του Δημητρη Σεβαστακη απο την Αυγη...
Η κρίση στο μεταΠΑΣΟΚ, που το έχει οδηγήσει στα πολιτικά του όρια, δεν θα έπρεπε να αφορά τη Αριστερά. Έτσι κι αλλιώς οι παλαιοί βαθμοί συγγένειας ενταφιάσθηκαν με τη νεοφιλελεύθερη στροφή του. Παρ' όλ' αυτά, νομίζω ότι αφορά ευρύτερα και την Αριστερά, ως το πυκνό πολιτικό και πολιτισμικό υπόστρωμα που διαπότισε τους όρους διεξαγωγής της πολιτικής πάλης και διεκτραγώδησης αυτής της πάλης. Αλλά και γιατί η κρίση στο εσωτερικό του, το μίσος που κυλάει, ακόμα και η ανθρωπογεωγραφία της, αλλά και η ποιότητα με την οποία εκδηλώνεται προοικονομεί και την κατάληξή της.
Φυσικά δεν είμαι καθόλου σίγουρος για τα ιδεολογικά χαρακτηριστικά που έχει η σύγκρουση εντός του ΠΑΣΟΚ. Δηλαδή αν η ομάδα που κάποτε εντρύφησε στον Γ. Παπανδρέου, αγανακτισμένη, αντιιμπεριαλιστική και κοινωνικά ευαίσθητη, ενίσταται για τη μνημονιακή ενδοτικότητα του κ. Βενιζέλου. Επίσης δεν ξέρω η νεοφώτιστη αμοιβαία απέχθεια των παλιών συντρόφων αν σχετίζεται με τα ποσοστά γλειψίματος και δουλείας που ο καθένας αναγκάστηκε να ξοδέψει στην προσπάθειά του να επιπλεύσει στο τρακαρισμένο, δογματικό παπανδρεϊκό πλοιάριο.
Το βέβαιο είναι ότι η πολιτική και μέσα σ' αυτή τη σύγκρουση, στενεύσει στα μικρά και ασφυκτικά όρια των πολιτικών δολοφονιών και αναδιπλασιάζει τα τερατώδη ελαττώματά της: η πολιτική πλέει στην απέραντη, τιποτένια και ανίκανη απραξία.
Ας δούμε δύο από τους πιο ενδιαφέροντες όρους αυτής της σύγκρουσης:
Ο κ. Βενιζέλος είναι σε δύσκολη θέση αφού προσπαθεί με πενιχρά και εξαντλημένα μέσα -αυτά ενός πολιτικού τέλους- να ανορθώσει ένα κομματικό περίσσευμα άνευρο και αναιτιολόγητο, όπως είναι το μεταμνημονιακό ΠΑΣΟΚ. Προσπαθεί, ως προσωπικότητα, να αρθεί πάνω από τις ισχυρές ροπές αποδόμησης και θραύσης που στέλνουν το κόμμα αλλού και τον κόσμο του αλλού. Προσωπικότητες στην Ιστορία που άλλαξαν την πορεία των πραγμάτων υπήρξαν λίγες και πάντα σε συμμαχία με μάζες πιστών.
Ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος δεν τό 'χει. Στερείται κοινού και πίστης σ' αυτό που κάνει. Γιατί, αν είναι να σε υπερασπιστούν και να σε στηρίξουν αυτοί που για λόγους πολιτικής επιβίωσης εκτινάχτηκαν απ' τη λαϊκή σοσιαλδημοκρατία στον Τόμσεν, τότε δεν έχεις καμιά ελπίδα. Δεν μπορεί, λοιπόν, γιατί ο ίδιος συνέκτισε αυτό που τώρα τον αποικοδομεί.
Τι υπήρξε ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος στα χρόνια της πολιτικής του πτήσης; Ταλαντούχος, πανεπιστημιακός εξ υφηγεσίας, οξύς συνθετικός νους, με καλά αλλά ωραιοπαθή ελληνικά, βουλιμικός και ανυπόμονος. Επιλέγει τώρα τη βασανιστική αυτοεκμηδένιση για να διαχειριστεί τον κοινωνικό μηδενισμό που αποδέχτηκε στο μυστηριώδες πρωτόκολλο συνύπαρξης με τον Παπανδρέου. Αυτοσυντηρητικός, δεν όρθωσε κανένα ανάστημα. Ούτε όταν αποδομούσε ο Παπανδρέου τις κοινωνικές κατακτήσεις, ούτε όταν με συκοφαντίες καταστρέφονταν οι δομές στην εκπαίδευση. Ούτε καν στην επιθετική και εκδικητική -έως λίγη- Διαμαντοπούλου ψέλλισε κάτι. Το αντίθετο.
Το PSI δεν ήταν απλώς κακή πολιτική, ήταν ιστορική αναισθησία. Το PSI δεν έκοψε ψαχνό ούτε μόνο πόρους. Εκχέρσωσε την ιστορική αίσθηση των ανθρώπων. Μερίμνησε για τη λίστα Λαγκάρντ ακριβώς όταν αυτή έκαιγε τον Παπακωνσταντίνου, αλλά και τον ίδιο. Ο κ. Βενιζέλος τώρα διαβρώνεται από τα «σούργελα» με τα οποία συναγελάστηκε, χάνει από την ποιότητα που επέλεξε.
Ένας άλλος δίδυμος πόλος, που εικονογραφεί την κρίση του μεσαίου χώρου, ο κ. Ανδρέας Λοβέρδος, προσπάθησε για τρία μνημονιακά χρόνια να παραλλαχτεί πίσω από μια απόλυτη επιθετικότητα. «Το ΠΑΣΟΚ είναι τόσο χαμηλά, τόσο προ-ηττημένο, που δεν συμφέρει να συνδεθώ και με τη συντριβή του -φτάνει που συνέβαλα τα μέγιστα σ' αυτήν». Αν είχε μια στοιχειώδη έστω εκλογικίστικη ηθική, έτσι θα σκεφτόταν. Και θα αποσυρόταν.
Ο κ. Λοβέρδος, χρησιμοποιώντας έναν αριθμημένο και αυτονόητο λόγο, προσπάθησε να γίνει ο ιδεολογικός απολογητής του Μνημονίου. Προσπάθησε να συνδέσει το Μνημόνιο με μια επιθετική επισήμανση αρχέγονων λαϊκών ελαττωμάτων, με την εκβιαστική κουλτούρα του υπερεπείγοντος. Προσπάθησε να λασπώσει τη λαϊκή οργή με την ενοχή. Χρησιμοποίησε μια επιχειρηματική διαπραγματευτική τεχνική την οποία προσπάθησε να οργανώσει με όρους ιδεολογίας. «Πονάς, λαέ, και βασανίζεσαι γιατί το επέλεξες. Αλλά είναι μια μοίρα αυτό, ένα πόνος αναγκαίος και ιαματικός». Περίπου έτσι.
Απέτυχε. Κάηκε ο πρώτος σε σταυρούς πανεπιστημιακός. Άλλωστε οι εσωτερικές συγκρούσεις για τα ράκη μιας παράταξης, πάνω στα σηπόμενα υπολείμματα του εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος, πάνω στο παραπολιτικό ομοίωμα μεταρρυθμισμού, δεν είναι και η πιο προσοδοφόρος καριερίστικη επιλογή.
Ο κ. Ανδρέας Λοβέρδος έπαιξε επιθετικά αφού το πολιτικό ύψος του δεν του επέτρεπε να παίξει λόγια. Εργασιακή μόχλευση, απορρύθμιση νοσοκομείων, μαύρη θητεία για έναν έξυπνο άνθρωπο. Όπως ακριβώς και η πολιτική θεωρία του. Ποσοστικοποιημένη πολιτική αρετή, ζυγισμένη αλλά ελλιποβαρής ηθική.
Μ' αυτή την αποσκευή εκλέγεται μόνος από τον εαυτό του, αρχηγός του εαυτού του. Θα κοιτάζεται στον καθρέφτη τώρα που γερνάει, που ο αγανακτισμένος νεοφιλελευθερισμός του θα υποκαθίσταται από τη σκόνη και θα χαίρεται για την αποσύνθεση του κ. Βενιζέλου. Χαμένα μίση, πολύτεκνα και πολιτικά αμαρτωλά που τυλίγουν μια κούφια αποϊδεολογικοποιημένη αντιπαλότητα.
* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, αν. καθηγητής αρχιτεκτόνων ΕΜΠ
dsevastakis@arch.ntua.gr
Η κρίση στο μεταΠΑΣΟΚ, που το έχει οδηγήσει στα πολιτικά του όρια, δεν θα έπρεπε να αφορά τη Αριστερά. Έτσι κι αλλιώς οι παλαιοί βαθμοί συγγένειας ενταφιάσθηκαν με τη νεοφιλελεύθερη στροφή του. Παρ' όλ' αυτά, νομίζω ότι αφορά ευρύτερα και την Αριστερά, ως το πυκνό πολιτικό και πολιτισμικό υπόστρωμα που διαπότισε τους όρους διεξαγωγής της πολιτικής πάλης και διεκτραγώδησης αυτής της πάλης. Αλλά και γιατί η κρίση στο εσωτερικό του, το μίσος που κυλάει, ακόμα και η ανθρωπογεωγραφία της, αλλά και η ποιότητα με την οποία εκδηλώνεται προοικονομεί και την κατάληξή της.
Φυσικά δεν είμαι καθόλου σίγουρος για τα ιδεολογικά χαρακτηριστικά που έχει η σύγκρουση εντός του ΠΑΣΟΚ. Δηλαδή αν η ομάδα που κάποτε εντρύφησε στον Γ. Παπανδρέου, αγανακτισμένη, αντιιμπεριαλιστική και κοινωνικά ευαίσθητη, ενίσταται για τη μνημονιακή ενδοτικότητα του κ. Βενιζέλου. Επίσης δεν ξέρω η νεοφώτιστη αμοιβαία απέχθεια των παλιών συντρόφων αν σχετίζεται με τα ποσοστά γλειψίματος και δουλείας που ο καθένας αναγκάστηκε να ξοδέψει στην προσπάθειά του να επιπλεύσει στο τρακαρισμένο, δογματικό παπανδρεϊκό πλοιάριο.
Το βέβαιο είναι ότι η πολιτική και μέσα σ' αυτή τη σύγκρουση, στενεύσει στα μικρά και ασφυκτικά όρια των πολιτικών δολοφονιών και αναδιπλασιάζει τα τερατώδη ελαττώματά της: η πολιτική πλέει στην απέραντη, τιποτένια και ανίκανη απραξία.
Ας δούμε δύο από τους πιο ενδιαφέροντες όρους αυτής της σύγκρουσης:
Ο κ. Βενιζέλος είναι σε δύσκολη θέση αφού προσπαθεί με πενιχρά και εξαντλημένα μέσα -αυτά ενός πολιτικού τέλους- να ανορθώσει ένα κομματικό περίσσευμα άνευρο και αναιτιολόγητο, όπως είναι το μεταμνημονιακό ΠΑΣΟΚ. Προσπαθεί, ως προσωπικότητα, να αρθεί πάνω από τις ισχυρές ροπές αποδόμησης και θραύσης που στέλνουν το κόμμα αλλού και τον κόσμο του αλλού. Προσωπικότητες στην Ιστορία που άλλαξαν την πορεία των πραγμάτων υπήρξαν λίγες και πάντα σε συμμαχία με μάζες πιστών.
Ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος δεν τό 'χει. Στερείται κοινού και πίστης σ' αυτό που κάνει. Γιατί, αν είναι να σε υπερασπιστούν και να σε στηρίξουν αυτοί που για λόγους πολιτικής επιβίωσης εκτινάχτηκαν απ' τη λαϊκή σοσιαλδημοκρατία στον Τόμσεν, τότε δεν έχεις καμιά ελπίδα. Δεν μπορεί, λοιπόν, γιατί ο ίδιος συνέκτισε αυτό που τώρα τον αποικοδομεί.
Τι υπήρξε ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος στα χρόνια της πολιτικής του πτήσης; Ταλαντούχος, πανεπιστημιακός εξ υφηγεσίας, οξύς συνθετικός νους, με καλά αλλά ωραιοπαθή ελληνικά, βουλιμικός και ανυπόμονος. Επιλέγει τώρα τη βασανιστική αυτοεκμηδένιση για να διαχειριστεί τον κοινωνικό μηδενισμό που αποδέχτηκε στο μυστηριώδες πρωτόκολλο συνύπαρξης με τον Παπανδρέου. Αυτοσυντηρητικός, δεν όρθωσε κανένα ανάστημα. Ούτε όταν αποδομούσε ο Παπανδρέου τις κοινωνικές κατακτήσεις, ούτε όταν με συκοφαντίες καταστρέφονταν οι δομές στην εκπαίδευση. Ούτε καν στην επιθετική και εκδικητική -έως λίγη- Διαμαντοπούλου ψέλλισε κάτι. Το αντίθετο.
Το PSI δεν ήταν απλώς κακή πολιτική, ήταν ιστορική αναισθησία. Το PSI δεν έκοψε ψαχνό ούτε μόνο πόρους. Εκχέρσωσε την ιστορική αίσθηση των ανθρώπων. Μερίμνησε για τη λίστα Λαγκάρντ ακριβώς όταν αυτή έκαιγε τον Παπακωνσταντίνου, αλλά και τον ίδιο. Ο κ. Βενιζέλος τώρα διαβρώνεται από τα «σούργελα» με τα οποία συναγελάστηκε, χάνει από την ποιότητα που επέλεξε.
Ένας άλλος δίδυμος πόλος, που εικονογραφεί την κρίση του μεσαίου χώρου, ο κ. Ανδρέας Λοβέρδος, προσπάθησε για τρία μνημονιακά χρόνια να παραλλαχτεί πίσω από μια απόλυτη επιθετικότητα. «Το ΠΑΣΟΚ είναι τόσο χαμηλά, τόσο προ-ηττημένο, που δεν συμφέρει να συνδεθώ και με τη συντριβή του -φτάνει που συνέβαλα τα μέγιστα σ' αυτήν». Αν είχε μια στοιχειώδη έστω εκλογικίστικη ηθική, έτσι θα σκεφτόταν. Και θα αποσυρόταν.
Ο κ. Λοβέρδος, χρησιμοποιώντας έναν αριθμημένο και αυτονόητο λόγο, προσπάθησε να γίνει ο ιδεολογικός απολογητής του Μνημονίου. Προσπάθησε να συνδέσει το Μνημόνιο με μια επιθετική επισήμανση αρχέγονων λαϊκών ελαττωμάτων, με την εκβιαστική κουλτούρα του υπερεπείγοντος. Προσπάθησε να λασπώσει τη λαϊκή οργή με την ενοχή. Χρησιμοποίησε μια επιχειρηματική διαπραγματευτική τεχνική την οποία προσπάθησε να οργανώσει με όρους ιδεολογίας. «Πονάς, λαέ, και βασανίζεσαι γιατί το επέλεξες. Αλλά είναι μια μοίρα αυτό, ένα πόνος αναγκαίος και ιαματικός». Περίπου έτσι.
Απέτυχε. Κάηκε ο πρώτος σε σταυρούς πανεπιστημιακός. Άλλωστε οι εσωτερικές συγκρούσεις για τα ράκη μιας παράταξης, πάνω στα σηπόμενα υπολείμματα του εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος, πάνω στο παραπολιτικό ομοίωμα μεταρρυθμισμού, δεν είναι και η πιο προσοδοφόρος καριερίστικη επιλογή.
Ο κ. Ανδρέας Λοβέρδος έπαιξε επιθετικά αφού το πολιτικό ύψος του δεν του επέτρεπε να παίξει λόγια. Εργασιακή μόχλευση, απορρύθμιση νοσοκομείων, μαύρη θητεία για έναν έξυπνο άνθρωπο. Όπως ακριβώς και η πολιτική θεωρία του. Ποσοστικοποιημένη πολιτική αρετή, ζυγισμένη αλλά ελλιποβαρής ηθική.
Μ' αυτή την αποσκευή εκλέγεται μόνος από τον εαυτό του, αρχηγός του εαυτού του. Θα κοιτάζεται στον καθρέφτη τώρα που γερνάει, που ο αγανακτισμένος νεοφιλελευθερισμός του θα υποκαθίσταται από τη σκόνη και θα χαίρεται για την αποσύνθεση του κ. Βενιζέλου. Χαμένα μίση, πολύτεκνα και πολιτικά αμαρτωλά που τυλίγουν μια κούφια αποϊδεολογικοποιημένη αντιπαλότητα.
* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, αν. καθηγητής αρχιτεκτόνων ΕΜΠ
dsevastakis@arch.ntua.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου