Του Χρήστου Λάσκου, απο το Alter Thess...
- Πολλά έχουν γραφεί και θα συνεχίσουν να γράφονται τις επόμενες μέρες με αφορμή τα κυπριακά γεγονότα. Η κυβέρνηση είναι σε τέτοιο βαθμό έκθετη, που, αν συνεργήσουν στοιχειώδεις ακόμη πρόσθετες προϋποθέσεις, δεν είναι καθόλου απίθανο να καταρρεύσει –αν και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως θα κάνει τα αδύνατα δυνατά, ώστε κάτι τέτοιο να μη συμβεί. Ας μην παραξενευτεί κανείς αν το επόμενο κυβερνητικό σχήμα περιλαμβάνει ταυτοχρόνως τη ΔΗΜΑΡ και τη Χρυσή Αυγή σε μια αγαστή προσπάθεια οικοδόμησης του «Ευρωπαϊκού Συναγερμού». Θέλω να πω, ίσως ακόμη δεν είδαμε τίποτε.
Η κυβέρνηση, λοιπόν, είναι απολύτως έκθετη. Μ’ όλο που τα καθεστωτικά μέσα –δηλαδή, σχεδόν όλα- εφάρμοσαν με συγκινητική παρρησία και κατά γράμμα την, πετυχημένη στη διάρκεια των εκλογών του περασμένου Ιουνίου, συνταγή της τρομοκράτησης του ελληνικού λαού, μ’ όλο που στοχοποιήθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ, κυρίως, ως ανεύθυνος λαϊκιστής, που μας οδηγεί σε, μια αντίστοιχη με την κυπριακή, καταστροφή είναι πολύ πιθανό πως αυτή τη φορά θα αποτύχουν. Γιατί, πρώτον, η δική μας συντελεσμένη καταστροφή -30% ανεργία, 60% ανεργία νέων, 30% ύφεση, εξωφρενική μείωση των λαϊκών εισοδημάτων- είναι αυτό που κινδυνεύει να υποστεί η Κύπρος και, δεύτερον, δεν πιάνει το παραμύθι πως το κυπριακό «όχι» οδήγησε σε χειρότερη λύση από αυτήν που είχε δρομολογηθεί με την πρώτη απόφαση. Είναι ηλίου φαεινότερον πως η κυπριακή καταστροφή είχε επέλθει ήδη με την απλή υπόνοια πως μπορεί και να πειράζονταν οι καταθέσεις, έστω κι αν δεν αποφασίζονταν τελικά αυτό, αλλά εφαρμόζονταν ένα από τα συνήθη μέχρι πριν από δύο εβδομάδες προγράμματα «διάσωσης». Και, επιπλέον, είναι προφανές σε όλους πως με το «όχι» -και χωρίς να το πιστεύει, μάλιστα, η κυπριακή κυβέρνηση- διασώθηκαν οι μικρομεσαίοι καταθέτες.
Να, όμως, που ήρθε και το επόμενο χτύπημα, για να αποδείξει πόσο η ελληνική κυβέρνηση είναι η πιο ταξικά ταγμένη σε ολόκληρο τον κόσμο, κυριολεκτικά. Προσέξτε, για να μην παρεξηγούμε: όχι δωσίλογη, αλλά ταξικά ταγμένη με τον πιο εμμονικό τρόπο, που θα μπορούσαμε να φανταστούμε.
Τώρα θα πρέπει να εξηγήσει και πώς συνέβη και οι Κύπριοι δεν βάζουν χέρι στα αποθεματικά των ταμείων, του δημοσίου, των πανεπιστημίων και τα λοιπά, τα οποία το ελληνικό PSI σχεδόν διέλυσε.
- Την ίδια στιγμή, η επιλογή που έγινε για την Κύπρο και η διάχυση των απολύτως εύλογων και φρικτών ανησυχιών από την Ισπανία μέχρι τη Σλοβενία και από τη Μάλτα μέχρι το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο κάνουν την κατάσταση εξαιρετικά ανισόρροπη και μεσοπρόθεσμα ίσως χαοτική, σε ό,τι αφορά την προοπτική της ίδιας της Ευρωζώνης. Και αναρωτιούνται πολλοί: τι κάνει, τέλος πάντων, η ευρωπαϊκή καπιταλιστική ηγεσία; Θέλει να μετατρέψει τη σύνολη Ευρωζώνη σε πλίνθους και κεράμους, ατάκτως ερριμμένους; Είναι «ανεπαρκής»; Ή, πράγμα που είναι και το πιο δημοφιλές σχήμα, υποκύπτει στα άμεσα συμφέροντα της Γερμανίας που κερδίζει από την παρούσα εξέλιξη της κρίσης και, συνεπώς, θέλει να την παρατείνει;
Η συζήτηση έχει ξεκινήσει. Εγώ εδώ θα κάνω μόνο μια μεθοδολογική παρατήρηση. Αν δεν αποκτήσει αυτή η συζήτηση σοβαρή θεωρητική αγκύρωση πολύ λίγα αποτελέσματα θα αφήσει. Εννοώ, όσο πληροφορείται κυρίως από τα mainstream οικονομικά έντυπα, τα διάφορα φαϊνάνσιαλ και τα τάιμς δεν πρόκειται να διαμορφώσει ένα συνεκτικό σχήμα για το τι μέλλει γενέσθαι, έστω κι αν αρκετές φορές έχει ενδιαφέρουσες απολήξεις.
Αντίθετα, η, εν πολλοίς άγνωστη, διεθνής μαρξιστική παραγωγή σχετικά με τη παγκόσμια καπιταλιστική κρίση μας δίνει πολύ περισσότερες δυνατότητες. Ορίζοντας την κρίση ως κρίση υπερσυσσώρευσης υποσημειώνει εμφατικά πως η υπέρβασή της, με καπιταλιστικούς όρους, είναι αδύνατη χωρίς εκτεταμένη καταστροφή του υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου. Πράγμα που υπογραμμίζει ένα πραγματικό στρατηγικό αδιέξοδο για το σύστημα στο μέτρο που η Lehman Brothers έδειξε πέραν πάσης αμφιβολίας πόσο επικίνδυνο και ανεξέλεγκτο μπορεί να αποβεί το εγχείρημα «απελευθέρωσης» μιας ευρείας διαδικασίας απαξίωσης και καταστροφής του κεφαλαίου.
Τα πέντε χρόνια μετά από το 2008 οι αστικές ηγεσίες κινήθηκαν με βασική γραμμή το φόρτωμα του συνόλου των βαρών στον κόσμο της εργασίας. Η αύξηση του ποσοστού εκμετάλλευσης και η ριζικά αντιπροοδευτική διανομή του εισοδήματος και του πλούτου τους έδωσε κάποιες ανάσες. Η υπερσυσσώρευση, ωστόσο, όχι μόνο δεν έχει αρθεί, αλλά και αποτελεί, ακριβώς λόγω της εφαρμοζόμενης πολιτικής, ακόμη μεγαλύτερο ζήτημα από ό,τι στην αρχή της κρίσης.
Η καταστροφή κεφαλαίου, επομένως, είναι αναπόφευκτη. Κι όσο και αν, μόλις πρόσφατα, με την αναμόρφωση των συμφωνιών της Βασιλείας, δόθηκε περισσότερος χρόνος στους τραπεζίτες για να συμμετάσχουν και οι ίδιοι στις διασώσεις των «ιδρυμάτων» τους1 -και σημειώστε πως το συνολικό χρέος των τραπεζών που είναι εγκατεστημένες, αποκλειστικά και μόνο, στις 6 [πιο προβληματικές] χώρες [του ευρωπαϊκού Νότου] που επλήγησαν περισσότερο φτάνει τα 9.4 τρισ. ευρώ, [ενώ το] συνολικό χρέος των κρατών αυτών αντιστοιχεί σε 3.5 τρισ. – φαίνεται πως, στην Ευρωζώνη, δοκιμάζεται μια πρώτη –πειραματική;- στροφή. Φαίνεται, δηλαδή, πως δοκιμάζεται η έναρξη μιας διαδικασίας καταστροφής υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου.
Δεν είναι σίγουρο πως θα πάει μακριά. Είναι, όμως, σίγουρο, νομίζω, πως μ’ αυτά και μ’ αυτά, η διάλυση της Ευρωζώνης γίνεται όλο και περισσότερο πιθανή, όσο κι αν έχει αποδειχτεί μέχρι σήμερα ένα πραγματικά εξαιρετικό πρότζεκτ για τις ευρωπαϊκές αστικές τάξεις. Και η πρόβλεψη αυτή, μαζί και οι ζοφερές πιθανότητες ακόμη και για θερμούς, και όχι μόνο νομισματικούς, πολέμους2, είναι αναγκαίο να συμπεριλαμβάνεται ουσιαστικά πλέον στις αριστερές αναλύσεις και επιλογές.
Η κυβέρνηση, λοιπόν, είναι απολύτως έκθετη. Μ’ όλο που τα καθεστωτικά μέσα –δηλαδή, σχεδόν όλα- εφάρμοσαν με συγκινητική παρρησία και κατά γράμμα την, πετυχημένη στη διάρκεια των εκλογών του περασμένου Ιουνίου, συνταγή της τρομοκράτησης του ελληνικού λαού, μ’ όλο που στοχοποιήθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ, κυρίως, ως ανεύθυνος λαϊκιστής, που μας οδηγεί σε, μια αντίστοιχη με την κυπριακή, καταστροφή είναι πολύ πιθανό πως αυτή τη φορά θα αποτύχουν. Γιατί, πρώτον, η δική μας συντελεσμένη καταστροφή -30% ανεργία, 60% ανεργία νέων, 30% ύφεση, εξωφρενική μείωση των λαϊκών εισοδημάτων- είναι αυτό που κινδυνεύει να υποστεί η Κύπρος και, δεύτερον, δεν πιάνει το παραμύθι πως το κυπριακό «όχι» οδήγησε σε χειρότερη λύση από αυτήν που είχε δρομολογηθεί με την πρώτη απόφαση. Είναι ηλίου φαεινότερον πως η κυπριακή καταστροφή είχε επέλθει ήδη με την απλή υπόνοια πως μπορεί και να πειράζονταν οι καταθέσεις, έστω κι αν δεν αποφασίζονταν τελικά αυτό, αλλά εφαρμόζονταν ένα από τα συνήθη μέχρι πριν από δύο εβδομάδες προγράμματα «διάσωσης». Και, επιπλέον, είναι προφανές σε όλους πως με το «όχι» -και χωρίς να το πιστεύει, μάλιστα, η κυπριακή κυβέρνηση- διασώθηκαν οι μικρομεσαίοι καταθέτες.
Να, όμως, που ήρθε και το επόμενο χτύπημα, για να αποδείξει πόσο η ελληνική κυβέρνηση είναι η πιο ταξικά ταγμένη σε ολόκληρο τον κόσμο, κυριολεκτικά. Προσέξτε, για να μην παρεξηγούμε: όχι δωσίλογη, αλλά ταξικά ταγμένη με τον πιο εμμονικό τρόπο, που θα μπορούσαμε να φανταστούμε.
Τώρα θα πρέπει να εξηγήσει και πώς συνέβη και οι Κύπριοι δεν βάζουν χέρι στα αποθεματικά των ταμείων, του δημοσίου, των πανεπιστημίων και τα λοιπά, τα οποία το ελληνικό PSI σχεδόν διέλυσε.
- Την ίδια στιγμή, η επιλογή που έγινε για την Κύπρο και η διάχυση των απολύτως εύλογων και φρικτών ανησυχιών από την Ισπανία μέχρι τη Σλοβενία και από τη Μάλτα μέχρι το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο κάνουν την κατάσταση εξαιρετικά ανισόρροπη και μεσοπρόθεσμα ίσως χαοτική, σε ό,τι αφορά την προοπτική της ίδιας της Ευρωζώνης. Και αναρωτιούνται πολλοί: τι κάνει, τέλος πάντων, η ευρωπαϊκή καπιταλιστική ηγεσία; Θέλει να μετατρέψει τη σύνολη Ευρωζώνη σε πλίνθους και κεράμους, ατάκτως ερριμμένους; Είναι «ανεπαρκής»; Ή, πράγμα που είναι και το πιο δημοφιλές σχήμα, υποκύπτει στα άμεσα συμφέροντα της Γερμανίας που κερδίζει από την παρούσα εξέλιξη της κρίσης και, συνεπώς, θέλει να την παρατείνει;
Η συζήτηση έχει ξεκινήσει. Εγώ εδώ θα κάνω μόνο μια μεθοδολογική παρατήρηση. Αν δεν αποκτήσει αυτή η συζήτηση σοβαρή θεωρητική αγκύρωση πολύ λίγα αποτελέσματα θα αφήσει. Εννοώ, όσο πληροφορείται κυρίως από τα mainstream οικονομικά έντυπα, τα διάφορα φαϊνάνσιαλ και τα τάιμς δεν πρόκειται να διαμορφώσει ένα συνεκτικό σχήμα για το τι μέλλει γενέσθαι, έστω κι αν αρκετές φορές έχει ενδιαφέρουσες απολήξεις.
Αντίθετα, η, εν πολλοίς άγνωστη, διεθνής μαρξιστική παραγωγή σχετικά με τη παγκόσμια καπιταλιστική κρίση μας δίνει πολύ περισσότερες δυνατότητες. Ορίζοντας την κρίση ως κρίση υπερσυσσώρευσης υποσημειώνει εμφατικά πως η υπέρβασή της, με καπιταλιστικούς όρους, είναι αδύνατη χωρίς εκτεταμένη καταστροφή του υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου. Πράγμα που υπογραμμίζει ένα πραγματικό στρατηγικό αδιέξοδο για το σύστημα στο μέτρο που η Lehman Brothers έδειξε πέραν πάσης αμφιβολίας πόσο επικίνδυνο και ανεξέλεγκτο μπορεί να αποβεί το εγχείρημα «απελευθέρωσης» μιας ευρείας διαδικασίας απαξίωσης και καταστροφής του κεφαλαίου.
Τα πέντε χρόνια μετά από το 2008 οι αστικές ηγεσίες κινήθηκαν με βασική γραμμή το φόρτωμα του συνόλου των βαρών στον κόσμο της εργασίας. Η αύξηση του ποσοστού εκμετάλλευσης και η ριζικά αντιπροοδευτική διανομή του εισοδήματος και του πλούτου τους έδωσε κάποιες ανάσες. Η υπερσυσσώρευση, ωστόσο, όχι μόνο δεν έχει αρθεί, αλλά και αποτελεί, ακριβώς λόγω της εφαρμοζόμενης πολιτικής, ακόμη μεγαλύτερο ζήτημα από ό,τι στην αρχή της κρίσης.
Η καταστροφή κεφαλαίου, επομένως, είναι αναπόφευκτη. Κι όσο και αν, μόλις πρόσφατα, με την αναμόρφωση των συμφωνιών της Βασιλείας, δόθηκε περισσότερος χρόνος στους τραπεζίτες για να συμμετάσχουν και οι ίδιοι στις διασώσεις των «ιδρυμάτων» τους1 -και σημειώστε πως το συνολικό χρέος των τραπεζών που είναι εγκατεστημένες, αποκλειστικά και μόνο, στις 6 [πιο προβληματικές] χώρες [του ευρωπαϊκού Νότου] που επλήγησαν περισσότερο φτάνει τα 9.4 τρισ. ευρώ, [ενώ το] συνολικό χρέος των κρατών αυτών αντιστοιχεί σε 3.5 τρισ. – φαίνεται πως, στην Ευρωζώνη, δοκιμάζεται μια πρώτη –πειραματική;- στροφή. Φαίνεται, δηλαδή, πως δοκιμάζεται η έναρξη μιας διαδικασίας καταστροφής υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου.
Δεν είναι σίγουρο πως θα πάει μακριά. Είναι, όμως, σίγουρο, νομίζω, πως μ’ αυτά και μ’ αυτά, η διάλυση της Ευρωζώνης γίνεται όλο και περισσότερο πιθανή, όσο κι αν έχει αποδειχτεί μέχρι σήμερα ένα πραγματικά εξαιρετικό πρότζεκτ για τις ευρωπαϊκές αστικές τάξεις. Και η πρόβλεψη αυτή, μαζί και οι ζοφερές πιθανότητες ακόμη και για θερμούς, και όχι μόνο νομισματικούς, πολέμους2, είναι αναγκαίο να συμπεριλαμβάνεται ουσιαστικά πλέον στις αριστερές αναλύσεις και επιλογές.
1 Χ. Λάσκος, Δυσοίωνη η μεγάλη εικόνα της κρίσης, 6μέρες, 4 Φεβρουαρίου 2013
2 Προς επίρρωση, ας έχουμε υπόψη πόσο ανυποψίαστοι ήταν οι πρόγονοί μας πριν από τον πρώτο πόλεμο της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, τον Α΄ Παγκόσμιο, δηλαδή, σε κείνη τη μαγική Belle Époque των αρχών του 20ού αι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου