Της Αλίκης Κοσυφολόγου, απο το Κοκκινο Σημειωματαριο...
Έχω παρακολουθήσει δεκάδες φορές «Τα τραγούδια της Φωτιάς» του Νίκου Κούνδουρου.
Με τη συμβολή πλειάδας αξιόλογων οπερατέρ -γεγονός που δίνει στο κινηματογραφικό αποτέλεσμα ένα χαρακτήρα συλλογικού επιτεύγματος παρά ταινίας «του δημιουργού»-, ο Κούνδουρος συντόνισε μια κινηματογραφική μαρτυρία, ή καλύτερα διαμαρτυρία, για την ελληνική πολιτική κατάσταση. Με την αξιοποίηση πλάνων από τις δύο πρωτοφανούς μαζικότητας σε προσέλευση συναυλίες που έγιναν ακριβώς μετά την πτώση της χούντας, οι οποίες αναγνωρίστηκαν δικαιολογημένα ως δύο από τα πιο σημαντικά κοινωνικά γεγονότα της μεταδικτατορικής εποχής, δημιουργήθηκε ένα ιστορικό ντοκουμέντο στο οποίο εγγράφονται οι ενθουσιώδεις εκδηλώσεις ενός κόσμου που βρέθηκε ξαφνικά απέναντι στην πρωτόγνωρη δυνατότητα να εκφράζεται ελεύθερα.
Σχεδόν ξέρω απέξω τη σειρά των σεκάνς που διαδέχονται η μία την άλλη μέχρι την εμφάνιση της εμβληματικής φιγούρας του αντιστασιακού Xρήστου Ρεκλείτη, ο οποίος περιγραφεί με εξονυχιστική ακρίβεια τη συγκλονιστική εμπειρία του σωματικού και ψυχολογικού βασανισμού που υπέστη από τους χουντικούς. Ανατριχιάζω το ίδιο κάθε φορά όταν παρακολουθώ την αναπαράσταση των βασανιστηρίων με μια πήλινη κούκλα στη θέση του βασανισθέντος -εξαιρετικά εύστοχο εύρημα η χρήση του από τον Κούνδουρο- ενώ, σε voice over, ακούγεται η φωνή του αγωνιστή.
Οι τεχνικές καινοτομίες, η ελεύθερη κίνηση της κάμερας, τα πρωτότυπα ευρήματα, συνέβαλλαν στην δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ σημείου αναφοράς για την αριστερή συλλογική ταυτότητα, όπου η μνήμη με την αισιοδοξία διασταυρώνονταν. Πρωταγωνιστές ήταν τα όμορφα κορίτσια και αγόρια που τραγουδούσαν τα τραγούδια και φώναζαν συνθήματα καθώς και ο Ρεκλείτης στο αναψοκοκκινισμένο πρόσωπο του οποίου συμβολοποιούνταν ολόκληρη η αγωνιζόμενη κοινωνία. Δε χωρά αμφιβολία ότι η μεγάλη δύναμη του εν λόγω ντοκουμέντου οφείλεται ακριβώς στο ότι δίνει βήμα/φέρνει στο προσκήνιο τον ανθό της καταπιεζόμενης μέχρι τότε ελληνικής νεολαίας της εποχής.
Αν επιχειρήσω να συγκρίνω την περίοδο παραγωγής και αναφοράς της συγκεκριμένης ταινίας με αυτή που εμείς ζούμε τώρα, το μόνο που μπορώ να βρω είναι κοινά με την περίοδο που προηγήθηκε της δημιουργίας της: η προοδευτική νεολαία βρίσκεται ξανά στο στόχαστρο. Ο «ανθός», αυτές και αυτοί που σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος της αντίστασης απέναντι στις πολιτικές της αυταρχικής λιτότητας και στην απαξίωση της δημοκρατίας παρουσιάζονται να είναι επικίνδυνα εμπόδια που πρέπει να παρακαμφθούν ή ακόμη - και ειδικά στην περίπτωση των αναρχικών - προς εξόντωση εχθροί.
Το περιστατικό της τελείως απρόκλητης επίθεσης των αστυνομικών δυνάμεων στους συγκεντρωμένους εκπροσώπους των φοιτητικών συλλόγων και των εργαζομένων που διαμαρτύρονταν για τη μείωση σε δαπάνες και προσωπικό έξω από τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Διοίκησης του ΕΚΠΑ την περασμένη Δευτέρα 8 Ιουλίου είναι μόνο μια ακόμη σταγόνα σε έναν ωκεανό παραβιάσεων δικαιωμάτων, του ίδιου του συντάγματος, αυθαίρετων προσαγωγών, αναιτιολόγητων συλλήψεων, ξύλου και βίας σε βάρος πολιτών που διαμαρτύρονται ειρηνικά ενάντια στα μνημόνια και στις αντικοινωνικές πολιτικές που τα υπηρετούν.
Η υποτίμηση της δημοκρατίας σ΄ αυτή τη χώρα είναι μια διαδικασία που προχωρά μεθοδικά και με σημεία τομής. Η κλιμάκωση της αστυνομικής καταστολής των αντιμνημονιακών κινητοποιήσεων τα τελευταία τρία χρόνια μέχρι και τα εκατοντάδες περιστατικά άγριας κακοποίησης συλληφθέντων στα κρατητήρια στη ΓΑΔΑ και την πρωτοφανή καταπάτηση του νόμου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως συμβαίνει με την περίπτωση του εδώ και τρία χρόνια προφυλακισμένου Κώστα Σακκά, αλλά και η νομιμοποίηση της "εξαίρεσης" (κέντρα κράτησης μεταναστών και υγειονομικές διατάξεις) αποτελούν θεμέλια του νέου πολιτικο- νομικού καθεστώτος που επιδιώκει να εδραιώσει η σημερινή ακροδεξιά κυβέρνηση.
Μέσα σ΄ αυτό το πλαίσιο, είτε αριστεροί, είτε αναρχικοί, είτε προοδευτικά σκεπτόμενοι άνθρωποι, όσοι και όσες δε θέλουμε να ζήσουμε σκλάβοι μιας μικρόψυχης και σκληρά ταξικά διαχωρισμένης κοινωνίας, θα είμαστε από εδώ κι εμπρός εχθροί της πολιτείας και δυνητικά «άξιοι» να μας εξαφανίσουν.
Πηγές: Αγλαΐα Μητροπούλου, Ελληνικός Κινηματογράφος, β έκδοση αναθεωρημένη, Αθήνα: Παπαζήσης, 2005
Με τη συμβολή πλειάδας αξιόλογων οπερατέρ -γεγονός που δίνει στο κινηματογραφικό αποτέλεσμα ένα χαρακτήρα συλλογικού επιτεύγματος παρά ταινίας «του δημιουργού»-, ο Κούνδουρος συντόνισε μια κινηματογραφική μαρτυρία, ή καλύτερα διαμαρτυρία, για την ελληνική πολιτική κατάσταση. Με την αξιοποίηση πλάνων από τις δύο πρωτοφανούς μαζικότητας σε προσέλευση συναυλίες που έγιναν ακριβώς μετά την πτώση της χούντας, οι οποίες αναγνωρίστηκαν δικαιολογημένα ως δύο από τα πιο σημαντικά κοινωνικά γεγονότα της μεταδικτατορικής εποχής, δημιουργήθηκε ένα ιστορικό ντοκουμέντο στο οποίο εγγράφονται οι ενθουσιώδεις εκδηλώσεις ενός κόσμου που βρέθηκε ξαφνικά απέναντι στην πρωτόγνωρη δυνατότητα να εκφράζεται ελεύθερα.
Σχεδόν ξέρω απέξω τη σειρά των σεκάνς που διαδέχονται η μία την άλλη μέχρι την εμφάνιση της εμβληματικής φιγούρας του αντιστασιακού Xρήστου Ρεκλείτη, ο οποίος περιγραφεί με εξονυχιστική ακρίβεια τη συγκλονιστική εμπειρία του σωματικού και ψυχολογικού βασανισμού που υπέστη από τους χουντικούς. Ανατριχιάζω το ίδιο κάθε φορά όταν παρακολουθώ την αναπαράσταση των βασανιστηρίων με μια πήλινη κούκλα στη θέση του βασανισθέντος -εξαιρετικά εύστοχο εύρημα η χρήση του από τον Κούνδουρο- ενώ, σε voice over, ακούγεται η φωνή του αγωνιστή.
Οι τεχνικές καινοτομίες, η ελεύθερη κίνηση της κάμερας, τα πρωτότυπα ευρήματα, συνέβαλλαν στην δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ σημείου αναφοράς για την αριστερή συλλογική ταυτότητα, όπου η μνήμη με την αισιοδοξία διασταυρώνονταν. Πρωταγωνιστές ήταν τα όμορφα κορίτσια και αγόρια που τραγουδούσαν τα τραγούδια και φώναζαν συνθήματα καθώς και ο Ρεκλείτης στο αναψοκοκκινισμένο πρόσωπο του οποίου συμβολοποιούνταν ολόκληρη η αγωνιζόμενη κοινωνία. Δε χωρά αμφιβολία ότι η μεγάλη δύναμη του εν λόγω ντοκουμέντου οφείλεται ακριβώς στο ότι δίνει βήμα/φέρνει στο προσκήνιο τον ανθό της καταπιεζόμενης μέχρι τότε ελληνικής νεολαίας της εποχής.
Αν επιχειρήσω να συγκρίνω την περίοδο παραγωγής και αναφοράς της συγκεκριμένης ταινίας με αυτή που εμείς ζούμε τώρα, το μόνο που μπορώ να βρω είναι κοινά με την περίοδο που προηγήθηκε της δημιουργίας της: η προοδευτική νεολαία βρίσκεται ξανά στο στόχαστρο. Ο «ανθός», αυτές και αυτοί που σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος της αντίστασης απέναντι στις πολιτικές της αυταρχικής λιτότητας και στην απαξίωση της δημοκρατίας παρουσιάζονται να είναι επικίνδυνα εμπόδια που πρέπει να παρακαμφθούν ή ακόμη - και ειδικά στην περίπτωση των αναρχικών - προς εξόντωση εχθροί.
Το περιστατικό της τελείως απρόκλητης επίθεσης των αστυνομικών δυνάμεων στους συγκεντρωμένους εκπροσώπους των φοιτητικών συλλόγων και των εργαζομένων που διαμαρτύρονταν για τη μείωση σε δαπάνες και προσωπικό έξω από τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Διοίκησης του ΕΚΠΑ την περασμένη Δευτέρα 8 Ιουλίου είναι μόνο μια ακόμη σταγόνα σε έναν ωκεανό παραβιάσεων δικαιωμάτων, του ίδιου του συντάγματος, αυθαίρετων προσαγωγών, αναιτιολόγητων συλλήψεων, ξύλου και βίας σε βάρος πολιτών που διαμαρτύρονται ειρηνικά ενάντια στα μνημόνια και στις αντικοινωνικές πολιτικές που τα υπηρετούν.
Η υποτίμηση της δημοκρατίας σ΄ αυτή τη χώρα είναι μια διαδικασία που προχωρά μεθοδικά και με σημεία τομής. Η κλιμάκωση της αστυνομικής καταστολής των αντιμνημονιακών κινητοποιήσεων τα τελευταία τρία χρόνια μέχρι και τα εκατοντάδες περιστατικά άγριας κακοποίησης συλληφθέντων στα κρατητήρια στη ΓΑΔΑ και την πρωτοφανή καταπάτηση του νόμου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως συμβαίνει με την περίπτωση του εδώ και τρία χρόνια προφυλακισμένου Κώστα Σακκά, αλλά και η νομιμοποίηση της "εξαίρεσης" (κέντρα κράτησης μεταναστών και υγειονομικές διατάξεις) αποτελούν θεμέλια του νέου πολιτικο- νομικού καθεστώτος που επιδιώκει να εδραιώσει η σημερινή ακροδεξιά κυβέρνηση.
Μέσα σ΄ αυτό το πλαίσιο, είτε αριστεροί, είτε αναρχικοί, είτε προοδευτικά σκεπτόμενοι άνθρωποι, όσοι και όσες δε θέλουμε να ζήσουμε σκλάβοι μιας μικρόψυχης και σκληρά ταξικά διαχωρισμένης κοινωνίας, θα είμαστε από εδώ κι εμπρός εχθροί της πολιτείας και δυνητικά «άξιοι» να μας εξαφανίσουν.
Πηγές: Αγλαΐα Μητροπούλου, Ελληνικός Κινηματογράφος, β έκδοση αναθεωρημένη, Αθήνα: Παπαζήσης, 2005
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου