Μισώ τους αδιάφορους. Πιστεύω ότι το να ζεις σημαίνει να είσαι παρτιζάνος. Όποιος ζει πραγματικά δεν μπορεί να μην είναι πολίτης και παρτιζάνος. Η αδιαφορία είναι αβουλία, είναι παρασιτισμός, είναι δειλία, δεν είναι ζωή. Γι' αυτό μισώ τους αδιάφορους. Η αδιαφορία είναι το νεκρό βάρος της Ιστορίας. Η αδιαφορία ενεργεί με βαρύτητα στην Ιστορία. Ενεργεί παθητικά, αλλά ενεργεί.
Είναι η μοιρολατρεία. Είναι αυτό που δεν μπορείς να προσμετρήσεις. Είναι αυτό που διαλύει τα προγράμματα, που ανατρέπει τα καλύτερα σχέδια. Είναι η βάρβαρη ύλη που στραγγαλίζει την ευφυΐα.
Αυτό που συμβαίνει, το κακό που το πληρώνουν όλοι, είναι ότι η ανθρώπινη μάζα αποποιείται τη θέλησή της, αφήνει να εφαρμόζονται νόμοι που μόνο μια εξέγερση μπορεί να καταργήσει, αφήνει να ανεβαίνουν στην εξουσία άνθρωποι που μόνο μια στάση μπορεί να τους ανατρέψει.
Η μάζα αγνοεί, γιατί δεν ενδιαφέρεται, και τότε φαίνεται ότι είναι η μοίρα που παρασύρει όλα και όλους, όποιον ήταν ενεργός και όποιον ήταν αδιάφορος. Ορισμένοι κλαψουρίζουν αξιολύπητοι, άλλοι βλαστημούν ξετσίπωτα, αλλά κανένας ή ελάχιστοι διερωτώνται: αν είχα κάνει κι εγώ το καθήκον μου, αν είχα προσπαθήσει να μετρήσει η θέλησή μου, θα είχε συμβεί αυτό που συνέβη;
Μισώ τους αδιάφορους και γι' αυτό: γιατί με ενοχλούν τα κλαψουρίσματά τους, ως εσαεί αθώων. Ζητώ λογαριασμό από τον κάθε έναν από αυτούς για το πώς απάντησε στις ερωτήσεις που του έθεσε και του θέτει καθημερινά η ζωή. Για ό,τι έχει κάνει και κυρίως για ό,τι δεν έχει κάνει. Και αισθάνομαι αμείλικτος, ότι δεν μπορώ να σπαταλήσω τον οίκτο μου, ότι δεν μπορώ να μοιραστώ τα δάκρυά μου μαζί τους.
Είμαι παρτιζάνος, ζω, αισθάνομαι τις συνειδήσεις από τη δική μου μεριά να εργάζονται ήδη πυρετωδώς για την πολιτεία του μέλλοντος που η δικιά μου μεριά χτίζει. Και σ' αυτήν η κοινωνική αλυσίδα δεν βαραίνει τους λίγους, σ' αυτήν καθετί που συμβαίνει δεν οφείλεται στην τύχη, στη μοίρα, αλλά είναι ευφυές έργο των πολιτών. Σε αυτήν δεν υπάρχει κανένας στα παράθυρα να κοιτάει, ενώ οι λίγοι θυσιάζονται, αιμορραγούν.
Ζω, είμαι παρτιζάνος. Γι' αυτό μισώ όποιον δεν συμμετέχει, μισώ τους αδιάφορους.

Για την αντιγραφή του κειμένου που ο Γκράμσι έγραψε στις 11.2.1917
Βασίλης Μουλόπουλος