Το πολιτικό μπουκάλι, η τόλμη και η καχεξία....

του Δημητρη Σεβαστακη, απο την Αυγη...

Πώς μπορεί να υπάρξει Αριστερά σε μια οικονομία μόχλευσης, ομολόγων, δανειοκρατίας και εξάρτησης; Σε τι Αριστερά αντιστοιχεί μια οικονομία χωρίς παραγωγή ή μάλλον μια οικονομία που αλλοτριώνει το μέσον της (το χρήμα) , ανάγοντάς το σε δεσπόζουσα παραγωγική δύναμη; Πού εκτείνεται, μέσα στη χρηματοπιστωτική ευπλαστότητα, το αριστερό εγχείρημα; Ή μήπως η ίδια η πραγματικότητα είναι «δεξιά»; Κι όποιος την ακολουθήσει γίνεται αυτομάτως δεξιός;

Πολλοί βιάζονται να ξεμπερδέψουν με τέτοια ερωτήματα, πηγαίνοντας προς την αναχωρητική επιλογή ή τη γενικότητα. Έξω από την επώδυνη διαπάλη που σχετίζεται με συγκεκριμένα ερωτήματα, συγκεκριμένων αναγκών, μπορείς να κυκλοφορείς ελεύθερος κατηγορώντας του άλλους για δεξιούς. Τα προβλήματα βέβαια θα πολλαπλασιάζονται, τα ερωτήματα θα τίθενται, οι απαντήσεις δεν θα δίνονται.

Είναι γεγονός πάντως, και αυτό φαίνεται και από τις χαλαρές κινητοποιήσεις και την εξάντληση των πολιτών, ότι υπάρχει μια κυτταρική αλλαγή στα θεμελιώδη αριστερά επίδικα. Και δεν νομίζω ότι πρόκειται για την επιρροή μιας πραγματικότητας που απλώς είναι «δεξιά» ή για ρεφορμιστικές στροφές και οπορτουνισμούς.

Η χαμηλή ποιότητα στις διεκδικήσεις και τις κινητοποιήσεις, αλλά και η πολιτική ανάλυση που υποκαθίσταται από μια κούφια αναφορικότητα, μια βαθύτερη μεταστροφή φαίνεται ότι προοικονομούν. Ένα νέο είδος πολιτικού κοινού είναι υπό διαμόρφωση που δεν προκύπτει από τη δεξίωση λαϊκού συμφέροντος και μορφών πάλης, πολύ περισσότερο των διεκπεραιωτικών.

Ο πολιτικός ύπνος έχει διπλό πρόσωπο: στις εκτονώσεις και το μικροσυμφέρον. Κάτω απ' αυτούς τους όρους θέλω να δούμε το ιδιότυπο φαινόμενο. Η Αριστερά, σε μια παράδοξη στροφή της πολιτικής μοίρας, τείνει σ' έναν εγκλωβισμό στο πολιτικό μπουκάλι, χωρίς ζωτικό χώρο και ευδιάκριτες δυνατότητες πολιτικής επέκτασης. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που σε πρώτη ανάγνωση σχετίζεται, εκτός από αυτά που προανέφερα, και με τα αποδυναμωμένα ιδεολογικά χαρακτηριστικά της, την κουλτούρα μετάθεσης και αναβολής που κουβαλάει ως απότοκο ενός ακατάστατου πολιτικού εμπειρισμού. Αυτό άλλωστε είναι ένα βασικό χούι ολόκληρης της σκηνής: το βλέποντας και κάνοντας.

Το πρόβλημα του πολιτικού μπουκαλιού, το πρόβλημα της ιδιότυπης απομόνωσης, βρίσκεται, επίσης, στις διάφορες καθηλώσεις που εμποδίζουν την Αριστερά στο ανεξίθρησκο άνοιγμα σε νέα πολιτικά ακροατήρια. Κάθε παράμετρος του αριστερού παζλ έχει και έναν εχθρό απέξω, διαθέτει κάποια, τάχα μου, αμετάθετα όρια, διαθέτει έναν αποχρώντα λόγο ώστε να αποκλείει κάποιον. Αλλά νομίζω αυτά τα γνωστά και παμπάλαια ελαττώματα συναντούν και ορισμένα αναπτυσσόμενα χαρακτηριστικά μεταλλαγής της κοινωνίας, τα οποία υπαινίχθηκα στην αρχή του κειμένου. Τα χαρακτηριστικά αυτά η Αριστερά τα εσωτερικεύει αμάσητα λόγω της ιδεολογικής και θεωρητικής καχεξίας της, αλλά και λόγω της πολυαναφορικότητας με την οποία υποκαθιστά την ισχνή ιδεολογία.

Το πρόβλημα του «πολιτικού μπουκαλιού» βρίσκεται στην πολυδιαίρεση του κοινωνικού σώματος και τη χαμηλή πολιτική του ποιότητα. Το στοιχείο αυτό εκφράζεται και από τη δομική αδυναμία των κοινωνικών ομάδων να αρθρώσουν αίτημα που μπορεί να συλλογικοποιηθεί, να γίνει ευρύτερο κτήμα, εκφράζεται στην αδυναμία των ομάδων να συντάξουν κλίμακα, να ανασυγκροτήσουν πολιτική ταυτότητα αντιληπτή και προσλήψιμη από τους άλλους, εκφράζεται από την αδυναμία να διασταυρωθούν με ευρύτερα στρώματα και επίδικα. Η κοινωνία τρέμει μπρος στις ημερομηνίες και τα ποσά, βρίζει σβησμένα, ναρκώνεται, και εγκληματεί. Αρκείται σ' αυτά. Οι κοινωνικές ομάδες μεταλλάσσονται και από φόβο και από φτώχεια και από αλληλομίσος, δεν διαθέτουν σαφείς μορφές, γλώσσα, επιθυμίες που να σημασιοδοτεί πολιτικά και δεν μπορούν να βρουν τις ενδεδειγμένες μορφές πολιτικής διατράνωσης. Ένα χάος από ελαττωματικές επιθυμίες που τώρα δεν υπάρχει κανένα καταναλωτικό εργαλείο να εξωραΐσει.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες και υπ' αυτούς τους όρους «μπουκαλιού», πρέπει να τεθεί και το ερώτημα της συνεργασίας ιδίως με τη ΔΗΜ.ΑΡ., τα πολιτικά χαρακτηριστικά που θα προσλάβει , τους κόμβους που πρέπει υποχρεωτικά να περιλάβει ως συνεργατικό επίδικο. Μια συνεργασία χωρίς επίλυση μερικών θεμελιακών αγκυλώσεων δεν θα έχει διάρκεια ακόμα κι αν η εξουσία είναι δελεαστική και ενοποιητική. Δεν αρκεί να γυρίσεις ανάποδα την αναχωρητική μεταφυσική και τη γενικολογία για την οποία μίλησα παραπάνω για να δώσεις λύσεις και να μην αναπαραγάγεις στρεβλώσεις. (Θα συνεχίσω σε επόμενο κείμενο).

* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι Zωγράφος, Αν. Καθηγητής ΕΜΠ

dsevastakis@arch.ntua.gr