Τα δάκρυα του κροκόδειλου...

ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΠΑΤΑΚΑΚΗ, απο την Ελευθεροτυπια...

Η σύσταση παρακράτους προϋποθέτει ύπαρξη κράτους. Η δράση του παρακράτους προϋποθέτει στρεβλή λειτουργία του κράτους. Χρονικό ορόσημο στη δημιουργία παρακράτους στη νεότερη ελληνική Ιστορία στάθηκε οπωσδήποτε η δικτατορία της 4ης Αυγούστου του 1936.

 Το φασιστικό καθεστώς που εγκαθίδρυσε ο Ιωάννης Μεταξάς, με τη σύμφωνη γνώμη του βασιλιά Γεωργίου Β', είχε ως κύριο στόχο τη διάσωση ενός συστήματος εξουσίας που κατέρρεε υπό το βάρος και τις επιπτώσεις μιας ισχυρής οικονομικής κρίσης (1930) Το φασιστικό καθεστώς που εγκαθίδρυσε ο Ιωάννης Μεταξάς, με τη σύμφωνη γνώμη του βασιλιά Γεωργίου Β', είχε ως κύριο στόχο τη διάσωση ενός συστήματος εξουσίας που κατέρρεε υπό το βάρος και τις επιπτώσεις μιας ισχυρής οικονομικής κρίσης (1930). Την ίδια στιγμή, οι κομμουνιστές αύξαναν για τους ίδιους λόγους την επιρροή τους σε στρώματα και κοινωνικές ομάδες που διαβιούσαν με δυσκολία.
Το μεταξικό καθεστώς εστίασε στο φαινόμενο, αλλά μόνο επιφανειακά. Απέδωσε τις κοινωνικές αντιδράσεις, απεργίες, συλλαλητήρια στον κόκκινο δάκτυλο και εφάρμοσε άμεσα πολιτική αντιμετώπισής του. Είναι ευκολότερο να βρίσκεις εχθρούς ή τράγους αποδιοπομπαίους απ' το να βρίσκεις λύσεις. Ο διαβόητος υπουργός Ασφαλείας Μανιαδάκης οργάνωσε ένα μηχανισμό παρακολούθησης και εξουδετέρωσης των κομμουνιστών.

Νέα ήθη εισήχθησαν στο δημόσιο βίο. Ξυλοδαρμοί, δολοφονίες, φυλακίσεις, εκτοπισμοί και δηλώσεις μετανοίας. Η πρακτική περιβλήθηκε με το μανδύα του «πατριωτικού καθήκοντος» και της «εθνικής σωτηρίας». Και τα Σώματα Ασφαλείας απέκτησαν πρώτη φορά ξεκάθαρα καθήκοντα μαντρόσκυλου. Με δικαιοδοσίες που ξεπερνούσαν κατά πολύ το όριο του επιτρεπτού, συγχέοντας στις συνειδήσεις το νόμιμο με το έκνομο, το ηθικό με το ανήθικο, την πολιτεία με τη βία, την τάξη με την επιβολή.
Ευθεία συγγένεια με το παρακράτος Μανιαδάκη έχουν σαφέστατα τα κατοχικά τάγματα ασφαλείας, που κι εκείνα με τη σειρά τους υπήρξαν η μαγιά και η κύρια πηγή άντλησης ανθρώπινου δυναμικού για τη στελέχωση Στρατού κι Αστυνομίας μεταπολεμικά. Το σοβαρότατο ζήτημα ουδέποτε απασχόλησε ουσιαστικά τους κυβερνώντες, ούτε καν στις απαρχές της μεταπολίτευσης, όταν η εμπειρία της χούντας δεν άφηνε περιθώρια παραγνώρισης.
Ενας κόσμος ολόκληρος έζησε και τράφηκε από την «ελεγχόμενη» δημοκρατία, βάση της οποίας υπήρξε πάντοτε η αγαστή συνεργασία κράτους και παρακράτους. Οποτε οι επίσημες αρχές τα έβρισκαν σκούρα, όποτε η άρχουσα τάξη κλονιζόταν, εμφανίζονταν -ω του θαύματος- οι σκοτεινοί τύποι του περιθωρίου για να αποκαταστήσουν την κοινωνική ειρήνη με την τρομοκρατία. Μια σειρά δολοφονιών, απ' τους δύστυχους καπνεργάτες του '30 έως τον Λαμπράκη και τον Πέτρουλα, έρχονται να αποδείξουν του λόγου το αληθές.
Ενώ, παπαγάλοι ρήτορες είχαν αναλάβει το έργο της σπίλωσης του άλλου, του αντίθετου, του διαφορετικού (εν προκειμένω του αριστερού). «Συμμορίτης», «μίασμα» και λοιποί προσδιορισμοί έδιναν το σύνθημα ότι ο φέρων το στίγμα ήταν απόβλητος, ανεπιθύμητος, αναλώσιμος. Παρείχαν έτσι το απαραίτητο άλλοθι κι όπλιζαν το χέρι του κάθε Γκοτζαμάνη.
Η ευθύνη για το κακό δεν βάρυνε κανέναν. Υπήρχε πάντοτε η θεωρία των άκρων, που πονηρά και ύπουλα εξομοίωνε το λύκο με το πρόβατο και κάλυπτε τις παραλείψεις, την ανοχή ή και τη σύμπλευση του επίσημου κράτους με τους τραμπούκους.
Κάποτε ο μετριοπαθής και μετρημένος Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ηγετική φυσιογνωμία της ελληνικής Δεξιάς, έγραψε για την προσωπική του αβλεψία επί του θέματος, παραδεχόμενος εμμέσως πλην σαφώς και τα ολισθήματα της παράταξής του. Προφανώς στο μέγαρο Μαξίμου δεν έχουν διαβάσει τα απομνημονεύματά του.