Κάποιος ανοίγει την πόρτα. Στολές χαιρετούν. Ο πρωθυπουργός μπαίνει στην πολυκατοικία. Σκιές τραβιούνται στο πέρασμά του. Μεταλλικοί θόρυβοι: η πόρτα του ανελκυστήρα ανοίγει, κλείνει, ξανανοίγει: –Παρακαλώ να μη μ’ ενοχλήσει κανείς. Μπαίνει στην κάμαρά του, κλειδώνει. Το κουδούνι του διαμερίσματος χτυπά δυνατά. Γίνεται κάποια συζήτηση στο προαύλιο. Είναι ο ακόλουθος του βασιλιά [Ιωάννης Διάκος] που ζητά να δει αμέσως τον κύριο πρόεδρο. Ένας ξερός πυροβολισμός αντηχεί. Κομπιάζουν όλοι μια στιγμή. Ύστερα τρέχουν στο κλειστό δωμάτιο. Ο ακόλουθος σπάζει την πόρτα. Ο πρωθυπουργός κείτεται με μια σφαίρα στην καρδιά, σφίγγοντας στο στήθος του το μικρό εικόνισμα της Παναγίας.» Περιγράφει τη σκηνή στο μυθιστόρημά του «Ασθενείς και οδοιπόροι» ο Γιώργος Θεοτοκάς. Μάλλον επρόκειτο για δυο σφαίρες όπως τις προσδιόριζε ο Γ. Σεφέρης (Μέρες Δ’, σελ 60) αλλ’ αυτό μικρή σημασία έχει. Ο «ακόλουθος» που στάλθηκε από τον βασιλιά για να προλάβει την αυτοκτονία Κοριζή, δεν ήταν άλλος από τον εκλεκτό διαμεσολαβητή θρόνου και καθεστώτος, δημοσιογράφο των παρασκηνίων Ι. Διάκο, κάτι σαν «Πρετεντέρη» της εποχής.
Ήταν Μεγάλη Παρασκευή, 18 Απριλίου 1941. Το «Ελεύθερον Βήμα» του συγκροτήματος Λαμπράκη, που επί των ημερών μας κατέληξε σε απλό ουσιαστικό («Βήμα») παραλείποντας ως περιττό το επίθετο «Ελεύθερο», περιέγραψε με γνώριμο τρόπο την είδηση: «Χθες την 4ην απογευματινήν ώραν απεβίωσεν αιφνιδίως ο πρόεδρος της κυβερνήσεως Αλέξανδρος Κοριζής. Ούτω εντός τριμήνου δεύτερος Έλλην πρωθυπουργός πίπτει θύμα εις την εκτέλεσιν του καθήκοντος αναλώσας όλας αυτού τας δυνάμεις εις την υπηρεσίαν της Πατρίδος». (Ο άλλος ήταν ο Μεταξάς). «Άψυχους, μικρόψυχους και ευνουχισμένους» χαρακτήριζε τους ανθρώπους του καθεστώτος ο Σεφέρης (ο.π. σελ.16-17)
Το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου στον Μητροπολιτικό ναό, χοροστατούντος του αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρύσανθου, τελέστηκε η νεκρώσιμη ακολουθία. Τιμές απέδωσαν τμήματα της Εθνικής Οργανώσεως Νεολαίας (ΕΟΝ) (προφανώς γιατί δεν είχε σχηματιστεί ακόμα η Χρυσή Αυγή, και ο Sky για να τη σιγοντάρει).
Ο εκ Κομοτηνής Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος που λίγες μέρες μετά αρνήθηκε να νομιμοποιήσει την πρώτη κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου: «Δεν μπορώ να ορκίσω Κυβέρνηση προβληθείσα από τον εχθρό, εμείς γνωρίζουμε ότι τις Κυβερνήσεις τις ορίζει ο λαός», με Συντακτική Πράξη (όπως αυτές που αξιοποιεί σήμερα η κυβέρνηση Σαμαρά παρακάμπτοντας τη Βουλή), καθαιρέθηκε από το αξίωμά του. Αλλά επειδή στις ορκωμοσίες δεν υπάρχουν αδιέξοδα ο Κορίνθου Δαμασκηνός ανέλαβε να εκπληρώσει το θεσμικό του ρόλο για να μη μπει η χώρα σε περιπέτειες εξαθλίωσης και απομόνωσης. Μετά την ορκωμοσία των δοσίλογων, «ως μέτρο ανάγκης για το καλό του τόπου», ο μεν Δαμασκηνός εκτός από Αρχιεπίσκοπος ανέλαβε και Αντιβασιλεύς, οι δε Γερμανοί έθεσαν υπό τον έλεγχό τους τα δημόσια οικονομικά στην Τράπεζα Ελλάδος. (Κάτι αντίστοιχο ζητά σήμερα ο Σόιμπλε και συμφωνεί ο Στουρνάρας. Ο Αρτέμης Μάτσας της ελληνικής οικονομίας). Κι επειδή η επικαιροποιημένη ιστορία μας διδάσκει πως η υπεύθυνη στάση αμείβεται, να περιμένουμε μετά την ψήφιση του τρίτου Μνημονίου, θέση αντιπροέδρου για τον Κουβέλη. Ο Βενιζέλος που ψήφισε και τα δυο προηγούμενα δικαιούται ρόλο αντιβασιλέως. (Ήταν καλύτερος ο Ζωιτάκης, ή είχε μεγαλύτερη ευφράδεια;)
Τα διαγγέλματα και τις ζητωκραυγές της 28ης Οκτωβρίου 1940 ακολούθησε, παρά το αίμα που χύθηκε στο μέτωπο και τις θυσίες στα μετόπισθεν, η κατάρρευση. Η σκόπιμη αποδυνάμωση του στρατού αποδεικνύεται ακόμα και μέσω της τέχνης με τρεις μαρτυρίες: του Γ. Σεφέρη (Μέρες Δ’ σελ. 14): «Ο Φαβρίκιος (σ.σ. παρατσούκλι του Θεοτοκά) με πολιτικά. Είχε πάει εθελοντής με τα πιο αγνά αισθήματα. Ένα πρωί τον φώναξε ο λοχαγός αυτόν και τον ξάδελφό μου, για να τους πει πως τους απολύουν. Κι όμως αυτοί οι δυο άνθρωποι δεν γύρεψαν άλλο παρά να πολεμήσουν για τον τόπο. Ενεργεί για να τον ξαναπάρουν». Του Γ. Θεοτοκά, (Τετράδια Ημερολογίου 1939-1953, σ. 234): «Ξαφνικά σήμερα [16.1.1941] χωρίς γνωστή αιτία απολύεται των τάξεων του στρατού ο Αλέκος Σεφεριάδης. Ακατανόητο. Την επομένη στο προσκλητήριο του λόχου, ο λοχαγός μου λέει πως ήρθε διαταγή να απολυθώ κι εγώ. Δυσκολεύομαι να καταλάβω μια τέτοια νοοτροπία. Περίεργη που είναι η Ελλάδα.» Και του Μιχάλη Κατσαρού: «Τέσσερις μέρες πριν την είσοδο των Γερμανών μας έδωσαν [στην Αεροπορία] σαρανταήμερη άδεια»…
5.30 το πρωί της 6ης Απριλίου 1941 ο πρέσβης της Γερμανίας πρίγκιπας Έρμπαχ επέδωσε στον Κοριζή διακοίνωση περί της εισόδου γερμανικών στρατευμάτων. Αντίστοιχη νότα επιδόθηκε και στον Έλληνα πρεσβευτή Ραγκαβή, στο Βερολίνο. Μέσα στην Άνοιξη άρχιζε ο μακρύς χειμώνας, που ξαναβρήκαμε στις μέρες μας, και πάλι Άνοιξη, του 2010.
Από τον Κοριζή έχουμε να ξαναδούμε αυτοκτονία τραπεζίτη, ή έστω πρωθυπουργού. (Ίσως γιατί έκτοτε θωράκισαν το τραπεζικό και το πολιτικό σύστημα). Να ελπίζουμε πάλι;
Πάντως στις μαθητικές παρελάσεις ας θυμηθούμε ξανά τα λόγια του Σεφέρη: «Τέτοια νιάτα και να κρατούν το τιμόνι οι πιο ανάπηροι, οι πιο άψυχοι άνθρωποι που έβγαλε ποτέ ο τόπος. Τι κατάρα».
«Το αυτοκίνητο πέρασε απάνω από τα σίδερα του τραμ, έκαμε μιαν ολόκληρη στροφή, στάθηκε. Κάποιος ανοίγει την πόρτα. Στολές χαιρετούν. Ο πρωθυπουργός μπαίνει στην πολυκατοικία. Σκιές τραβιούνται στο πέρασμά του. Μεταλλικοί θόρυβοι: η πόρτα του ανελκυστήρα ανοίγει, κλείνει, ξανανοίγει: –Παρακαλώ να μη μ’ ενοχλήσει κανείς. Μπαίνει στην κάμαρά του, κλειδώνει. Το κουδούνι του διαμερίσματος χτυπά δυνατά. Γίνεται κάποια συζήτηση στο προαύλιο. Είναι ο ακόλουθος του βασιλιά [Ιωάννης Διάκος] που ζητά να δει αμέσως τον κύριο πρόεδρο. Ένας ξερός πυροβολισμός αντηχεί. Κομπιάζουν όλοι μια στιγμή. Ύστερα τρέχουν στο κλειστό δωμάτιο. Ο ακόλουθος σπάζει την πόρτα. Ο πρωθυπουργός κείτεται με μια σφαίρα στην καρδιά, σφίγγοντας στο στήθος του το μικρό εικόνισμα της Παναγίας.» Περιγράφει τη σκηνή στο μυθιστόρημά του «Ασθενείς και οδοιπόροι» ο Γιώργος Θεοτοκάς. Μάλλον επρόκειτο για δυο σφαίρες όπως τις προσδιόριζε ο Γ. Σεφέρης (Μέρες Δ’, σελ 60) αλλ’ αυτό μικρή σημασία έχει. Ο «ακόλουθος» που στάλθηκε από τον βασιλιά για να προλάβει την αυτοκτονία Κοριζή, δεν ήταν άλλος από τον εκλεκτό διαμεσολαβητή θρόνου και καθεστώτος, δημοσιογράφο των παρασκηνίων Ι. Διάκο, κάτι σαν «Πρετεντέρη» της εποχής.
Ήταν Μεγάλη Παρασκευή, 18 Απριλίου 1941. Το «Ελεύθερον Βήμα» του συγκροτήματος Λαμπράκη, που επί των ημερών μας κατέληξε σε απλό ουσιαστικό («Βήμα») παραλείποντας ως περιττό το επίθετο «Ελεύθερο», περιέγραψε με γνώριμο τρόπο την είδηση: «Χθες την 4ην απογευματινήν ώραν απεβίωσεν αιφνιδίως ο πρόεδρος της κυβερνήσεως Αλέξανδρος Κοριζής. Ούτω εντός τριμήνου δεύτερος Έλλην πρωθυπουργός πίπτει θύμα εις την εκτέλεσιν του καθήκοντος αναλώσας όλας αυτού τας δυνάμεις εις την υπηρεσίαν της Πατρίδος». (Ο άλλος ήταν ο Μεταξάς). «Άψυχους, μικρόψυχους και ευνουχισμένους» χαρακτήριζε τους ανθρώπους του καθεστώτος ο Σεφέρης (ο.π. σελ.16-17)
Το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου στον Μητροπολιτικό ναό, χοροστατούντος του αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρύσανθου, τελέστηκε η νεκρώσιμη ακολουθία. Τιμές απέδωσαν τμήματα της Εθνικής Οργανώσεως Νεολαίας (ΕΟΝ) (προφανώς γιατί δεν είχε σχηματιστεί ακόμα η Χρυσή Αυγή, και ο Sky για να τη σιγοντάρει).
Ο εκ Κομοτηνής Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος που λίγες μέρες μετά αρνήθηκε να νομιμοποιήσει την πρώτη κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου: «Δεν μπορώ να ορκίσω Κυβέρνηση προβληθείσα από τον εχθρό, εμείς γνωρίζουμε ότι τις Κυβερνήσεις τις ορίζει ο λαός», με Συντακτική Πράξη (όπως αυτές που αξιοποιεί σήμερα η κυβέρνηση Σαμαρά παρακάμπτοντας τη Βουλή), καθαιρέθηκε από το αξίωμά του. Αλλά επειδή στις ορκωμοσίες δεν υπάρχουν αδιέξοδα ο Κορίνθου Δαμασκηνός ανέλαβε να εκπληρώσει το θεσμικό του ρόλο για να μη μπει η χώρα σε περιπέτειες εξαθλίωσης και απομόνωσης. Μετά την ορκωμοσία των δοσίλογων, «ως μέτρο ανάγκης για το καλό του τόπου», ο μεν Δαμασκηνός εκτός από Αρχιεπίσκοπος ανέλαβε και Αντιβασιλεύς, οι δε Γερμανοί έθεσαν υπό τον έλεγχό τους τα δημόσια οικονομικά στην Τράπεζα Ελλάδος. (Κάτι αντίστοιχο ζητά σήμερα ο Σόιμπλε και συμφωνεί ο Στουρνάρας. Ο Αρτέμης Μάτσας της ελληνικής οικονομίας). Κι επειδή η επικαιροποιημένη ιστορία μας διδάσκει πως η υπεύθυνη στάση αμείβεται, να περιμένουμε μετά την ψήφιση του τρίτου Μνημονίου, θέση αντιπροέδρου για τον Κουβέλη. Ο Βενιζέλος που ψήφισε και τα δυο προηγούμενα δικαιούται ρόλο αντιβασιλέως. (Ήταν καλύτερος ο Ζωιτάκης, ή είχε μεγαλύτερη ευφράδεια;)
Τα διαγγέλματα και τις ζητωκραυγές της 28ης Οκτωβρίου 1940 ακολούθησε, παρά το αίμα που χύθηκε στο μέτωπο και τις θυσίες στα μετόπισθεν, η κατάρρευση. Η σκόπιμη αποδυνάμωση του στρατού αποδεικνύεται ακόμα και μέσω της τέχνης με τρεις μαρτυρίες: του Γ. Σεφέρη (Μέρες Δ’ σελ. 14): «Ο Φαβρίκιος (σ.σ. παρατσούκλι του Θεοτοκά) με πολιτικά. Είχε πάει εθελοντής με τα πιο αγνά αισθήματα. Ένα πρωί τον φώναξε ο λοχαγός αυτόν και τον ξάδελφό μου, για να τους πει πως τους απολύουν. Κι όμως αυτοί οι δυο άνθρωποι δεν γύρεψαν άλλο παρά να πολεμήσουν για τον τόπο. Ενεργεί για να τον ξαναπάρουν». Του Γ. Θεοτοκά, (Τετράδια Ημερολογίου 1939-1953, σ. 234): «Ξαφνικά σήμερα [16.1.1941] χωρίς γνωστή αιτία απολύεται των τάξεων του στρατού ο Αλέκος Σεφεριάδης. Ακατανόητο. Την επομένη στο προσκλητήριο του λόχου, ο λοχαγός μου λέει πως ήρθε διαταγή να απολυθώ κι εγώ. Δυσκολεύομαι να καταλάβω μια τέτοια νοοτροπία. Περίεργη που είναι η Ελλάδα.» Και του Μιχάλη Κατσαρού: «Τέσσερις μέρες πριν την είσοδο των Γερμανών μας έδωσαν [στην Αεροπορία] σαρανταήμερη άδεια»…
5.30 το πρωί της 6ης Απριλίου 1941 ο πρέσβης της Γερμανίας πρίγκιπας Έρμπαχ επέδωσε στον Κοριζή διακοίνωση περί της εισόδου γερμανικών στρατευμάτων. Αντίστοιχη νότα επιδόθηκε και στον Έλληνα πρεσβευτή Ραγκαβή, στο Βερολίνο. Μέσα στην Άνοιξη άρχιζε ο μακρύς χειμώνας, που ξαναβρήκαμε στις μέρες μας, και πάλι Άνοιξη, του 2010.
Από τον Κοριζή έχουμε να ξαναδούμε αυτοκτονία τραπεζίτη, ή έστω πρωθυπουργού. (Ίσως γιατί έκτοτε θωράκισαν το τραπεζικό και το πολιτικό σύστημα). Να ελπίζουμε πάλι;
Πάντως στις μαθητικές παρελάσεις ας θυμηθούμε ξανά τα λόγια του Σεφέρη: «Τέτοια νιάτα και να κρατούν το τιμόνι οι πιο ανάπηροι, οι πιο άψυχοι άνθρωποι που έβγαλε ποτέ ο τόπος. Τι κατάρα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου