Οι Άδικοι των Εθνών...

Του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου, Red NoteBook...

Λέει ένα εδάφιο του Ταλμούδ πως εκείνος που σώζει μια ζωή, σώζει ολόκληρο το σύμπαν. Πιθανότατα, οι χιλιάδες σε όλη την Ευρώπη που έσωσαν εβραίους ρισκάροντας τη ζωή τους, στα χρόνια που η διάσωση ενός εβραίου ήταν έγκλημα και μπορούσε να οδηγήσει ως και στο θάνατο, δεν ήξεραν ούτε αράδα από το ιερό κείμενο. Κι όμως, από τους εαμίτες αντάρτες μέχρι τον κατοχικό αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό –δεν αναφέρομαι καν στους χιλιάδες βέλγους, ολλανδούς, ουκρανούς, πολωνούς και άλλους ευρωπαίους, που τιμήθηκαν ως “Δίκαιοι των Εθνών” απ΄ το Ίδρυμα για την Μνήμη των Μαρτύρων και των Ηρώων του Ολοκαυτώματος, το Γιαντ Βασσέμ–, έκαναν ό,τι μπόρεσαν για τη διάσωση του σύμπαντος.

Έχει σημασία ότι, εκτός από τους κομμουνιστές, ανάμεσά τους βρέθηκαν κι άλλοι. Ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γεννάδιος, για παράδειγμα, που όπως γράφει ο Ιάσονας Χανδρινός [1], έδωσε οδηγίες στους ιερείς της πόλης να συμβουλέψουν το ποίμνιο να μην ασχημονεί κατά των εβραίων. Ο ίδιος έφτασε μάλιστα να απευθύνει διάβημα στον Μαξ Μέρτεν, το Δήμιο της Θεσσαλονίκης, να σταματήσει τους εκτοπισμούς. Μάταια, βεβαίως. Ο παραλήπτης του διαβήματος ήταν, ως γνωστόν, αυτός που διέταξε τη μεταφορά 45.000-50.000 εβραίων στο Άουσβιτς, χώρια τις λεηλασίες που καθοδήγησε ο ίδιος προσωπικά, μεταξύ των οποίων και η τυμβωρυχία του εβραϊκού νεκροταφείου της πόλης.

Ήταν επίσης ο μητροπολίτης Βόλου Ιωακείμ, που με κίνδυνο της ζωής του φύλαξε πολύτιμα αντικείμενα ελλήνων εβραίων μέχρι που έφυγαν οι ναζί, οπότε και τα παρέδωσε στους νόμιμους κατόχους τους. Αλλά και ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, αναγνωρισμένος από την κατοχική κυβέρνηση και μετέπειτα αντιβασιλέας στα Δεκεμβριανά, που, έστω καθυστερημένα [2], ζήτησε από τον ψευτοπρωθυπουργό Λογοθετόπουλο να μεσολαβήσει στους ναζί για να σταματήσουν οι αντιεβραϊκές διώξεις, αίτημα που διατύπωσε και αργότερα στον πληρεξούσιο του Τρίτου Ράιχ για την Ελλάδα, τον Γκύντερ Άλτενμπουργκ.

Εκείνος που σώζει μια κυνηγημένη ζωή, σώζει ολόκληρο το σύμπαν. Τι γίνεται, όμως, μ΄ εκείνον που οδηγεί στο θάνατο δώδεκα ζωές κυνηγημένων, και μεταξύ αυτών ζωές παιδιών, αφήνοντάς τα να πνιγούν αβοήθητα μπροστά στα μάτια των γονιών τους; Που τους παίρνει τα υπάρχοντα, τους φυλακίζει, τους αφήνει βορά στους διώκτες τους; Τι μερίδιο στο σύμπαν δικαιούνται οι ζωές αυτές; Και τι γίνεται όταν αυτές οι “παράπλευρες” απώλειές τους μετριούνται στην κλίμακα των εκατοντάδων, δώδεκα χρόνια τώρα, όπως τις μέτρησε στο άρθρο της η Άντα Ψαρρά;

Όσο άβολη κι αν είναι η παραδοχή, όσο βίαια και αν γκρεμίζει ψευδαισθήσεις για τα περιθώρια διαπραγμάτευσης (πολλώ δε μάλλον συνεργασίας...) με τους κρατούντες, την παραδοχή αυτή πρέπει να την κάνουμε: η λογική της σημερινής καπιταλιστικής εξουσίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, είναι μια εκδοχή δυσοίωνα κοντινή στο δόγμα “ζήσε και άσε να πεθάνουν, ζήσε και σκότωσε”. Στη λογική αυτή, της υποτίμησης της ζωής, ενοποιείται στην πράξη ένα σημαντικό μέρος του “σκληρού” κρατικού μηχανισμού. Το δόγμα αυτό είναι η “περιγραφή έργου” που εκτελεί – είτε επενδύεται με τον κρετινισμό του υπηρεσιακού καθήκοντος, είτε υλοποιεί τη φαντασίωση πολέμου -εκ του ασφαλούς- κατά του απειλητικού εισβολέα (“λαθρομετανάστες”), είτε υλοποιείται ως αντίποινα κατά του προαιώνιου εχθρού (“τούρκοι δουλέμποροι”), είτε τέλος καμώνεται την αντίσταση στην παγκοσμιοποίηση της “Ευρωπαϊκής Ένωσης” και των “ΜΚΟ του Σόρος”.

Η υποτίμηση της ζωής, χτες ως συγκάλυψη νεοναζιστικών εγκλημάτων και σήμερα με τη διάπραξη κρατικών εγκλημάτων στον Έβρο και το Φαρμακονήσι, άλλοτε στην εκδοχή του αίσχους στις φυλακές και τα κρατητήρια της επικράτειας κι άλλοτε ως στέρηση φαγητού ή φαρμάκου, άλλες φορές πάλι ως βασανισμός και ταπείνωση, όπως τέτοιον καιρό πέρσι στο Βελβεντό, αποτελεί πια κεντρική παράμετρο της άσκησης εξουσίας. Η πραγματικότητα αυτή και μόνο είναι αρκετή για να λήξουν άμεσα τα νοσηρά σενάρια περί συνεργασίας της ελπίδας με το φόβο. Και, από άλλη σκοπιά, είναι ενδεικτική του αφόρητου φαρισαϊσμού, με τον οποίο οι κρατούντες εκβιάζουν και πάλι συναινέσεις στο έδαφος της αντιτρομοκρατίας. Ποιος από τους προπαγανδιστές του πολέμου κατά της “λαθρομετανάστευσης”, και δη τους πρωταγωνιστές των τελευταίων ημερών, έχει το ηθικό έρεισμα να μιλήσει για την ανθρώπινη ζωή ως αυταξία; Και πόση υποκρισία χρειάζεται για να μη βλέπει κανείς πως, όσο αναντίστοιχα κι αν είναι τα μέσα –ή οι προσωπικότητες– που θέλησαν να τιμωρήσουν το κράτος-Τιμωρό, στη χειρότερη περίπτωση απλώς αντέγραψαν τον κυνισμό του; Με τι εχέγγυα παραδίδουν μαθήματα περί “αυταξίας” της ζωής οι πιο άδικοι από τους Άδικους των Εθνών;

Η στήλη του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου κάθε Δευτέρα στο Red Notebook.