Ουκρανιο-εγκεφαλικές κακώσεις...

 Κιμπι...

«Για ποιο λόγο υπάρχει το ΝΑΤΟ μέχρι σήμερα δεν είναι κατανοητό. Σε σημαντικό βαθμό αποτελεί αταβισμό της ψυχροπολεμικής περιόδου». Δεν ξέρω αν ο Βλαντιμίρ Πούτιν,
που πριν από ενάμιση περίπου χρόνο εξέφραζε αυτή τη ρητορική απορία, προβόκαρε με τον τρόπο του το μέλλον, που τώρα πια είναι παρόν. Πάντως, σήμερα η απορία πρέπει να τού έχει λυθεί.
Η λε­γό­με­νη «Δύση» (ο όρος έχει επι­στρέ­ψει πλη­θω­ρι­κά στο κα­θη­με­ρι­νό λε­ξι­λό­γιο ΜΜΕ και πο­λι­τι­κών, αλλά, πέστε μου πα­ρα­κα­λώ, τι είναι «Δύση» και κατά πού πέ­φτει η «Ανα­το­λή»;) αντι­δρά στην ου­κρα­νι­κή κρίση ακρι­βώς σαν μια πο­λι­τι­κο-στρα­τιω­τι­κή συμ­μα­χία -που είναι άλ­λω­στε- η οποία, επι­τέ­λους, έχει απέ­να­ντί της έναν χει­ρο­πια­στό, κοινό εχθρό. Στη θέση της ΕΣΣΔ, της Κο­με­κόν και του Συμ­φώ­νου της Βαρ­σο­βί­ας βρί­σκε­ται πια η Ρωσία και οι (προς το παρόν λίγοι) σύμ­μα­χοί της. Τώρα, όλα απο­κτούν νόημα, υπό­στα­ση, προ­ο­ρι­σμό. Το ΝΑΤΟ, οι διευ­ρύν­σεις του, η με­τα­τρο­πή του σε πα­γκό­σμιο ορ­γα­νι­σμό με εκα­το­ντά­δες βά­σεις και οπλι­κά συ­στή­μα­τα εκα­το­ντά­δων δι­σε­κα­τομ­μυ­ρί­ων, σπαρ­μέ­να σε όλες τις ηπεί­ρους και τους ωκε­α­νούς, ικανά να αφα­νί­σουν ένα με­γά­λο μέρος της ζωής στον πλα­νή­τη, αν όχι και όλη, απο­κτούν σκοπό, έπει­τα από μια 25ε­τία υπαρ­ξια­κής κρί­σης, εκτο­νω­μέ­νης σε πε­ρι­φε­ρεια­κές επεμ­βά­σεις τύπου Γιου­γκο­σλα­βία- Κό­σο­βο- Ιράκ και «αντι­τρο­μο­κρα­τι­κές» επι­χει­ρή­σεις τύπου Αφ­γα­νι­στάν, κι αυτές χωρίς αρ­ρα­γείς συμ­μα­χί­ες.

Δεν ξέρω αν και σεις έχετε μπει στον πει­ρα­σμό να επι­λέ­ξε­τε στρα­τό­πε­δο, να δη­λώ­σε­τε ποιον ιμπε­ρια­λι­σμό προ­τι­μά­τε, ποιος σας είναι πιο συ­μπα­θής ή, του­λά­χι­στον, λι­γό­τε­ρο αντι­πα­θής, ο ευ­ρω­α­τλα­ντι­κός ή ο ρω­σι­κός. Είναι κι αυτή μια γοη­τευ­τι­κή πα­γί­δα για τους κοι­νούς θνη­τούς που μέχρι πριν από λίγες εβδο­μά­δες η σχέση τους με την Ου­κρα­νία άρ­χι­ζε και τε­λεί­ω­νε σε με­ρι­κά σε­ξι­στι­κά σχό­λια για τις Ου­κρα­νές με­τα­νά­στριες και τα χα­ρί­σμα­τά τους. Στα καθ’ ημάς, εν­δε­χο­μέ­νως δη­μιουρ­γού­νται επι­πλέ­ον συγ­χύ­σεις από τη χρι­στια­νορ­θό­δο­ξη μυ­θο­λο­γία και τα υπο­λείμ­μα­τα των άλλων μύθων για το «ξανθό γένος» εκ Βορρά από το οποίο υπάρ­χει μια ανεκ­πλή­ρω­τη εδώ και δυο αιώ­νες προσ­δο­κία «σω­τη­ρί­ας», πράγ­μα­τα που γεν­νούν κί­νη­τρα συ­μπά­θειας προς τον Τσάρο Πού­τιν ακόμη και ανά­με­σα στους πα­τρι­δό­πλη­κτους του κλει­στού σα­μα­ρι­κού λόμπι οι οποί­οι προ­σπα­θούν να ισορ­ρο­πή­σουν ανά­με­σα στη βάρκα των δυ­τι­κών κυ­ρώ­σε­ων και στη βάρκα του υπόρ­ρη­του θαυ­μα­σμού για τη ρω­σι­κή «απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα». Δικό τους ο ατα­βι­σμός, δικό τους το πρό­βλη­μα, δικά τους και τα έξοδα ψυ­χα­νά­λυ­σης, άλ­λω­στε τώρα γιορ­τά­ζουν το έπος του τέ­λους της κρί­σης που κή­ρυ­ξε ο «τσά­ρος» Αντώ­νιος, πού και­ρός για βα­θιές γε­ω­πο­λι­τι­κές ανη­συ­χί­ες...

Το πρό­βλη­μα, όμως, δεν είναι να δη­λώ­σου­με προ­τί­μη­ση στον πε­ρισ­σό­τε­ρο συ­μπα­θή, λι­γό­τε­ρο αντι­πα­θή ή πε­ρισ­σό­τε­ρο συμ­φέ­ρο­ντα ιμπε­ρια­λι­σμό, αλλά να απο­τρέ­ψου­με τον κίν­δυ­νο να χα­θού­με μέσα στο βαθύ ατα­βι­σμό όλων των ιμπε­ρια­λι­σμών. Το επε­σή­μα­νε η φίλη Αριά­δνη, το υιο­θε­τώ κι εγώ, και κατά σύμ­πτω­ση (;) συ­μπί­πτει με την προ­α­να­φερ­θεί­σα πα­ρα­τή­ρη­ση του τσά­ρου Πού­τιν για το ΝΑΤΟ, αν και σε με­γά­λο βαθμό ισχύ­ει για τον ίδιο και για τις ελίτ που τον πε­ρι­βάλ­λουν. Η εντύ­πω­ση που κυ­ριαρ­χεί είναι ότι τόσο το υψη­λού ρί­σκου ρω­σι­κό εγ­χεί­ρη­μα στην Κρι­μαία όσο και ο ρόλος της «Δύσης» στην τροπή της ου­κρα­νι­κής κρί­σης κι­νού­νται στο πλαί­σιο ενός από­λυ­τα ελεγ­χό­με­νου ορ­θο­λο­γι­σμού. Κυ­νι­κού μεν, αλλά πά­ντως ορ­θο­λο­γι­σμού. Η εντύ­πω­ση αυτή υπο­θέ­τει ότι όλοι οι εμπλε­κό­με­νοι στην ου­κρα­νι­κή κρίση έχουν σταθ­μί­σει απο­λύ­τως τα συμ­φέ­ρο­ντά τους, έχουν υπο­λο­γί­σει τους κιν­δύ­νους, τα οφέλη και τις εν­δε­χό­με­νες ζη­μί­ες από μια ολική επα­να­φο­ρά του ψυ­χρού πο­λέ­μου, με ανοι­κτές πόρ­τες και πα­ρά­θυ­ρα ακόμη και σε μια «θερμή» εκτό­νω­σή του. Υπο­τί­θε­ται, για πα­ρά­δειγ­μα, ότι υπάρ­χει μια ελά­χι­στη κοινή βάση συμ­φε­ρό­ντων στο γε­γο­νός ότι οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. αντι­δρούν με από­λυ­το συγ­χρο­νι­σμό στις κι­νή­σεις της ρω­σι­κής αρ­κού­δας με τις κα­ταγ­γε­λί­ες, τις κυ­ρώ­σεις, τους απο­κλει­σμούς της από τα διε­θνή fora. Και το ίδιο ισχύ­ει για τους επι­μέ­ρους παί­κτες του ευ­ρω­παϊ­κού κλαμπ που λε­ο­ντα­ρί­ζουν, προς το παρόν δι­πλω­μα­τι­κά, κατά της ηγε­σί­ας του Κρεμ­λί­νου. Αλλά αυτή η «ενό­τη­τα συμ­φε­ρό­ντων» υπάρ­χει μόνο στη φα­ντα­σία.

Είναι πα­σί­δη­λη, για πα­ρά­δειγ­μα, η ενερ­γεια­κή εξάρ­τη­ση όλης της Ευ­ρώ­πης από τους ρω­σι­κούς υδρο­γο­νάν­θρα­κες και οι αμε­ρι­κα­νι­κές δια­βε­βαιώ­σεις ότι οι ΗΠΑ θα κα­λύ­ψουν ενερ­γεια­κά την Ε.Ε. «σε πε­ρί­πτω­ση που…» είναι αστειό­τη­τες. Εξ ίσου αστεία είναι η υπο­τι­θέ­με­νη ψυ­χραι­μία που επι­κρα­τεί στο ευ­ρω­παϊ­κό χρη­μα­το­πι­στω­τι­κό σύ­στη­μα, του οποί­ου η έκ­θε­ση στη Ρωσία και την Ου­κρα­νία είναι πολ­λα­πλά­σια του αμε­ρι­κα­νι­κού. Οι ευ­ρω­παϊ­κές τρά­πε­ζες είναι εκτε­θει­μέ­νες στη Ρωσία κατά πε­ρί­που 160 δισ. δο­λά­ρια ένα­ντι πε­ρί­που 40 δισ. των αμε­ρι­κα­νι­κών, και μι­κρό­τε­ρη αλλά στις ίδιες ανα­λο­γί­ες είναι η έκ­θε­ση στην Ου­κρα­νία. Σκε­φτεί­τε τι θα γίνει σε μια κλι­μά­κω­ση του «πο­λέ­μου» των κυ­ρώ­σε­ων, και μά­λι­στα τώρα, που οι Ευ­ρω­παί­οι «καί­γο­νται» για την ολο­κλή­ρω­ση της τρα­πε­ζι­κής ένω­σης. Και τα πράγ­μα­τα γί­νο­νται ακόμη χει­ρό­τε­ρα, αν κά­νου­με μια με­γέ­θυν­ση των επι­μέ­ρους συμ­φε­ρό­ντων των με­γά­λων της Ε.Ε. Η Γερ­μα­νία είναι πιο πα­γι­δευ­μέ­νη ενερ­γεια­κά στη Ρωσία, αλλά λι­γό­τε­ρο έκ­θε­τη τρα­πε­ζι­κά. Αντι­θέ­τως, η Γαλ­λία, η Ιτα­λία, η Βρε­τα­νία και η Αυ­στρία θα πά­θαι­ναν σοκ αν γι­νό­ταν καμιά «στρα­βή» με τα τρα­πε­ζι­κά τους κε­φά­λαια σε Ρωσία και Ου­κρα­νία, ή αντι­στρό­φως. Κι αν προ­χω­ρή­σου­με και στις ιδιαι­τε­ρό­τη­τες των «τσικό» της Ε.Ε. - καλή ώρα, της Ελ­λά­δας ή της Κύ­πρου-, τα πράγ­μα­τα γί­νο­νται τόσο πε­ρί­πλο­κα, ώστε η «ενό­τη­τα συμ­φε­ρό­ντων» της «Δύσης» γί­νε­ται κο­νιορ­τός.

Άλ­λω­στε, ο αυ­το­προσ­διο­ρι­σμός της «Δύσης» ως ενός δια­κρι­τού, ολι­στι­κού πο­λι­τι­σμι­κού μο­ντέ­λου, που πε­ρι­λαμ­βά­νει κατά βάση τον κα­πι­τα­λι­σμό, την ελευ­θε­ρία των αγο­ρών και μια επί­φα­ση δη­μο­κρα­τί­ας, γί­νε­ται κενός πε­ριε­χο­μέ­νου από τη στιγ­μή που τα ίδια στοι­χεία είναι λίγο πολύ κε­κτη­μέ­να και για το με­γα­λύ­τε­ρο μέρος της λε­γό­με­νης «Ανα­το­λής» και της ίδιας της Ρω­σί­ας. Κατά κά­ποιο τρόπο, το με­γα­λύ­τε­ρο μέρος του πλα­νή­τη είναι πλέον «Δύση» με τα τυ­πι­κά κρι­τή­ρια που υιο­θε­τούν οι απο­λο­γη­τές της, με εξαι­ρέ­σεις την Κίνα, το Ιράν και με­ρι­κές χώρες του αρα­βι­κού κό­σμου. Επο­μέ­νως, είναι δύ­σκο­λο να φα­ντα­στεί κα­νείς ποια ακρι­βώς διά­τα­ξη δυ­νά­με­ων και συμ­μα­χιών θα προ­έ­κυ­πτε σε μια πα­γί­ω­ση ενός κα­θε­στώ­τος ψυ­χρού πο­λέ­μου και, πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο, σε έναν ακόμη «Με­γά­λο Πό­λε­μο».

Γι’ αυτό κι η ρη­το­ρι­κή της ενιαί­ας «Δύσης» ενα­ντί­ον της «επι­θε­τι­κής Ανα­το­λής» έχει έντο­να στοι­χεία με­τα­φυ­σι­κής και ασυ­νάρ­τη­της ανά­γνω­σης και ερ­μη­νεί­ας του διε­θνούς δι­καί­ου, όπως δια­μορ­φώ­θη­κε μετά το τέλος του ψυ­χρού πο­λέ­μου. Άλλη αυ­το­διά­θε­ση δι­καιού­νται οι Βαλ­κά­νιοι, άλλη οι ανα­το­λι­κο­ευ­ρω­παί­οι και οι Καυ­κά­σιοι, αλλού έχει προ­τε­ραιό­τη­τα το «διε­θνές δί­καιο» κι αλλού τα εθνι­κά συ­ντάγ­μα­τα, αλλού η από­σχι­ση είναι αν­θρώ­πι­νο δι­καί­ω­μα κι αλλού αιτία πο­λέ­μου, άλλοι άν­θρω­ποι οι Κο­σο­βά­ροι και άλλοι οι κά­τοι­κοι της Κρι­μαί­ας, άλλο πράγ­μα επα­να­χά­ρα­ξη των συ­νό­ρων στα Βαλ­κά­νια κι άλλο η γε­ω­γρα­φι­κή «ολο­κλή­ρω­ση» του με­τα­σο­βιε­τι­κού χώρου. Ακού­ει και ση­μειώ­νει ο Πού­τιν, βρί­σκει και τα κάνει σ’ αυτό το χα­ο­τι­κό status, που κά­πο­τε απο­κλή­θη­κε από τον υπερ­φί­α­λο Φου­κου­γιά­μα «τέλος της Ιστο­ρί­ας», για να απο­δει­χθεί ότι ακόμη δια­νύ­ου­με την οδυ­νη­ρή κι αι­μα­τη­ρή αρχή της.

Εν ολί­γοις, ο λόγος που η αν­θρω­πό­τη­τα μυ­ρί­ζει και πάλι μπα­ρού­τι δεν είναι μόνο το ότι υπάρ­χει μια συσ­σώ­ρευ­ση ορ­θο­λο­γι­κά σταθ­μι­σμέ­νων συμ­φε­ρό­ντων που ανα­ζη­τούν θερμή διέ­ξο­δο, αλλά ότι δίπλα σ’ αυτόν τον «ορ­θο­λο­γι­σμό» συ­νυ­πάρ­χει ένας επι­κίν­δυ­νος, ακόμη και αυ­το­κα­τα­στρο­φι­κός ανορ­θο­λο­γι­σμός. Θυ­μί­ζει αρ­κε­τά την ορμή του κι­νη­μα­το­γρα­φι­κού Dr.​Strangelove του Κιού­μπρικ, ο οποί­ος ηδο­νι­ζό­ταν στην ιδέα ότι θα πα­τή­σει το κου­μπί της εκτό­ξευ­σης των πυ­ρη­νι­κών πυ­ραύ­λων. Ελ­πί­ζει κα­νείς να μην υπάρ­χουν τέ­τοιοι τύποι εκ δε­ξιών ή εξ ευω­νύ­μων του Ομπά­μα, της Μέρ­κελ, του Κά­με­ρον. Αλλά δεν είναι λι­γό­τε­ρο ανη­συ­χη­τι­κό αν κά­ποιος πο­λι­τι­κός ηγέ­της φα­ντα­σιώ­νε­ται ότι μπο­ρεί να ορ­γα­νώ­σει τις να­πο­λε­ό­ντειες εκ­στρα­τεί­ες του 21ου αιώνα, ότι ονει­ρεύ­ε­ται τον εαυτό του ως Κάι­ζερ, Τσόρ­τσιλ ή Τα­λεϋ­ράν­δο, υπο­ψιά­ζε­ται ότι είναι με­τεν­σάρ­κω­ση του Γουίλ­σον, του Αι­ζεν­χά­ου­ερ ή του Αντε­νά­ου­ερ και πε­ρι­στοι­χί­ζε­ται από υστε­ρι­κούς τύ­πους που περ­νούν τις νύ­χτες τους δια­βά­ζο­ντας το Mein Kampf του Χί­τλερ και το Capitalism and Freedom του Φρί­ντμαν εναλ­λάξ. Και είναι ακόμη πιο ανη­συ­χη­τι­κό όταν αυτή η διο­λί­σθη­ση στον ανορ­θο­λο­γι­σμό γί­νε­ται πο­λι­τι­κά δε­λε­α­στι­κή για τις ηγε­σί­ες και τις ελίτ. Εντυ­πω­σια­σμέ­νες από την απή­χη­ση που έχει στα πλήθη η εθνι­κι­στι­κή, υπερ­πα­τριω­τι­κή, πο­λι­τι­σμι­κή ή ιδε­ο­λη­πτι­κή ρη­το­ρι­κή τους («Δύση», «δυ­τι­κός πο­λι­τι­σμός», «δυ­τι­κές αξίες», αλλά και «Με­γά­λη Ρωσία»…), πλειο­δο­τούν, ανα­τρο­φο­δο­τού­νται, ντο­πά­ρο­νται απ’ αυτήν. Ο ανορ­θο­λο­γι­σμός είναι ένα πα­ρη­γο­ρη­τι­κό ναρ­κω­τι­κό για τους ανυ­πο­ψί­α­στους υπη­κό­ους που ξε­χνούν τα βά­σα­να της κα­θη­με­ρι­νό­τη­τας μέσα σε νέφη εθνι­κι­στι­κής, θρη­σκευ­τι­κής, ιδε­ο­λη­πτι­κής έκ­στα­σης, αλλά είναι και ένα ισχυ­ρό πα­ραι­σθη­σιο­γό­νο για τους κα­τό­χους της εξου­σί­ας. Τα συμ­πτώ­μα­τα μοιά­ζουν με τις με­τα­τραυ­μα­τι­κές ψυ­χω­τι­κές δια­τα­ρα­χές που εμ­φα­νί­ζουν ενί­ο­τε ασθε­νείς με κρα­νιο­ε­γκε­φα­λι­κές κα­κώ­σεις. Στη συ­γκε­κρι­μέ­νη πε­ρί­πτω­ση η κά­κω­ση είναι Ου­κρα­νιο-εγκε­φα­λι­κή (για να συν­δε­θού­με λίγο και με τον τίτλο) και οι πα­ρε­νέρ­γειές της ελ­πί­ζου­με να εξα­ντλη­θούν στα πα­ρα­λη­ρή­μα­τα...