Μέρος του κριτικού λόγου της Αριστεράς έναντι της κυβέρνησης και των σχέσεών της με την τρόικα είναι να την παρουσιάζουμε ως τον καλό μαθητή που, ενώ τα κάνει όλα τέλεια, συνεχίζει να τρώει καρπαζιές από τον δάσκαλο που του ζητάει να κάνει όλο και περισσότερα πράγματα. Ας το διευκρινίσουμε από την αρχή ότι άλλο καλός μαθητής, άλλο φυτό, άλλο γλείφτης. Στις μέρες μας, καλό είναι να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε αυτήν την έκφραση, μιας και δεν έχουμε λόγο να ειρωνευόμαστε μία κατηγορία μαθητών που προσπαθούν να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν. Κάθε εκπαιδευτικός της κάθε βαθμίδας θα υποστήριζε ότι αυτοί που αποκαλούμε καλοί μαθητές και μαθήτριες ούτε φυτά είναι ούτε και γλείφτες. Είναι απλώς καλοί μαθητές. Είναι εκείνοι που δίνουν το κουράγιο σε πάμπολλους εκπαιδευτικούς να συνεχίσουν στις τόσο αντίξοες συνθήκες εργασίας. Δεν είναι οι μαθητές του άριστα, αλλά είναι οι καλοί μαθητές. Και όταν, ενδεχομένως, διαβάζουν ότι είναι σαν τον Σαμαρά, τον Στουρνάρα και όλους τους άλλους, θα αναρωτιούνται οι καημένοι, τι λάθος έκαναν ή, μάλλον, γιατί αυτό που θεωρούν σωστό είναι για την Αριστερά τόσο λάθος. Αφήστε, δε, και την απορία των εκπαιδευτικών να παρομοιάζονται συλλήβδην με τους δανειστές μας!
Δεν είναι ντροπή, λοιπόν, να είσαι καλός μαθητής. Δεν είναι ντροπή να σου αρέσει το διάβασμα, να έχεις τις παρέες σου, αλλά να έχεις και την έγνοια να πηγαίνεις στο σχολείο, να νοιάζεσαι για τον δάσκαλό σου και να καταλαβαίνεις ότι και αυτός πασχίζει μέσα σε έναν κυκεώνα προβλημάτων, πασχίζει να μη γραφειοκρατικοποιηθεί και να μη σε παρατήσει. Δεν θα ήθελα να σχολιάσω την προβληματική που υποστηρίζει ότι το να είσαι καλός μαθητής σημαίνει ενσωμάτωση στο σύστημα, γιατί αρνούμαι να δεχτώ ότι η αγραμματοσύνη σημαίνει χοντρή αμφισβήτηση του συστήματος.
Η υποτιμητική χρήση της έκφρασης περί καλών μαθητών από την Αριστερά έχει και μία άλλη ειρωνική διάσταση: η τεράστια πλειοψηφία των στελεχών τής ιστορικής αλλά και σημερινής Αριστεράς (και όχι μόνο της δικής μας) ήταν καλοί μαθητές (και μαθήτριες). Αυτό δεν φαίνεται να μείωσε ούτε τις κριτικές ικανότητες και ούτε την αγωνιστικότητά τους.

Υπάρχει, βέβαια, ο αντίλογος: μα, προφανώς, όταν κατηγορούμε την κυβέρνηση ότι είναι σαν καλός μαθητής μπροστά στην τρόικα, δεν εννοούμε κυριολεκτικά τους καλούς μαθητές, αλλά χρησιμοποιούμε μία λαϊκή έκφραση. Σωστά. Αλλά ένα από τα πολλά που μας έμαθε το γυναικείο κίνημα είναι ότι πολλές λαϊκές εκφράσεις καλό είναι να μη χρησιμοποιούνται μιας και είναι ρατσιστικές και εξευτελιστικές. Ναι, ρατσιστικές και εξευτελιστικές. Οπότε, το λαϊκόν της προέλευσης δεν αποτελεί καμία δικαιολογία.
Πολλοί θα πουν ότι το θέμα που θίγεται είναι τριτεύον στη συγκυρία που ζούμε. Δεν υπάρχουν άλλα σοβαρότερα πράγματα και χάνουμε ζωτικό χώρο της εφημερίδας μας για κάτι τέτοια; Όντως υπάρχουν, αλλά αρχή της σχολικής χρονιάς είναι, σκέφτηκα να πούμε μια καλή κουβέντα για τους καλούς μαθητές, που δεν είναι υποχρεωτικά του άριστα, αλλά κρατάνε τα σχολεία (και τα πανεπιστήμια) ακόμη στο πόδι.
Και αν κάποιοι διαβάσουν τα παραπάνω και πανικοβληθούν για το τι έκφραση θα πρέπει να χρησιμοποιούν τώρα, προτείνω να μιλάνε για "yes men". Είναι μία έκφραση που ταιριάζει περισσότερο στους κυβερνητικούς, είναι αρκούντως ξενόφερτη, τη γνωρίζουν πολλές κατηγορίες πολιτών και δεν χρειάζεται μετάφραση αν ποτέ μας ρωτήσουν ξένοι φίλοι μας τι είναι αυτό που λέμε για τους καλούς μαθητές.
Τα παραπάνω, όμως, γράφονται και για ψηφοθηρικούς λόγους: αν σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε την έκφραση περί καλών μαθητών, θα βγάλουμε από το άγχος και την αμηχανία χιλιάδες συριζαίους γονείς οι οποίοι θα απελπίζονται όταν μετά τη δέκατη παρατήρησή τους να στρωθεί στο διάβασμα ο γιος ή η κόρη τους, οι νεαροί θα απαντούν ότι δεν θέλουν να είναι καλοί μαθητές μιας και τους κοροϊδεύουν οι αριστεροί!
* Ο Κώστας Γαβρόγλου είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών