Το μειλίχιο τέρας...

Του Ευάγγελου Αυδίκου*, απο την Εφημεριδα των Συντακτων...

Ο τίτλος είναι δανεικός. Ανήκει σε βιβλίο του Ιταλού φιλοσόφου Ραφαέλε Σιμόνε, που πρόσφατα κυκλοφόρησε και στην Ελλάδα. Βάζει το νυστέρι του σ’ ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Στον τρόπο δηλαδή που ο καταναλωτισμός, ο σύγχρονος Μινώταυρος, άλλαξε προβιά παίρνοντας τη μορφή μειλίχιου όντος που νοιάζεται για το καλό όλων. Είναι η ίδια ιστορία που λέγεται με διαφορετικούς τρόπους σε διαφορετικά μέρη του κόσμου. Το ζήσαμε στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Υποσχέθηκε παραδείσους. Σαγήνεψε κλείνοντας το μάτι με υπονοούμενα. Ο κόσμος έμοιαζε νήπιος. Χωρίς προβλήματα. Με πλατιά χαμόγελα. Με μια διαρκή νιότη που την εξασφάλιζαν οι πολλές πιστωτικές κάρτες, τα τραβηγμένα πρόσωπα στα εργαστήρια των πλαστικών ελπίδων. Με μια έγνοια για ξόδεμα. Για φυγή. Οι ανθρώπινες σχέσεις έγιναν σαν τις σταγόνες στους καταρράκτες την ώρα που επιχειρούν το σάλτο μορτάλε.

Οι άνθρωποι άλλαξαν. Εχασαν την ψίχα τους. Την ανθρωπιά. Τη σκέψη που λοιδορήθηκε. Ο σύγχρονος Μινώταυρος μπόρεσε να δράσει ύπουλα. Εγινε τρυφερός, τσαχπίνης. Πήρε το μάθημα από τον Θησέα. Αφησε τους λεονταρισμούς και την προσπάθεια να τρομοκρατήσει τους αντιπάλους του. Ανακάλυψε τις γαλιφιές και μπόρεσε έτσι σιγά σιγά να καταβροχθίσει τα σωθικά του αντιπάλου του. Να τον κάνει υποχείριό του. Να πιστέψει σε νέους θεούς. Αρχισε να σκάβει τον λάκκο του. Να βρομίζει το περιβάλλον, να φοβάται και τη σκιά του, να τρομοκρατείται στην ιδέα των γηρατειών. Να γίνει άφιλος. Να μείνει μόνος με την τηλεόραση. Να κάνει μέτρο της ευτυχίας του τις πιστωτικές κάρτες, τη διαρκή κίνηση, τα λαμπερά φώτα. Να ξεχάσει τη χαρά των απλών πραγμάτων, τη ζεστασιά του σπιτιού του, το χαμόγελο των αγαπημένων του ανθρώπων.

Το μειλίχιο τέρας πήρε τη μορφή της τηλεφωνήτριας που ντάλα μεσημέρι τηλεφωνούσε στους πελάτες για να πουλήσει τα «εικονίσματα» της καινούργιας «θεότητας». Ανοιγες την τηλεόραση κι εμφανίζονταν με τη μορφή διαφημίσεων. Οδηγούσες και οι μεγάλες διαφημιστικές πινακίδες σε έκαναν να νιώθεις ένοχος που δεν είχες προλάβει να ψωνίσεις. Το μειλίχιο τέρας έγινε η σύγχρονη λερναία ύδρα. Τα κεφάλια του, αμέτρητα. Είχε την ικανότητα να παίρνει πολλές μορφές. Να τρυπώνει παντού και τελικά να ξεριζώνει την ψυχή των ανθρώπων. Να τους αναγκάζει να μαϊμουδίζουν. Να αγοράζουν «προτηγανισμένες» συμπεριφορές. Ο σύγχρονος Μινώταυρος έχει την ικανότητα να κάνει τους ανθρώπους όμοιους. Να τους μετατρέπει σε μηχανές που απλώς αλέθουν. Που μέλημά τους έγινε η εικόνα, όχι η ουσία. Το μειλίχιο τέρας έχει κάνει τους ανθρώπους ζόμπι. Γιατί πώς αλλιώς μπορεί κανείς να περιγράψει αυτούς που σκάβουν τον λάκκο τους; Που μολύνουν το περιβάλλουν, καίνε τα δάση, ζούνε με θόρυβο, ξοδεύουν άστοχα τον χρόνο τους και τρέχουν για να προλάβουν; Που η ζωή τους έχει γίνει ένα ανελέητο κυνηγητό της σκιάς τους;

Το μειλίχιο τέρας έκανε καλά τη δουλειά του. Δημιούργησε άβουλα όντα που ξοδεύουν την ώρα τους στην πολυθρόνα πατώντας αμήχανα το τηλεκοντρόλ της τηλεόρασης. Σ’ αυτό έβαλαν πλάτη οι τράπεζες. Με τα δάνεια και το πλαστικό χρήμα. Καλλιέργησαν τεχνητούς παραδείσους. Είναι αυτές που πάσχιζαν να ταΐσουν την ακόρεστη βουλιμία του μειλίχιου τέρατος. Κι όταν πλέον ο καταναλωτισμός έφτασε στα όριά του, οι τράπεζες, μέσω των πολιτικών τους εκπροσώπων, αποσύνδεσαν τους πελάτες τους από τον τεχνητό παράδεισο. Τους έστειλαν στην ανεργία, τους πετσόκοψαν τους μισθούς, τους ρήμαξαν τις ζωές. Το μειλίχιο τέρας είχε κάνει τη δουλειά του. Καιρός να πληρώσουν οι «αφελείς» που πίστεψαν σε τεχνητούς παραδείσους. Η Κύπρος είναι ένα ακόμη θύμα του τραπεζικού Μινώταυρου. Οι Κύπριοι αλλά και οι «νότιοι» της Ευρώπης πληρώνουν με τις ζωές τους, αφού πρώτα τάισαν, με την αγορά εμπορευμάτων, τον Μινώταυρο της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης. Ο «ελεύθερος» κόσμος μας, παιδί του νεοφιλελευθερισμού, χάλκευσε χαλκεία της βούλησης του σύγχρονου πολίτη. Ηταν η αναγκαία προϋπόθεση για να γίνει τροφή του αχαλίνωτου καπιταλισμού.

Αν η περιπέτεια που μας έχει γονατίσει όλους γίνει αφορμή να σκεφτούμε, να ξεριζώσουμε το «μειλίχιο τέρας» εντός μας, μπορεί να ξαναβρούμε το νόημα στα καθημερινά πράγματα. Τότε, μπορεί να γίνει πιο καθαρή η ματιά μας όταν αποφασίζουμε για την τύχη της χώρας. Να κατανοήσουμε πως εκείνοι στην Εσπερία που μας κουνάνε απειλητικά το δάκτυλο είναι οι ιδιοκτήτες του Μινώταυρου. Είναι αυτοί που έστελναν τους υπουργούς-ατζέντηδες για να αγοράσουμε τη δική τους πραμάτεια. Μαζί τους και πολλοί απ’ τους «ημέτερους» που σπέρνουν τον φόβο, για να ξεστρατίσει η σκέψη μας από τις δικές τους ευθύνες.

……………………………………………………………………..

* Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας