«Λέτε Ευρώπη, αλλά σκέφτεστε γη για στρατιώτες, ελεγχόμενες
βιομηχανίες, καθοδηγούμενη διανόηση. Μήπως υπερβάλλω; Τουλάχιστον όμως
ξέρω ότι, όταν λέτε Ευρώπη, ακόμη και στις καλύτερες στιγμές σας, όταν
παρασύρεστε από τα ίδια σας τα ψέματα,
Θα ήθελα να συνειδητοποιήσετε καλά τούτη τη διαφορά: η Ευρώπη είναι
για σας αυτός ο τόπος που περιβάλλεται από θάλασσες και βουνά, που
χωρίζεται από φράγματα, ο σκαμμένος στα έγκατά του από ορυχεία, ο
κατάσπαρτος με καλλιέργειες, όπου η Γερμανία παίζει μια παρτίδα με
μοναδικό διακύβευμα το ίδιο το μέλλον της.
Για μας όμως είναι αυτή η γη του πνεύματος όπου εδώ και είκοσι αιώνες συνεχίζεται η πιο καταπληκτική περιπέτεια του ανθρώπου. Είναι αυτή η προνομιούχος αρένα, όπου η πάλη του ανθρώπου της Δύσης ενάντια στον κόσμο, ενάντια στους θεούς, ενάντια στον εαυτό του, φτάνει σήμερα στην πιο συγκλονιστική φάση της. Οπως βλέπετε, δεν υπάρχει κοινό μέτρο για σας και για μας».
Στο δρόμο για τις ευρωεκλογές του Μαΐου, με την Ευρώπη βαθιά διχασμένη. Ο Βορράς και ο Νότος, ευρωπαϊστές και ευρωσκεπτικιστές, κοινωνία και τράπεζες, πρόνοια και νεοφιλελευθερισμός, άνεργοι και τεχνοκράτες, φτώχεια και πλούτος, ανισότητες, αβεβαιότητα, λιτότητα και λογιστική ψευτοανάπτυξη. Σκηνικό ζόφου, που ευνοεί τις φυγόκεντρες δυνάμεις, την καχυποψία μεταξύ των εταίρων, αναζωπυρώνει βλαπτικούς εθνικισμούς, δημιουργώντας ατμόσφαιρα αποσύνθεσης. Στον αντίποδα, παμπάλαιες αρχές που χρησιμοποιήθηκαν σαν δομικά υλικά για το χτίσιμο της Ενωσης από τους πρωτεργάτες: συνοχή, αλληλεγγύη, ισότητα.
Οταν ο Αλμπέρ Καμί κατέγραφε ετούτες τις σκέψεις (1943-1944), στην ουσία αντιπαρέθετε το φωτεινό και το σκοτεινό πρόσωπο της Ευρώπης. Και παρ' ότι μιλούμε για χρόνια πολέμου, ο διαχωρισμός του άσπρου από το μαύρο δεν ήταν ούτε πάντοτε ευδιάκριτος και άρα ούτε εύκολος. Μέτρο, ζύγι, κριτήριο για τον Καμί υπήρξε ο ανθρωποκεντρισμός. Είναι ο ίδιος άξονας γύρω απ' τον οποίο περιστρέφεται το νόημα των επερχόμενων εκλογών, το μέλλον της Ευρώπης (εφ' όσον θέλουμε να υπάρχει μέλλον).
«Σε τούτη τη νύχτα της Ευρώπης, τη γεμάτη καλοκαιριάτικες πνοές, εκατομμύρια άνθρωποι, οπλισμένοι ή άοπλοι, ετοιμάζονται για τον αγώνα. Θα ανατείλει η αυγή όπου επί τέλους θα νικηθείτε. Ξέρω ότι ο ουρανός, που στάθηκε αδιάφορος στις απαίσιες νίκες σας, θα παραμείνει το ίδιο αδιάφορος και στη δίκαιη ήττα σας (...) Τουλάχιστον όμως θα έχουμε συμβάλει στη διάσωση της ανθρώπινης ύπαρξης από τη μοναξιά όπου θέλατε να τη φυλακίσετε. Επειδή περιφρονήσατε την πίστη στον άνθρωπο (...)
Γνωρίζω, τέλος, ότι δεν θα έχουν τακτοποιηθεί όλα όταν θα έχετε νικηθεί. Θα χρειαστεί η Ευρώπη να δημιουργηθεί εκ νέου. Δημιουργείται πάντα από την αρχή. Αλλά τουλάχιστον θα είναι ακόμη η Ευρώπη (...)»
*Τα αποσπάσματα αντλήθηκαν από το «Γράμματα σ' έναν φίλο Γερμανό» του Α. Καμί, μτφρ.: Ν. Καρακίτσου Douge - Μ. Κασαμπαλόγλου Roblin, εκδ. Πατάκη
τίποτα δεν σας εμποδίζει να σκέφτεστε ένα
πλήθος από πειθήνια έθνη που οδηγούνται από μία Γερμανία αφεντάδων προς
ένα απίστευτο, αιματοκυλισμένο μέλλον.
Θα ήθελα να συνειδητοποιήσετε καλά τούτη τη διαφορά: η Ευρώπη είναι
για σας αυτός ο τόπος που περιβάλλεται από θάλασσες και βουνά, που
χωρίζεται από φράγματα, ο σκαμμένος στα έγκατά του από ορυχεία, ο
κατάσπαρτος με καλλιέργειες, όπου η Γερμανία παίζει μια παρτίδα με
μοναδικό διακύβευμα το ίδιο το μέλλον της.Για μας όμως είναι αυτή η γη του πνεύματος όπου εδώ και είκοσι αιώνες συνεχίζεται η πιο καταπληκτική περιπέτεια του ανθρώπου. Είναι αυτή η προνομιούχος αρένα, όπου η πάλη του ανθρώπου της Δύσης ενάντια στον κόσμο, ενάντια στους θεούς, ενάντια στον εαυτό του, φτάνει σήμερα στην πιο συγκλονιστική φάση της. Οπως βλέπετε, δεν υπάρχει κοινό μέτρο για σας και για μας».
Στο δρόμο για τις ευρωεκλογές του Μαΐου, με την Ευρώπη βαθιά διχασμένη. Ο Βορράς και ο Νότος, ευρωπαϊστές και ευρωσκεπτικιστές, κοινωνία και τράπεζες, πρόνοια και νεοφιλελευθερισμός, άνεργοι και τεχνοκράτες, φτώχεια και πλούτος, ανισότητες, αβεβαιότητα, λιτότητα και λογιστική ψευτοανάπτυξη. Σκηνικό ζόφου, που ευνοεί τις φυγόκεντρες δυνάμεις, την καχυποψία μεταξύ των εταίρων, αναζωπυρώνει βλαπτικούς εθνικισμούς, δημιουργώντας ατμόσφαιρα αποσύνθεσης. Στον αντίποδα, παμπάλαιες αρχές που χρησιμοποιήθηκαν σαν δομικά υλικά για το χτίσιμο της Ενωσης από τους πρωτεργάτες: συνοχή, αλληλεγγύη, ισότητα.
Οταν ο Αλμπέρ Καμί κατέγραφε ετούτες τις σκέψεις (1943-1944), στην ουσία αντιπαρέθετε το φωτεινό και το σκοτεινό πρόσωπο της Ευρώπης. Και παρ' ότι μιλούμε για χρόνια πολέμου, ο διαχωρισμός του άσπρου από το μαύρο δεν ήταν ούτε πάντοτε ευδιάκριτος και άρα ούτε εύκολος. Μέτρο, ζύγι, κριτήριο για τον Καμί υπήρξε ο ανθρωποκεντρισμός. Είναι ο ίδιος άξονας γύρω απ' τον οποίο περιστρέφεται το νόημα των επερχόμενων εκλογών, το μέλλον της Ευρώπης (εφ' όσον θέλουμε να υπάρχει μέλλον).
«Σε τούτη τη νύχτα της Ευρώπης, τη γεμάτη καλοκαιριάτικες πνοές, εκατομμύρια άνθρωποι, οπλισμένοι ή άοπλοι, ετοιμάζονται για τον αγώνα. Θα ανατείλει η αυγή όπου επί τέλους θα νικηθείτε. Ξέρω ότι ο ουρανός, που στάθηκε αδιάφορος στις απαίσιες νίκες σας, θα παραμείνει το ίδιο αδιάφορος και στη δίκαιη ήττα σας (...) Τουλάχιστον όμως θα έχουμε συμβάλει στη διάσωση της ανθρώπινης ύπαρξης από τη μοναξιά όπου θέλατε να τη φυλακίσετε. Επειδή περιφρονήσατε την πίστη στον άνθρωπο (...)
Γνωρίζω, τέλος, ότι δεν θα έχουν τακτοποιηθεί όλα όταν θα έχετε νικηθεί. Θα χρειαστεί η Ευρώπη να δημιουργηθεί εκ νέου. Δημιουργείται πάντα από την αρχή. Αλλά τουλάχιστον θα είναι ακόμη η Ευρώπη (...)»
*Τα αποσπάσματα αντλήθηκαν από το «Γράμματα σ' έναν φίλο Γερμανό» του Α. Καμί, μτφρ.: Ν. Καρακίτσου Douge - Μ. Κασαμπαλόγλου Roblin, εκδ. Πατάκη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου