Χάρης Σαββίδης, απο την Αυγη...
Την ώρα που στα χρηματιστήρια οι
δείκτες «πετάνε» και η αγορά ομολόγων «κολυμπάει» στη ρευστότητα, οι
επιχειρήσεις των οικονομιών της περιφέρειας στην Ευρωζώνη
(κυρίως οι μικρομεσαίες) δυσκολεύονται να έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό
δανεισμό. Το πρόβλημα είναι έντονο στις μεγάλες οικονομίες του Νότου
(Ιταλία, Ισπανία),
ενώ στις οικονομίες των Μνημονίων (Πορτογαλία, Ελλάδα) οι συνθήκες ρευστότητας είναι ασφυκτικές.
Το πρόβλημα έχει αναγνωρίσει ακόμα και η διοίκηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Στην τελευταία συνέντευξη Τύπου, ο πρόεδρος Ντράγκι αποκάλυψε ότι με τη συγκατάθεση και των Γερμανών, αναζητείται κατάλληλο πρόγραμμα εκτύπωσης χρήματος. Το πιθανότερο είναι η ΕΚΤ να αγοράσει (με ευρώ που θα δημιουργήσει από... αέρα, ως κεντρική τράπεζα) επενδυτικά «πακέτα», τα οποία θα περιέχουν δάνεια που έχουν χορηγήσει τράπεζες σε μικρομεσαίες εταιρείες. Έτσι οι τράπεζες θα «ξεφορτώσουν» στην ΕΚΤ τα παλιά δάνεια και με τα φρεσκοτυπωμένα ευρώ που θα λάβουν, θα μπορούν να χορηγήσουν νέα.
Στην Ελλάδα είναι επιτακτική ανάγκη η παραγωγική ανασυγκρότηση, οπότε η ρευστότητα που ετοιμάζεται να διοχετεύσει η ΕΚΤ είναι όχι απλά χρήσιμη αλλά απαραίτητη. Ένα «πακέτο» 10 δισ. ευρώ θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει με 100.000 ευρώ 100.000 επιχειρήσεις (προφανώς μικρού μεγέθους) ή με 100 εκατ. ευρώ 100 επιχειρήσεις (αρκετά μεγάλου μεγέθους για τα ελληνικά δεδομένα).
Θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει την τελευταία επενδυτική μόδα (π.χ. σουβλατζίδικα ή καφετέριες) ή να στήσει τον κορμό ενός σύγχρονου παραγωγικού ιστού. Θα μπορούσε να στηρίξει επιχειρήσεις που στηρίζονται στο χαμηλό κόστος εργασίας ή τη δημιουργία θέσεων εργασίας που θα αμείβονται ικανοποιητικά, επιμερίζοντας δίκαια τα κέρδη της παραγωγής. Θα μπορούσε να διατεθεί μέσω των τραπεζών ή μέσω ενός κεντρικού συστήματος που θα εφαρμόζει ένα εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης.
Οι κοινοτικοί θεσμοί επιμένουν στον μηχανισμό της αγοράς, ακολουθώντας κατά γράμμα τις νεοφιλελεύθερες διδαχές. Η Ευρωπαϊκή Αριστερά προφανώς διαφωνεί με την προσέγγιση αυτή και ο Αλέξης Τσίπρας, ως εκφραστής του κοινού αγώνα στις ευρωεκλογές, θα πρέπει να αναδείξει αυτή τη διαφωνία. Η κεντρική πολιτική επιλογή υπέρ του νεοφιλελευθερισμού στην Ευρώπη έχει γίνει ερήμην των λαών, σχεδόν πραξικοπηματικά.
Απολύτως αντιδημοκρατική είναι, δε, η ελευθερία κινήσεων που έχει η ΕΚΤ, η οποία έχει υφαρπάξει τα κλειδιά της ρευστότητας. Ο κεντρικός εκβιασμός απέναντι σε μια κυβέρνηση που θα αρνηθεί το Μνημόνιο είναι ότι η ΕΚΤ θα κλείσει τη «στρόφιγγα» προς τις τράπεζες, όπως έπραξε την άνοιξη του 2013 στην Κύπρο. Με ποια δημοκρατική νομιμοποίηση μπορούν μερικές δεκάδες τραπεζίτες στη Φραγκφούρτη να υπαγορεύουν ασφυκτικά πολιτικά πλαίσια σε κυβερνήσεις με νωπή λαϊκή εντολή;
Ο υποψήφιος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς είναι απαραίτητο να αναδείξει τα μεγάλα θεσμικά προβλήματα της Ε.Ε. και να διεκδικήσει διαφορετικές πολιτικές. Αλλά και ως εν δυνάμει πρωθυπουργός της Ελλάδας είναι εξαιρετικά χρήσιμο να μην αναφέρεται σε διεθνές επίπεδο αποκλειστικά στο πρόβλημα του χρέους, αλλά να αναδεικνύει θέματα όπως η αλλαγή των ευρωπαϊκών θεσμών ή η ανάγκη για παραγωγική ανασυγκρότηση με διαφορετικές πολιτικές.
Η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προωθήσει άμεσα (μέχρι τον χειμώνα) Οδηγία που θα ρυθμίζει τα τεχνικά χαρακτηριστικά των «πακέτων» εταιρικών δανείων που θα αγοράσει η ΕΚΤ. Θα είναι αποδεκτά δάνεια από συνεταιριστικές τράπεζες ή προς κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις; Το πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ επιφυλάσσει κεντρικό ρόλο σε οικονομικές οντότητες και διαδικασίες διαφορετικές εκείνων που κυριαρχούν στην άναρχη λειτουργία της αγοράς. Εφόσον αυτές δεν γίνουν αποδεκτές από τα κοινοτικά όργανα, ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει ή να εγκαταλείψει το σχέδιό του ή να οδηγήσει την Ελλάδα εκτός Ε.Ε.
Εάν μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ βρεθεί αντιμέτωπη με αυτό το δίλημμα θα πρέπει να επιλέξει μεταξύ δύο κακών. Για να αποφευχθεί το αδιέξοδο, θα πρέπει να γίνει αποδεκτή στο κοινοτικό πλαίσιο η διαφορετική πολιτική που επιθυμεί να προωθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Το μέγεθος της Ελλάδας δεν είναι ικανό να επιβάλλει την υποχώρηση της άλλης πλευράς δια του εκβιασμού (ίσως αυτό ήταν εφικτό όταν ξέσπασε η κρίση). Άρα θα πρέπει να αλλάξουν οι συσχετισμοί στις υπόλοιπες χώρες, υπέρ των πολιτικών δυνάμεων που βλέπουν ευνοϊκά το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ.
Οι ευρωεκλογές αποτελούν μοναδική (κάθε πενταετία) ευκαιρία να γίνει διάλογος σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να καταγραφούν νέοι πολιτικοί συσχετισμοί ταυτόχρονα σε όλα τα κράτη - μέλη. Να παρουσιαστούν εναλλακτικές πολιτικές επιλογές που αποσιωπούν οι κυβερνήσεις και τα κατεστημένα media. Να εστιαστεί η δημόσια αντιπαράθεση σε ουσιαστικά διλήμματα επί των ακολουθούμενων πολιτικών, που μπορεί και πρέπει να αλλάξουν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτή την ευκαιρία δεν πρέπει να χάσει ο Αλέξης Τσίπρας, αλλά να διαμορφώσει τις ευνοϊκότερες δυνατές συνθήκες για την διαπραγμάτευση που θα ακολουθήσει.
Το δυσκολότερο έργο δεν είναι να νικήσει ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα αλλά να ενισχυθούν όσο περισσότερο γίνεται οι δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Αριστεράς σε όλη την Ευρώπη. Φαντάζει ακατόρθωτο αλλά και πριν δύο χρόνια έμοιαζε απίθανο να αναδειχθεί ρεαλιστική εναλλακτική κυβερνητική πρόταση στην Ελλάδα. Και μετά εκτοξεύτηκε ο ΣΥΡΙΖΑ.
ενώ στις οικονομίες των Μνημονίων (Πορτογαλία, Ελλάδα) οι συνθήκες ρευστότητας είναι ασφυκτικές.
Το πρόβλημα έχει αναγνωρίσει ακόμα και η διοίκηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Στην τελευταία συνέντευξη Τύπου, ο πρόεδρος Ντράγκι αποκάλυψε ότι με τη συγκατάθεση και των Γερμανών, αναζητείται κατάλληλο πρόγραμμα εκτύπωσης χρήματος. Το πιθανότερο είναι η ΕΚΤ να αγοράσει (με ευρώ που θα δημιουργήσει από... αέρα, ως κεντρική τράπεζα) επενδυτικά «πακέτα», τα οποία θα περιέχουν δάνεια που έχουν χορηγήσει τράπεζες σε μικρομεσαίες εταιρείες. Έτσι οι τράπεζες θα «ξεφορτώσουν» στην ΕΚΤ τα παλιά δάνεια και με τα φρεσκοτυπωμένα ευρώ που θα λάβουν, θα μπορούν να χορηγήσουν νέα.
Στην Ελλάδα είναι επιτακτική ανάγκη η παραγωγική ανασυγκρότηση, οπότε η ρευστότητα που ετοιμάζεται να διοχετεύσει η ΕΚΤ είναι όχι απλά χρήσιμη αλλά απαραίτητη. Ένα «πακέτο» 10 δισ. ευρώ θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει με 100.000 ευρώ 100.000 επιχειρήσεις (προφανώς μικρού μεγέθους) ή με 100 εκατ. ευρώ 100 επιχειρήσεις (αρκετά μεγάλου μεγέθους για τα ελληνικά δεδομένα).
Θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει την τελευταία επενδυτική μόδα (π.χ. σουβλατζίδικα ή καφετέριες) ή να στήσει τον κορμό ενός σύγχρονου παραγωγικού ιστού. Θα μπορούσε να στηρίξει επιχειρήσεις που στηρίζονται στο χαμηλό κόστος εργασίας ή τη δημιουργία θέσεων εργασίας που θα αμείβονται ικανοποιητικά, επιμερίζοντας δίκαια τα κέρδη της παραγωγής. Θα μπορούσε να διατεθεί μέσω των τραπεζών ή μέσω ενός κεντρικού συστήματος που θα εφαρμόζει ένα εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης.
Οι κοινοτικοί θεσμοί επιμένουν στον μηχανισμό της αγοράς, ακολουθώντας κατά γράμμα τις νεοφιλελεύθερες διδαχές. Η Ευρωπαϊκή Αριστερά προφανώς διαφωνεί με την προσέγγιση αυτή και ο Αλέξης Τσίπρας, ως εκφραστής του κοινού αγώνα στις ευρωεκλογές, θα πρέπει να αναδείξει αυτή τη διαφωνία. Η κεντρική πολιτική επιλογή υπέρ του νεοφιλελευθερισμού στην Ευρώπη έχει γίνει ερήμην των λαών, σχεδόν πραξικοπηματικά.
Απολύτως αντιδημοκρατική είναι, δε, η ελευθερία κινήσεων που έχει η ΕΚΤ, η οποία έχει υφαρπάξει τα κλειδιά της ρευστότητας. Ο κεντρικός εκβιασμός απέναντι σε μια κυβέρνηση που θα αρνηθεί το Μνημόνιο είναι ότι η ΕΚΤ θα κλείσει τη «στρόφιγγα» προς τις τράπεζες, όπως έπραξε την άνοιξη του 2013 στην Κύπρο. Με ποια δημοκρατική νομιμοποίηση μπορούν μερικές δεκάδες τραπεζίτες στη Φραγκφούρτη να υπαγορεύουν ασφυκτικά πολιτικά πλαίσια σε κυβερνήσεις με νωπή λαϊκή εντολή;
Ο υποψήφιος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς είναι απαραίτητο να αναδείξει τα μεγάλα θεσμικά προβλήματα της Ε.Ε. και να διεκδικήσει διαφορετικές πολιτικές. Αλλά και ως εν δυνάμει πρωθυπουργός της Ελλάδας είναι εξαιρετικά χρήσιμο να μην αναφέρεται σε διεθνές επίπεδο αποκλειστικά στο πρόβλημα του χρέους, αλλά να αναδεικνύει θέματα όπως η αλλαγή των ευρωπαϊκών θεσμών ή η ανάγκη για παραγωγική ανασυγκρότηση με διαφορετικές πολιτικές.
Η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προωθήσει άμεσα (μέχρι τον χειμώνα) Οδηγία που θα ρυθμίζει τα τεχνικά χαρακτηριστικά των «πακέτων» εταιρικών δανείων που θα αγοράσει η ΕΚΤ. Θα είναι αποδεκτά δάνεια από συνεταιριστικές τράπεζες ή προς κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις; Το πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ επιφυλάσσει κεντρικό ρόλο σε οικονομικές οντότητες και διαδικασίες διαφορετικές εκείνων που κυριαρχούν στην άναρχη λειτουργία της αγοράς. Εφόσον αυτές δεν γίνουν αποδεκτές από τα κοινοτικά όργανα, ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει ή να εγκαταλείψει το σχέδιό του ή να οδηγήσει την Ελλάδα εκτός Ε.Ε.
Εάν μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ βρεθεί αντιμέτωπη με αυτό το δίλημμα θα πρέπει να επιλέξει μεταξύ δύο κακών. Για να αποφευχθεί το αδιέξοδο, θα πρέπει να γίνει αποδεκτή στο κοινοτικό πλαίσιο η διαφορετική πολιτική που επιθυμεί να προωθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Το μέγεθος της Ελλάδας δεν είναι ικανό να επιβάλλει την υποχώρηση της άλλης πλευράς δια του εκβιασμού (ίσως αυτό ήταν εφικτό όταν ξέσπασε η κρίση). Άρα θα πρέπει να αλλάξουν οι συσχετισμοί στις υπόλοιπες χώρες, υπέρ των πολιτικών δυνάμεων που βλέπουν ευνοϊκά το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ.
Οι ευρωεκλογές αποτελούν μοναδική (κάθε πενταετία) ευκαιρία να γίνει διάλογος σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να καταγραφούν νέοι πολιτικοί συσχετισμοί ταυτόχρονα σε όλα τα κράτη - μέλη. Να παρουσιαστούν εναλλακτικές πολιτικές επιλογές που αποσιωπούν οι κυβερνήσεις και τα κατεστημένα media. Να εστιαστεί η δημόσια αντιπαράθεση σε ουσιαστικά διλήμματα επί των ακολουθούμενων πολιτικών, που μπορεί και πρέπει να αλλάξουν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτή την ευκαιρία δεν πρέπει να χάσει ο Αλέξης Τσίπρας, αλλά να διαμορφώσει τις ευνοϊκότερες δυνατές συνθήκες για την διαπραγμάτευση που θα ακολουθήσει.
Το δυσκολότερο έργο δεν είναι να νικήσει ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα αλλά να ενισχυθούν όσο περισσότερο γίνεται οι δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Αριστεράς σε όλη την Ευρώπη. Φαντάζει ακατόρθωτο αλλά και πριν δύο χρόνια έμοιαζε απίθανο να αναδειχθεί ρεαλιστική εναλλακτική κυβερνητική πρόταση στην Ελλάδα. Και μετά εκτοξεύτηκε ο ΣΥΡΙΖΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου