Οι θεωρίες συνωμοσίας είναι ακατάλληλες για να ερμηνεύσουν αξιόπιστα την πραγματικότητα. Οδηγούν σε επικίνδυνες παραπλανήσεις. Οι θεωρίες σκηνοθεσίας, όμως, ίσως είναι κατάλληλες, ιδιαίτερα αν πρόκειται να ερμηνευθεί μια επινοημένη πραγματικότητα. Και, πράγματι, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι η σκηνοθεσία της «ολικής επαναφοράς» του μνημονιακού μπλοκ είναι άψογη.
Έστω κι αν κινείται στην παραδοσιακή γραμμή του happyend.
Παρακολουθώντας το βράδυ της περασμένης Τρίτης την τηλεοπτική απόδοση του «έπους» της συμφωνίας με την τρόικα, έμενε κανείς αμήχανος από το πόσο επιδέξια επινοείται η πραγματικότητα. Για κάποιους που η τηλεοπτική οθόνη είναι το μόνο παράθυρο ενημέρωσης (κι είναι πολλοί), η αμηχανία πολλαπλασιάζεται από το χάσμα που χωρίζει αυτή την επινοημένη πραγματικότητα από τη δική τους ζοφερή καθημερινότητα: Ο Σαμαράς αναγγέλλει το τέλος της κρίσης, το μπρα ντε φερ των 178 ημερών μεταξύ κυβέρνησης και τρόικας λήγει με ισοπαλία, ίσως και με κυβερνητική νίκη, αρχίζει η διανομή του «κοινωνικού μερίσματος», η Πειραιώς ανοίγει την πόρτα των αγορών με τεράστια επιτυχία, η κυβέρνηση ετοιμάζει τη δική της έξοδο πριν τις ευρωεκλογές... Τα υπόλοιπα δεν μας πολυαφορούν, αλλά παίρνουν τη δέουσα έκταση στο δελτίο ειδήσεων: η ουκρανική κρίση, το χαμένο Boeing, η Χρυσή Αυγή. Τέλος.
Από την Τρίτη και μετά, τα πρωτοσέλιδα αναγγέλλουν διθυραμβικά την «αλλαγή σελίδας». Εξαφανίστηκαν σκιές και σκαμπρόζικες πληροφορίες που καρύκευαν το εξάμηνο αγωνιώδες παζάρι. Από τις δηλώσεις των κοινοτικών αξιωματούχων χάθηκαν οι τελεσιγραφικές προειδοποιήσεις και στην ανακοίνωση της τρόικας οι «αστερίσκοι» της συμφωνίας διατυπώθηκαν διακριτικά, με τρόπο που να μην δημιουργούν πολιτικό πρόβλημα. Το λόμπι των αγορών αβαντάρει το σχέδιο εσπευσμένης εξόδου στις αγορές, όχι μόνο με διαρροές, αλλά και με ένα αξιοσημείωτο κερδοσκοπικό πάρτι στο χρηματιστήριο και στα ομόλογα. Έκλεισε και το μέτωπο της τραπεζικής ένωσης, η ευρωκρατία πορεύεται προς τις ευρωεκλογές με μόνο παράγοντα αβεβαιότητας την ουκρανική κρίση. Ακόμη κι εκεί, η πολιτική συσπείρωση είναι θεαματική και αντιστρόφως ανάλογη των άνισων ρίσκων που αναλαμβάνει κάθε χώρα στη ρήξη με τη Ρωσία.

Με όλα αυτά, ο εγχώριος μνημονιακός θίασος εμφανίζεται ανασυντεταγμένος, με μια νέα αυτοπεποίθηση, έτοιμος να κάνει παιχνίδι. Ίσως υποτιμήθηκε τραγικά η ενστικτώδης ικανότητα του «συστήματος», που εδώ και δύο χρόνια εμφανίζεται διαλυμένο και μετέωρο πάνω από ένα κενό ηγεμονίας και εξουσίας, να επανασυσπειρώνεται την κρίσιμη στιγμή. Και η στιγμή δεν είναι μόνο οι ευρωεκλογές, αλλά κυρίως το παράθυρο ευκαιρίας που ανοίγει στους κυνηγούς του πλούτου να πάρουν το αίμα τους πίσω. Στην τετραετία του μνημονίου χάθηκαν πολλά και για την επιχειρηματική ελίτ που είχε συνηθίσει στον κανόνα «win win». Τώρα, έχει την ευκαιρία, τουλάχιστον ένα τμήμα της, να αντλήσει πάλι υπεραξίες από την επινοημένη πραγματικότητα της «ανάκαμψης». Το ισοπεδωμένο κόστος εργασίας ισοπεδωμένο, το «Ελντοραντο» των ιδιωτικοποιήσεων και η παρέλαση κεφαλαίων, δημιουργούν ευκαιρίες πλουτισμού ακόμη κι αν η ελληνική οικονομία παραμείνει για χρόνια στη δίνη της φτωχοποίησης. Αυτή, λοιπόν, είναι η «πρωταρχική συσσώρευση» για την ανασυγκρότηση της κοινωνικής συμμαχίας που θα στηρίξει με ζήλο το μνημονιακό μπλοκ.
Αλλά όχι μόνο αυτή. Τα 500 εκατ. του «κοινωνικού μερίσματος» είναι ένα προσβλητικό τίποτα μπροστά στα 75 δισ. που έχει κοστίσει στο λαϊκό εισόδημα η βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή. Αλλά προσφέρονται για σημαντική πολιτική μόχλευση. Ιδιαίτερα στα στρώματα που ζουν με μόνη προσδοκία «να πιάσουμε, επιτέλους, πάτο». Η πολιτική σκηνοθεσία που οργανώθηκε μεταξύ Αθηνών και Βρυξελλών προσφέρεται για τέτοια μόχλευση.
Βεβαίως, η ζημιά που έχει υποστεί το πολιτικό σύστημα είναι απίθανο να αποκατασταθεί σε δυο μήνες. Μπορεί να μη διορθωθεί ποτέ, και να δούμε τη σταδιακή υποκατάστασή του από ένα «μεταμνημονιακό» πολιτικό αστερισμό, που θα συνδυάζει τη μετάλλαξη της Ν.Δ. με τη συγκρότηση ενός νέου «μεσαίου πόλου». Το σιγανό «Ποτάμι», που αυτοπροσδιορίζεται ως κατεξοχήν «μεταμνημονιακό», έχει τις προδιαγραφές και της συστημικής στήριξης και της κινητοποίησης πολιτικά αποστρατευμένων στρωμάτων.
Ωστόσο, ο κύριος μηχανισμός αποκατάστασης της ζημιάς του μνημονιακού μπλοκ, είναι το ψαλίδισμα του πλεονεκτήματος που είχε κατακτήσει ο ΣΥΡΙΖΑ και η Αριστερά ως εναλλακτική ελπίδας ή, έστω, απελπισίας. Κι αυτό πρέπει να αναρωτηθεί κανείς αν είναι αποτέλεσμα της δαιμόνιας σκηνοθεσίας των πιστωτών και των εγχωρίων υποτελών τους, ή της νωχέλειας, της υπερβολικής αυτοπεποίθησης και μιας μάλλον άστοχης καθησυχαστικής πολιτικής από την πλευρά της Αριστεράς που, αντί να ευνοήσει μια κουλτούρα ρήξεων και ανατροπών στον «θυμωμένο λαό», συμβιβάστηκε με τη νοοτροπία ανάθεσης και προσδοκίας άνωθεν σωτηρίας.
Αυτά διατυπώνονται με τη βάσιμη ελπίδα να διαψευσθούν και η ανασύνταξη του μνημονιακού θιάσου να αποδειχθεί το ίδιο επινοημένη με την «αλλαγή σελίδας» του.