Δυο "κυρίαρχες αντιλήψεις" υπάρχουν αυτή τη στιγμή σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο:
- Επαναθεμελίωση της Ευρώπης με παραμονή στο ευρώ.
- Έξοδος από το ευρώ.
Πρόκειται για αντιλήψεις μείζονος σημασίας, με πολύπλευρες οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις, που "δυστυχώς" δεν έχουν τεκμηριωθεί επαρκώς, αφού τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται και στις δυο περιπτώσεις (επαναθεμελίωση, έξοδος) σε ένα μεγάλο μέρος τους είναι "επιδερμικά" και "γενικόλογα", με αποτέλεσμα να δημιουργούν σύγχυση σε ένα μεγάλο μέρος αριστερών πολιτών και όχι μόνο.
Η σύγχυση είναι ιδιαίτερα εμφανής στα κόμματα της Αριστεράς που δρουν σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, αφού μέχρι αυτήν την ώρα δεν έχουν επιλέξει κατάλληλη και τεκμηριωμένη μεθοδολογία που να απαντά με σαφήνεια και πειστικότητα για τα υπέρ της επαναθεμελίωσης ή της εξόδου από το ευρώ.

Αποτίμηση επιχειρημάτων

Η επαναθεμελίωση της Ευρώπης με παραμονή στο ευρώ προσφέρει ένα μεγάλο φάσμα επιλογών, όπως "έξοδο από την κρίση", "αλλαγή των κανόνων του παιχνιδιού" στα κράτη - μέλη που σήμερα μαστίζονται από την κρίση και τα δημόσια χρέη με σκοπό να διασωθεί αυτό που ονομάζουμε ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο, με την προϋπόθεση όμως ότι αυτό απαιτεί μια ελάχιστη συμφωνία των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων του Νότου, κάτι που θεωρείται ιδιαίτερα δύσκολο, αφού προϋποθέτει ρήξη με τον νεοφιλελευθερισμό αλλά και με το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έτσι όπως το έχουμε γνωρίσει μέχρι σήμερα.
Από την άλλη πλευρά τα επιχειρήματα υπέρ της εξόδου από το ευρώ χρησιμοποιούνται από τους υποστηρικτές τους "γενικόλογα" και "συνθηματολογικά", χωρίς να λαμβάνονται υπόψη μια σειρά οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις σε ένα μεγάλο φάσμα εργαζομένων.
Επίσης μια άλλη πτυχή που δεν εξετάζεται ενδελεχώς είναι το γεγονός ότι μια επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, εάν δεν συνοδευτεί με σειρά άλλων μέτρων και επιχειρημάτων, μειώνει την πολιτική ενέργεια που είναι αναγκαία ώστε να ξεκινήσει η δημιουργία ενός νέου και συλλογικού νομισματικού οικοδομήματος σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Επιπλέον κανείς δεν πρέπει να ξεχνά ότι, για να αντιληφθεί κανείς ένα πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις, δεν αρκούν απλά τα επιχειρήματα της μιας ή της άλλης πλευράς. Εκείνο κυρίως που ενδιαφέρει είναι οι επιπτώσεις της μιας ή της άλλης λύσης στους εργαζόμενους και εδώ φαίνεται ότι η Αριστερά έχει να διανύσει ακόμα δύσκολο και ανηφορικό δρόμο, αφού μέχρι αυτή την ώρα δεν έχει "επεξεργαστεί" τεκμηριωμένα και πειστικά επιχειρήματα ένθεν και ένθεν.
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα που "αποδεικνύει" κατά ένα μέρος τα παραπάνω είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, μια χώρα που δεν συμμετέχει στο ευρώ και ασκεί τη δική της νομισματική πολιτική. Η στερλίνα πριν από την οικονομική κρίση ήταν περίπου στο 1,5% και στη συνέχεια υποτιμήθηκε στο 1,2%, χωρίς όμως το αποτέλεσμα αυτής της υποτίμησης να έχει και τα ανάλογα "ευεργετικά αποτελέσματα" στο ΑΕΠ αλλά και στο σύνολο της βρετανικής οικονομίας.

Εθνικοί και ευρωπαϊκοί κίνδυνοι

Χρυσή Αυγή και Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία προβάλλουν, με ελάχιστες διαφοροποιήσεις, τις θέσεις τους για έξοδο από το ευρώ ως κεντρικό άξονα στα πολιτικά τους προγράμματα, παράλληλα με τις "θέσεις" των αριστερών υποστηρικτών της εξόδου από το ευρώ.
Ο θολός και δυσδιάκριτος λόγος των κομμάτων της Αριστεράς σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο τους διευκολύνει να διεισδύουν πιο εύκολα στα φτωχά στρώματα της εργατικής τάξης που χειμάζονται κυριολεκτικά από την οικονομική κρίση. Επίσης δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι μια σειρά ακροδεξιά κόμματα είναι καλά οργανωμένα και εξοπλισμένα με μια σειρά ισχυρά οικονομικά και κοινωνικά επιχειρήματα, γεγονός που δυσκολεύει αφάνταστα τον "κυρίαρχο λόγο της Αριστεράς".

Στρατηγική επαναθεμελίωσης ή έξοδος από το ευρώ

Και στη μια και στην άλλη περίπτωση είναι επιτακτική ανάγκη να ξεφύγουμε από τις γενικότητες, τις αοριστολογίες και τη στείρα συνθηματολογία επικεντρώνοντας σε τρεις βασικές αρχές:
α) Δεν αποκλείουμε a priori την έξοδο από το ευρώ.
β) Εργαζόμαστε με όλες τις δυνάμεις μας για μια στρατηγική επαναθεμελίωσης που είναι απαραίτητο να συνοδεύεται από ένα συνεκτικό εναλλακτικό ριζοσπαστικό μοντέλο σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, το οποίο θα συνδυάζει τη ρήξη με την Ευρώπη της λιτότητας της ανεργίας και της συρρίκνωσης του κοινωνικού κράτους.
γ) Με αιχμή τα προβλήματα της κρίσης και των εργαζομένων, δίνουμε τη μάχη μέσα από τα συνδικάτα και τα κινήματα με πειστικά και τεκμηριωμένα επιχειρήματα εστιάζοντας στα φλέγοντα ζητήματα της ανεργίας, της μείωσης των μισθών και των συντάξεων, αλλά και της όλο και πιο διευρυμένης φτώχειας.
* Ο Νίκος Λαμπρόπουλος είναι οικονομολόγος, συντονιστής του Τμήματος Μεταφορών και Δικτύων του ΣΥΡΙΖΑ