«Να έχουμε και τον νου μας» κατά πώς λέει και ο εξαίσιος φίλος μου Αιμίλιος Παπαζήσης, αρχιτέκτονας στο επάγγελμα, αλλ' όμως, κατά ιδιότητα, αρχιτέκτονας λυρικών συμπερασμάτων που υπερβαίνουν την αρχιτεκτονική χειρονομία και γίνονται βλέμμα. Ακριβώς γι' αυτό το βλέμμα, το δημόσιο βλέμμα, θα ήθελα να μιλήσω με αφορμή τις πρόσφατες μέρες και νύχτες μας. Να έχουμε και τον νου μας, σύντροφοι και φίλοι.
Να έχουμε τον νου μας σ' αυτή την προσπάθεια χειραγώγησης του δημόσιου βλέμματος, που βέβαια είναι και προσπάθεια χειραγώγησης του δημόσιου νεύματος, άρα διαπαιδαγώγηση. Να μην ξεχνάμε ότι το αποτέλεσμα των πρόσφατων ευρωεκλογών και αυτοδιοικητικών εκλογών εμπεριέχει ολόκληρη τη χειραγωγημένη διαπαιδαγώγηση του ελληνικού λαού επί έτη και έτη και γι' αυτό είναι ένα ασταθές αποτέλεσμα. Βεβαίως και είναι μια βαριά πολιτική ήττα για το σύστημα που κυβερνά. Όμως απέχουμε πολύ από το να τη θεωρήσουμε ήττα του πολιτικού συστήματος. Το πολιτικό σύστημα γνωρίζει καλύτερα από μας όχι μόνο ότι ηττήθηκε, αλλά και μέχρι πού ηττήθηκε. Γι' αυτό δεν κλαίει και δεν παραδέχεται και αντιθέτως επιτίθεται με όλο τον οχετό ψευδολογίας, ανασκολοπισμού της ηθικής, παράκρουσης της λογικής, με όχημα την πολιτική αλητεία, την ακατάσχετη χυδαιότητα, την αποχαλινωμένη παρανομία, την εκρηκτική τύφλωση στο πασιφανές: την πρωτοφανή νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές.
Και επαναλαμβάνω: δεν είναι που δεν κατάλαβε. Είναι ακριβώς επειδή κατάλαβε, έχοντας εμπιστοσύνη στα λογικά, ηθικά και αισθητικά του αποθέματα μέσα στην κοινωνία (είτε υπό πολιτική, είτε υπό οικονομική, είτε υπό πολιτιστική έννοια), αποθέματα ορισμένης αντίληψης του Κόσμου και του Είναι, προς όφελός του. Κι εμείς δεν έχουμε τον νου μας. Καταγγέλλουμε τη χειραγώγηση ξεχνώντας το πολύπλοκο γεγονός της διαπαιδαγώγησης στην υποταγή. Μιας διαπαιδαγώγησης στοχευμένης, με εκπληκτική ευστοχία και εξαιρετική ικανότητα εισπήδησης στο γενικό δημοκρατικό κεκτημένο. Μιλώ για τη διαπαιδαγώγηση στην ελευθερία της απόσυρσης από τα κοινά που καταφεύγει σε προσομοιώσεις κοινότητας και ελευθερίας. Μιλώ για τη διαπαιδαγώγηση που από τη μια πλευρά του νομίσματος έχει τη Μέδουσα της μικρονοϊκής αμορφωσιάς και από την άλλη την απαρατήρητη μορφή του υπουργού Παιδείας Αρβανιτόπουλου την ώρα που παραδίδει τη δυνατότητα των παιδιών για μόρφωση στους σχολάρχες της ιδιωτικής εκπαίδευσης και στους φροντιστηριάδες. Δεν είναι απλώς χειραγώγηση. Είναι διαπαιδαγώγηση. Και γίνεται την ίδια στιγμή που η Ελλάδα λεηλατείται.
Και λεηλατείται επειδή η οργή της είναι χειραγωγημένη. Δηλαδή, χρόνια και χρόνια διαπαιδαγωγημένη στα απλά σχήματα, ώστε να καταλήγει σε πρωτόλεια συμπεράσματα.
Γι' αυτό υποστηρίζω ότι η στιγμή, η ιστορική στιγμή, της νίκης του ΣΥΡΙΖΑ είναι η ευκαιρία μιας άλλης αρχιτεκτονικής του βλέμματος και του νεύματος. Δεν είναι ευκαιρία αριθμών. Είναι ευκαιρία ανθρώπων. Είναι σύγκρουση ισοτήτων και επομένως σύνθεση ελεύθερων ετεροτήτων που είναι το νόημα της ελευθερίας: μια συνθήκη βιώματος για την απαντοχή της επόμενης αντίληψης του άπειρου ανθρώπου. Αλλά δεν έχουμε τον νου μας σ' αυτά. Τον έχουμε στα παρακολουθήματα των οχετών και στην ανάλυση των αποβλημάτων. Στον Σαμαρά και στον Βενιζέλο. Και συναγελαζόμαστε με τις θρησκοειδείς Συνταγματικές τερατολογίες του Βενιζέλου (τερατολογίες βεβαίως που αφορούν τη ζωή του καθενός) και τις ασφυκτιώσες ακροδεξιές συμφύσεις του καλπάζοντος κουτσαβακισμού του Σαμαρά. Όμως έτσι δεν γίνεται δουλειά. Έτσι και πάλι το σύστημα κερδίζει γιατί μπορεί παντοιοτρόπως να συσσωματώσει την άρνηση και να την αρνηθεί. Δηλαδή να την κάνει κατάφαση. Κατάφαση αρνήσεως που συντηρεί το σύστημα. Απλό παράδειγμα συστημικής χειραγωγήσεως επ' αυτού είναι ο κομματικός σχηματισμός του ΚΚΕ, ο οποίος συναινεί, προβάλλοντας ωστόσο την ταξική του απόσταση, έχοντας ήδη διαπαιδαγωγηθεί ως «εχθρός» του συστήματος με τρόπο ώστε να ακινητεί μπροστά στο ενδεχόμενο αλλαγής συμπερασμάτων. Εδώ η ταξική πολιτική του συστήματος τραγουδάει τη «Διεθνή». Και το διεθνές συμπέρασμα των ευρωεκλογών μένει στον αέρα.
Το συμπέρασμα μένει στον αέρα. Αυτό είναι που θέλει το πρόσωπο του κέρδους: ο αέρας. Να φύγει σαν άνεμος το αποτέλεσμα. Αποτέλεσμα δεν υπήρξε. Μη γελάς. Αποτέλεσμα δεν υπήρξε. Το αποτέλεσμα είναι η προετοιμασμένη αισχρότητα. Όχι στις τηλεοράσεις. Στην καθημερινή πραγματικότητα. Κι εμείς δεν έχουμε τον νου μας. Νομίζουμε ότι θα ανταλλάξουμε την αλήθεια μας με το ίδιο νόμισμα συνεννόησης του Σαμαρά και του Βενιζέλου. Νομίζουμε ότι θα αντιπαραθέσουμε τις αλήθειες μας. Νομίζουμε κι έχουμε εμπιστοσύνη στο «εναντίον». Εμείς. Οι νικητές των εκλογών. Όμως το «εναντίον» δεν υπάρχει. Αυτή είναι η νίκη του συστήματος. Αυτό είναι που πρέπει να νικήσουμε. Αυτό το φρικώδες τσίρκο που βγάζει τέρατα στον ουρανό με τη δικιά μας θέληση. Όχι με τη δικιά μας αντίρρηση, με τη δικιά μας θέληση.
Γιατί με τη δικιά μας θέληση το σύστημα νικάει. Με τη δικιά μας θέληση ο θρίαμβος γίνεται βατός στη χυδαιότητα.
Ώστε να έχουμε τον νου μας. Να χειρονομούμε αλλιώς. Σαν να είναι βράδυ. Σαν να είναι ήπια εγκατάλειψη στα μαθηματικά των εναγκαλισμών. Σαν να είναι ο αλγόριθμος μιας επανάστασης που τώρα, μόλις τώρα, γεννιέται και τη βαπτίζουν σε όλες τις παλιές φωτογραφίες.