Σε μια συγκυρία, στην οποία οι πολίτες είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό στερημένοι από τις θεμελιωδέστερες εξουσίες τους, η Αριστερά καλείται να οργανώσει την υπεράσπιση της Δημοκρατίας, αλλά και να αναστρέψει τις τραγικές συνέπειες από τη μνημονιακή διαχείριση. Έλαχε στον ΣΥΡΙΖΑ να αναμετρηθεί στο πολιτικό πεδίο με τις δυνάμεις του νεοσυντηρητικού αυταρχισμού, διεκδικώντας την επάνοδο των κυριαρχούμενων τάξεων στο επίκεντρο της πολιτικής. Εκ των πραγμάτων, η επιτυχία ή η αποτυχία του αφορά όχι μόνο την Ελλάδα, αλλά την ενίσχυση ή αποδυνάμωση της αριστερής ριζοσπαστικής λύσης σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Η Αριστερά δεν επιτρέπεται να διεκδικήσει τη διακυβέρνησή της στη ροπή αδρανείας που όρισαν παλαιότερες ματαιώσεις των κυριαρχούμενων τάξεων. Δεν επιτρέπεται να μετεωρίζεται αμήχανα (ή πολυμήχανα) ανάμεσα σε τεχνοκρατικά και αντιπολιτικά δίκτυα, τα οποία επέβαλαν σαν «πολιτική κουλτούρα» το αενάως παρεμφερές, τον αδρό φόβο της παθητικότητας, την υποκατάσταση της σοβαρής πολιτικής ανάλυσης και της επίμοχθης πολιτικοποίησης των κοινωνικών αιτημάτων από υποσυνολάκια, τα οποία αυτοϊκανοποιούνται με τερατωδώς παιδαριώδεις φαντασιώσεις αυτάρκειας και δήθεν απόλυτης γνώσης για τη «διεύθυνση των μαζών». Η αριστερή διακυβέρνηση δεν μπορεί να αρθρωθεί και να εδραιωθεί σαν δίκτυο μικρών θαυματοποιητικών εκπλήξεων, αλλά μόνο απαντώντας εμπράκτως και κάθε στιγμή για τον τόπο στον οποίο ασκείται η δημοκρατία, για τα πεδία όπου αλλάζουν οι κοινωνικοί συσχετισμοί, για τις δυνατότητες που ελέγχουν τις διαιτησίες και επιτρέπουν στην κοινωνική-ταξική συμμαχία της να αλληλεπιδρά στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων με το να αναβαθμίζει την πολιτική συνείδηση και τη σημασία της.
Οι στεγανοποιημένες εκ των άνω κατευθύνσεις και οι διαδικαστικές συζητήσεις εξυπηρετούν ακούσια ή εκούσια ανακατασκευασμένες εικόνες παρελθόντος, αφαιρώντας κοινωνικό αλλά και πολιτιστικό περιεχόμενο από την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την αριστερή διέξοδο σε Ελλάδα και Ευρώπη.
Ακόμα και η υποχώρηση απέναντι σε μια πολιτική γλώσσα, για την οποία εντελώς αυθαίρετα νομίζεται πως διευκολύνει τη διεισδυτικότητα της Αριστεράς σε ευρύτερα στρώματα, στην πραγματικότητα ενέχει τον κίνδυνο να διατηρήσει τη νοοτροπία της «εκλογικής πελατείας», την κληροδοτημένη από τα νεοφιλελεύθερα κόμματα και τα αποκόμματα της μεταλλαγμένης σοσιαλδημοκρατίας. Το πολιτικό σχέδιο της Αριστεράς, όμως, δεν είναι κατ' ελάχιστον συμβατό με αυτή τη νοοτροπία, αντιθέτως αποκτά σαφή χαρακτηριστικά μόνο εφόσον ενθαρρύνει και παρακινεί την κοινωνική - ταξική συμμαχία να βγαίνει από την παθητικότητα, να αποτολμά δικές της διεκδικητικές διαδρομές, να αποκομίζει αυθεντικά σημαίνουσες εντυπώσεις από την επανασύνδεση με το πολιτικό, να συμμετέχει με διαρκείς αναφορές στον πολιτισμό και την πολιτική, όχι μέσω ανοχής στην προνομιακή ανακύκλωση κληροδοτημένων υποπροϊόντων και απορριμμάτων τους. Η διαφορετική σύλληψη των διαύλων αριστερής πολιτικής και των τεχνικών ανάδειξης δεν διασφαλίζεται με τη ρητορική επίκληση της φτώχειας και της πείνας, αλλά με την έμπρακτη και ουσιαστική συγκρότηση του αριστερού προγραμματικού προτάγματος σε πολιτική και κοινωνική στάση. Συγκρότηση καθηλωμένη στα όρια ανοχής του κρατούντος, στο πλαίσιο του ετεροκαθοριζόμενα εφικτού, του οικονομίστικα μηχανιστικού δεν πολιτικοποιεί λαϊκές μάζες, δεν αποκαθιστά κοινωνικό έλεγχο και θεσμούς, δεν αμφισβητεί τις «δημόσιες σχέσεις», εντός των οποίων οι πολίτες καταδικάζονται στην άγνοια, υποχρεώνονται να αποκρυπτογραφούν συνθήματα, περιχαρακώνονται σε παγιωμένους τύπους κομφορμισμού και απολιτικότητας, βλέποντας, ακούγοντας, χειροκροτώντας, διαλέγοντας στρατόπεδο, παραμένοντας υποβοηθητικά στοιχεία, δίχως να απειλούν το status quo.
Έχοντας, θεωρητικά τουλάχιστον, όλες και όλοι συμφωνήσει ότι το αριστερό αντιμνημονιακό μέτωπο πρέπει να υπερβεί πλήρως τον πολιτικά χρεωκοπημένο και ηθικά διαβλητό ορίζοντα της νεοφιλελεύθερης διαχείρισης, πρέπει όλοι και όλες να ομονοήσουμε ότι δεν μπορεί την ίδια στιγμή να συμπεριλαμβάνεται κανένα είδος πολιτικής ευκολίας στον στόχο αυτής της υπέρβασης. Η εναγώνια προσπάθεια του συστήματος να διαπραγματευτεί και να διατηρήσει τα στεγανά της διαχείρισής του πρέπει να βρίσκει διαρκώς αντιμέτωπη μια αριστερή αυτοπεποίθηση που διασφαλίζει τις υποκειμενικές και θεσμικές προϋποθέσεις για την κοινωνική θωράκιση της διακυβέρνησής της. Οι σύμβουλοι, οι συμβουλάτορες και οι πετροπαιχνιδιάτορες δεν διαθέτουν την ικανότητα να κατοχυρώσουν τον καινούργιο πόλο μαζικών συσπειρώσεων που θα αντέχει στις σφοδρές πιέσεις του πανικόβλητου συστήματος. Οι νόθοι συμβιβασμοί περικλείουν τραγικές παρεξηγήσεις για τις κυριαρχούμενες τάξεις: η «μαγική ριξιά» της ευκολίας πέφτει πάνω στον λαό της Αριστεράς ως μπούμερανγκ.
* Ο Νίκος Σκοπλάκης είναι ιστορικός