Εμβληματικά πρόσωπα...

Χριστόφορος Παπαδόπουλος, απο το Red NoteBook...

Γνωρίσαμε τον Κώστα Φιλίνη στη
Μεταπολίτευση. Φοιτητές και νεαροί εργαζόμενοι, αναζητούσαμε υλικό,
μέθοδο, θεωρία και εμπειρία για να εξηγήσουμε τα ανεξήγητα.

Νεαροί
κομμουνιστές, ξεσκαλίζαμε τους μεγάλους του δυτικού μαρξισμού και
ψάχναμε τα πρόσωπα για κουβέντα και αναζήτηση που να συνδυάζουν την
πολιτική πράξη και τη θεωρητική επάρκεια. Ο Φιλίνης ήταν από τους λίγους
και ξεχωριστούς. Κομμουνιστής ηγέτης που είχε περάσει, τότε, τα μισά
χρόνια της ζωής του στις φυλακές, τις εξορίες και την παρανομία. Και την
ίδια στιγμή οργανικός διανοούμενος, που είχε μεταφράσει Μαρξ, Γκράμσι,
Πουλαντζά, που έψαχνε νέα θεωρητικά  εργαλεία στην κυβερνητική και τη
θεωρία των παιγνίων για τον προσδιορισμό της στρατηγικής της Αριστεράς.


Στις
απρογραμμάτιστες συζητήσεις μας, τότε, στα φτωχά και στενά γραφεία του
ΚΚΕ εσωτ. επί της 3ης Σεπτεμβρίου, τον βομβαρδίζαμε με ερωτήσεις: για
την κομμουνιστική ανανέωση, το δημοκρατικό δρόμο στο σοσιαλισμό, τη
Σοβιετική Ένωση, το πώς και το γιατί της σχέσης μας με το ΚΚ Ρουμανίας.
Για όλα. Μας απαντούσε, και συζήταγε για τα πάντα, με εκείνο το γλυκό
και ευγενικό χαμόγελο, και μια γλώσσα που σε τίποτα δεν θύμιζε τη
στριφνή και κυριαρχική γλώσσα των διανοουμένων εκείνης της εποχής. Ο
Φιλίνης μιλούσε απλά, κατανοητά, καθημερινά, ώστε να μπορεί να μπει στην
κουβέντα και ο εργάτης και ο καθηγητής. 

Δεν παραιτήθηκε ποτέ
από την αναζήτηση και τον αναστοχασμό. Μεσήλικας, σε μια ηλικία που οι 
άνθρωποι «τρώνε από τα έτοιμα», εκείνος έψαχνε, άνοιγε τη διεθνή
συζήτηση στην ελληνική πολιτική σκηνή και στη δημόσια σφαίρα. Ήταν
εκείνος που εισηγήθηκε μια σειρά θέματα που, 30 χρόνια μετά, απασχολούν
ακόμα την Αριστερά και τα κοινωνικά κινήματα. Ο Φιλίνης πρωτομίλησε για
τα πολλαπλά κοινωνικά υποκείμενα που συμμετέχουν σε μια διαδικασία
κοινωνικού μετασχηματισμού και ήταν ο ίδιος που έθεσε ως προαπαιτούμενο
στη συζήτηση για μια άλλη Ευρώπη.

Μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ
εσωτερικού χώρισαν οι δρόμοι μας. Για χρόνια ήμουν θυμωμένος μαζί του:
του καταλόγιζα ότι απεμπόλησε το «K», την εκ των πραγμάτων συμμαχία του
με την «Μετεξέλιξη» του Λεωνίδα Κύρκου, άρα και την παράδοση της
Ανανεωτικής Αριστεράς στον πραγματισμό και τον κομφορμισμό.
Ξαναπερπατήσαμε όμως μαζί, στα τέλη της δεκαετίας του ΄90, στο
Συνασπισμό, κουβεντιάσαμε πολλές φορές  για την αριστερή στροφή του
κόμματος και την αναγκαιότητα του ΣΥΡΙΖΑ και δεν μιλήσαμε ποτέ για τη
διάσπαση. Μόνο που τότε, στο νέο πολιτικό και ιστορικό πλαίσιο, μπορούσα
πια να καταλάβω καθαρότερα πώς είναι δυνατόν να παραμένεις
κομμουνιστής, να πιστεύεις ότι τα αριστερά κόμματα έχουν υπαρξιακή
ανάγκη από θεωρία, ιδεολογία και στρατηγική, και την ίδια στιγμή να μην
πιστεύεις ότι είναι προαπαιτούμενο η διατήρηση του κομμουνιστικού
κόμματος. Με άλλα λόγια, τότε μόνο μπόρεσα να κατανοήσω τις επιλογές του
Κώστα στη διάσπαση.

Το κακό με τους κομμουνιστές είναι ότι δεν
πιστεύουν πως μπορούν να έχουν μετά θάνατο μια δεύτερη ευκαιρία, για να
κάνουν όσα δεν πρόκαναν στη ζωή. Να συζητήσουν, για παράδειγμα.

Καλό ταξίδι σύντροφε.