Ένα από τα στοιχεία τα οποία έδειχναν ότι τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα δεν διακρίνονταν για την ασωτία τους, στερεότυπο που αρέσκονταν να αναπαράγουν τα γερμανικά "λαϊκά" μέσα, ήταν το χαμηλό ιδιωτικό χρέος στη χώρα μας. Πριν από την υπαγωγή στο Μνημόνιο, το ιδιωτικό χρέος στην Ελλάδα, δηλαδή τα δάνεια που είχαν πάρει από τις τράπεζες τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, μόλις υπερέβαινε το 90% του ΑΕΠ και ήταν, μαζί με το ιδιωτικό χρέος της Φινλανδίας, το μικρότερο στην Ευρωζώνη. Αυτό σημαίνει ότι οι Έλληνες, ως ιδιώτες, δεν ήταν αμέριμνοι τζίτζικες, όπως θέλει το στερεότυπο, που χρησιμοποιούν οι θιασώτες της πολιτικής του τιμωρητικού προτεσταντισμού, ένα "φρούτο" το οποίο δυστυχώς δεν ευδοκιμεί μόνο στο Βερολίνο. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, το ιδιωτικό χρέος της Ισπανίας και της Πορτογαλίας ήταν στο 181% και στο 169% αντίστοιχα, ενώ της Ιρλανδίας 259%.
Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι το κράτος στην Ελλάδα δημιουργούσε εισοδήματα και κατά συνέπεια ένα μέρος από τα δάνεια που έπαιρνε και θεωρούνται δημόσιο χρέος πρέπει να εκλαμβάνεται στην πραγματικότητα ως ιδιωτικό. Αν και δεν υπάρχει ευρωπαϊκή χώρα στην οποία το κράτος να μη δημιουργεί εισοδήματα, και πάλι το σύνολο του χρέους, δημοσίου και ιδιωτικού, στην Ελλάδα ήταν λίγο υψηλότερο του αντίστοιχου της Γερμανίας (205% έναντι 202%). Αν βάλουμε για λίγο στην άκρη την ευθύνη που έχει το παραγωγικό - καταναλωτικό μοντέλο για την εκδήλωση της "ελληνικής κρίσης", το υπόλοιπο μερίδιο της ευθύνης για την αύξηση του δημοσίου χρέους εντοπίζεται στα μειωμένα φορολογικά έσοδα επί σχεδόν μια δεκαετία, στην αλόγιστη αύξηση των δαπανών τα τελευταία χρόνια προ του Μνημονίου και στη σπατάλη πόρων λόγω διαφθοράς. Τα στοιχεία αυτά από μόνα τους δείχνουν και τον δρόμο "θεραπείας" που όφειλε να ακολουθήσει η χώρα, αλλά ανθ' ημών... Μνημόνιο.

Ας επανέλθουμε όμως στο επίμαχο θέμα της έκρηξης του ιδιωτικού χρέους. Πριν συμπληρωθούν τέσσερα χρόνια μνημονιακής πολιτικής, τα "κόκκινα" δάνεια στην Ελλάδα ξεπέρασαν τα 70 δισ. ευρώ, ενώ η εκτίμηση του ελληνικού παραρτήματος της Price Waterhouse Coopets είναι ότι στο τέλος του 2014 θα φτάσουν στα 87 δισ. Ως ποσοστό των συνολικών δανείων, τα λεγόμενα "κόκκινα" από το 10% το 2010 έφτασαν στο 16% το 2011, στο 25% το 2012, στο 32% το 2013 και η εκτίμηση είναι ότι θα φτάσουν στο 40% το 2014!
Προ τετραετίας, από την πρώτη στιγμή της συζήτησης για το χρέος, υποστήριζα με θέρμη ότι αν δεν μειωθεί άμεσα το δημόσιο χρέος, η Ελλάδα θα βρεθεί αντιμέτωπη και με πρόβλημα ιδιωτικού χρέους. Με την πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης που επεβλήθη στην Ελλάδα, η χώρα έχει πλέον διπλό πρόβλημα, δυσθεώρητα υψηλό δημόσιο χρέος και διαρκώς αυξανόμενα "κόκκινα" δάνεια, δηλαδή μη εξυπηρετούμενο ιδιωτικό χρέος. Μάλιστα, όσες μεγάλες επιχειρήσεις αποπειραθούν να δανειστούν (για τις μικρότερες, δηλαδή τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας ούτε λόγος να γίνεται), βρίσκονται αντιμέτωπες με επιτόκια της τάξης του 10%, πράγμα που σημαίνει ότι χάνουν μεγάλο μέρος από το υποτιθέμενο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που απέκτησαν με τη μείωση των αποδοχών. Αν συνυπολογιστούν και οι επιπτώσεις του σκληρού ευρώ, για όσες έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό, τότε ο φαύλος κύκλος είναι εμφανής.
Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη τόσο για τα νοικοκυριά εξαιτίας της έκρηξης της ανεργίας και της μείωσης των αποδοχών όσο και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις λόγω της μείωσης της κατανάλωσης και της έλλειψης ρευστότητας. Η κατάσταση αυτή αναμένεται να χειροτερέψει με περαιτέρω αύξηση των "κόκκινων" δανείων, πράγμα που σημαίνει ότι οι τράπεζες πιθανώς θα χρειαστούν νέα κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίησή τους, ενώ χιλιάδες συνάνθρωποί μας θα βρεθούν στον δρόμο.