Ο γκρίζος ρόλος του Άλεξ Ρόντος
Στην ειδησεογραφία των ημερών εξέχουσα θέση κατέχει η «αποκάλυψη» για τη Μ.Κ.Ο. με τους ακαθόριστους σκοπούς και τις αδιαφανείς λειτουργίες, ως εμβληματική περίπτωση διασπάθισης του δημοσίου χρήματος κ.λπ. Γνωστά και κατανοητά όλα αυτά, αλλά, κατά την άποψή μου, «αλλού τα κακαρίσματα κι αλλού γεννάν οι κότες». Ας δοκιμάσουμε να δούμε άλλες όψεις της ιστορίας με παραδειγματικό χαρακτήρα.
Πίσω από την υπόθεση αυτή (αλλά και από αρκετές άλλες, για τις οποίες δεν μάθαμε και πολλά…) διαγράφεται η σκιά του Άλεξ Ρόντος, ενός προσώπου που πάντα μου τραβούσε την προσοχή.
Γεννημένος στην Τανζανία το 1954 με ομογενείς γονείς και μεγαλωμένος στην Κένυα, με σπουδές Ιστορίας στην Οξφόρδη, ο Ρόντος ξεκίνησε την καριέρα του σαν δημοσιογράφος [η χρήση του συνδέσμου είναι απολύτως ακριβής].
Λίγα χρόνια αργότερα μετακόμισε στην Ουάσινγκτον, συμμετέχοντας σε ένα λόμπι για να καταπολεμηθεί η φτώχεια στην (κομμουνιστική τότε) Αιθιοπία. Στη συνέχεια, δέχτηκε μια πρόσκληση από το γραφείο της Caritas (του μεγαλύτερου ίσως φιλανθρωπικού οργανισμού στον κόσμο που ελέγχεται και χρηματοδοτείται από την Καθολική Εκκλησία), για να παραγάγει ανθρωπιστικό έργο καθώς και για να συμβάλει στην ανάπτυξη χωρών του Τρίτου Κόσμου. Με τη συγκεκριμένη ιδιότητα ταξίδεψε και δραστηριοποιήθηκε περίπου για μια δεκαετία στην Αιθιοπία, στο Κάιρο, στο Μαρόκο και τον Λίβανο.
Στα 1992, με απόφαση του –πανίσχυρου τότε– αρχιεπισκόπου Βορείου Αμερικής (Σ)Ιάκωβου, έστησε την πρώτη εκκλησιαστική Μ.Κ.Ο., την Ιnternational Οrthodox Christian Charity (ωραία φάμπρικα, σε κάθε περίπτωση). Τα επόμενα χρόνια, συγχρωτιζόμενος με την ομογένεια, γνώρισε στη Βοστώνη τον Γ.Α.Π. (καθώς και μετέπειτα συνεργάτες του).
Παράλληλα, τα ίδια χρόνια, δραστηριοποιήθηκε ως σύμβουλος στην Παγκόσμια Τράπεζα, όπου, btw, φέρεται να γνώρισε τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου. [Μη ρωτάτε πώς γίνεται αυτό – όλα γίνονται στη ζωή…]
Μετά την άνοιξη του ’99 και την «ιστορία Οτσαλάν» (αυτήν που οδήγησε στην αποπομπή του Θόδωρου Πάγκαλου από το Υπ.Εξ., για να μην ξεχνιόμαστε…), ο Ρόντος προσλήφθηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών ως στενός σύμβουλος του νέου υπουργού Γιώργου Παπανδρέου. Το διάστημα εκείνο (~1998-2000) στο Βελιγράδι άρχισε να έρχεται σε επαφή με ηγέτες της αντιπολίτευσης στην εποχή του ισχυρού ακόμη τότε Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Έχοντας στήσει τη βάση του στο Ηyatt, και παρά τις αντιρρήσεις από Έλληνες διπλωμάτες, καθώς ο Ρόντος είχε απευθείας δίαυλο επικοινωνίας με τον Παπανδρέου, αποφασίστηκε η προσεκτική αναθεώρηση της ελληνικής πολιτικής με το βλέμμα στη «μετά Μιλόσεβιτς εποχή». Αυτό σήμαινε επιλογές όπως: προώθηση του Κοστούνιτσα στην πρωθυπουργία, στενή φιλία με τον Ζόραν Τζίντζιτς, εκείνον που γαζώσανε λίγο αργότερα ένα απόγευμα κ.λπ. Μάλιστα, του άρεσε να επαίρεται δημόσια για τη συμβολή του αυτή.
Εξάλλου, ο Ρόντος είναι αυτός τον οποίο ο Θ. Πάγκαλος, λίγο μετά την παραίτησή του, «φωτογράφιζε» μιλώντας «για συμβούλους του Υπουργείου Εξωτερικών που δεν μιλούν ελληνικά» (μια εξαιρετικά ασυνήθιστη δήλωση στα χρονικά της ελληνικής διπλωματίας, ακόμη και για έναν Πάγκαλο…).
Η συνέχεια υπήρξε λαμπρή: με βάση το Φ.Ε.Κ. της 6.3.2000, ο Ρόντος διορίστηκε επικεφαλής της Υπηρεσίας Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας (Υ.Δ.Α.Σ.). Αρμοδιότητα της Υ.Δ.Α.Σ. ήταν η εποπτεία, ο συντονισμός και η προώθηση δράσεων και προγραμμάτων επείγουσας ανθρωπιστικής, επισιτιστικής ή άλλης μορφής βοήθειας, καθώς και βοήθειας για την αναδιάρθρωση και την αποκατάσταση υποδομής των αναπτυσσόμενων χωρών που προωθούνται μέσω των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων ή άλλων συναφών οργανώσεων και ιδρυμάτων.
Εδώ έχουμε το εξής ενδιαφέρον: ο Ρόντος, όντας μετακλητός(!) υπάλληλος, συντόνιζε την πολιτική της διμερούς αναπτυξιακής συνεργασίας με την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, «με στόχο τη μέγιστη δυνατή απορρόφηση κοινοτικών πόρων και την ορθολογική αξιοποίηση τους». Μάλιστα, κάποια στιγμή, Ιανουάριος του 2002, όταν διαφώνησε για μια υπόθεση με τον τότε υφυπουργό Εξωτερικών Γιάννη Ζαφειρόπουλο (ναι, αυτόν που κατεβαίνει φέτος ως περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας, λειτουργώντας ως «αντάρτης» προς τον Μπένι, του οποίου υπήρξε στο παρελθόν πολιτικός φίλος) και έγινε ένας ψιλοτσαμπουκάς, ο υφυπουργός έφυγε (την αμέσως επόμενη) νύχτα καταγγέλλοντας τον σύμβουλο αλλά και τον υπουργό του.
http://www.tovima.gr/society/article/?aid=569008&wordsinarticle=%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BE%3b%CF%81%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%82
Και αν δεν απατώμαι, δεν ξανακούσαμε ποτέ τίποτα γι’ αυτόν, έως σήμερα. Εκείνη την εποχή νομίζω πως ο Ρόντος ανακηρύσσεται πρέσβης «εκ προσωπικοτήτων». Συναναστρεφόταν επιχειρηματίες και βιομηχάνους στην Ελλάδα και ξένες πρωτεύουσες, και κατηγορούνταν πότε από την αξιωματική αντιπολίτευση για ενίσχυση του αλβανικού μεγαλοϊδεατισμού και πότε από ακραίους εθνικιστές για ενδοτισμό στις τουρκικές θέσεις για το Αιγαίο. Κοντολογίς, δεν έκανε μόνο φίλους.
http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=128445&wordsinarticle=%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BE%3b%CF%81%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%82
Σε άρθρο του για τις «επικίνδυνες αποστολές» του (νά τη πάλι η αναφορά στον Τομ Κρουζ), ο Αλέξης Παπαχελάς δεν δίστασε να γράψει τον Οκτώβριο του 2000: «Γεγονός είναι πως η ηγεσία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ συμβουλευόταν τον κ. Ρόντο για τα εσωτερικά της Σερβίας και τον καλούσε στην Ουάσιγκτον για συναντήσεις με τον υφυπουργό Εξωτερικών κ. Πίκερινγκ, με στελέχη του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου και μέλη του Κογκρέσου».
http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=126890&wordsinarticle=%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BE%3b%CF%81%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%82. Δεν το(ν) λες και ασήμαντο.
Σύμφωνα με πληροφορίες που αναφέρονται σε δημοσίευμα της Καθημερινής, σε συνάντηση που είχαν στο Στέητ Ντηπάρτμεντ ο τότε υπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α. Κόλιν Πάουελ με τον Γιώργο Παπανδρέου, στα τελευταία χρόνια της πρωθυπουργίας Σημίτη, ο υπεύθυνος για θέματα Νοτιοανατολικής Ευρώπης Φρήντμαν είπε για τον παριστάμενο Α. Ρόντος: «Υπουργέ, είναι ο άνθρωπός μας στα Βαλκάνια, και αυτός που έριξε τον Μιλόσεβιτς».
http://www.kathimerini.gr/331574/article/epikairothta/kosmos/o-mysthriwdhs-kyrios-ale3-rontos
Στο 2004 υπήρξε από τους πλέον ένθερμους υποστηρικτές του Σχεδίου Ανάν (και με σχετικά άρθρα του: «Cyprus: The price of rejection» κ.ά.), ενώ θεωρείται ο άνθρωπος που προέτρεψε τον Γ.Α.Π. να σπεύσει να το ενστερνιστεί και να το δηλώσει δημόσια. Μάλιστα, εκείνη την περίοδο ο Άλεξ Ρόντος επιχείρησε και το άλμα από τη διεθνή στην εγχώρια πολιτική σκηνή. Το όνομά του ως υποψηφίου προτάθηκε στις βουλευτικές εκλογές στην εκλογική περιφέρεια της Λακωνίας. Όμως, ο κ. Ρόντος κόπηκε από την επιτροπή ψηφοδελτίων της Χαριλάου Τρικούπη με συνοπτικές διαδικασίες, καθώς. όπως θυμάται μέλος της, «όλοι είπαμε πως θα μας πάρουν με τις πέτρες εάν πάει να κάνει προεκλογική εκστρατεία στη Μάνη στα αγγλικά». Το πέταγμα του από τη μικρή στη μεγάλη «γεωγραφία» είναι εντυπωσιακό.
Μετά την κυβερνητική αλλαγή του 2004, ο Ρόντος παραιτήθηκε από το Υπ.Εξ. και ξεκίνησε να δραστηριοποιείται, ως σύμβουλος κυβερνήσεων και άλλων διεθνών φορέων, παραμένοντας ωστόσο στα ευρύτερα Βαλκάνια. «Δεν διάλεξα εγώ τα Βαλκάνια, εκείνα με διάλεξαν» αστειευόταν κάποια στιγμή. «Τα Βαλκάνια ήταν το προσωπικό μου Έβερεστ – έπρεπε να σκαρφαλώσω». Δεν τα πήγε κι άσχημα.
Στο βιογραφικό του (2006), σε ένα από τα συμπόσια της Σύμης, στα οποία παρευρισκόταν τακτικά, αναφέρει πως ενεργεί, εκτός των άλλων, με τις ακόλουθες ιδιότητες: ως πρόεδρος της Αρμοστείας για το Σύμφωνο Σταθερότητας στα Βαλκάνια, αλλά και ως προσωπικός εκπρόσωπος του Ρουμάνου προέδρου για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (O.S.C.E.) – δηλαδή του τότε Υπ.Εξ. Pas mal.
http://www.symisymposium.org/participants/rondos-alex-greece
Εξάλλου δύο ευρύτερες χωρικές ενότητες συνθέτουν το μαλακό υπογάστριο όλων των εξουσιών στο όριο μεταξύ της «γηραιάς» και της «μεγάλης ηπείρου»: τα Βαλκάνια, χαρακτηρισμένα από τον 19ο αιώνα, στο δυτικό φαντασιακό, ως η «πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης» και η Υπερκαυκασία του ώριμου 20ού (αλλά και του 21ου) αιώνα στη μετακομμουνιστική περίοδο.
Το 2006 ο Ρόντος προσκλήθηκε από τον (σφόδρα φιλοαμερικανό) πρόεδρο της Γεωργίας Μιχαήλ Σαακασβίλι ως σύμβουλος σε θέματα που είχαν να κάνουν με τις σχέσεις της χώρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Λειτούργησε ως σύνδεσμος, χάραξε πολιτικές και προεξόφλησε εξελίξεις. Προς τούτο, στις 8.5.2008 δημοσιοποιεί τις θέσεις του σε ένα είδος ανοιχτής έκκλησης από τις στήλες των New York Times «Με ποια πλευρά είμαστε;».
http://www.nytimes.com/2008/05/08/opinion/08iht-edrondos.1.12698821.html?_r=0
(Υπενθυμίζω την οδυνηρή συνέχεια: το 2008, οι Ρώσοι εισέβαλαν στη Γεωργία με τις γνωστές συνέπειες…)
Με την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Γ.Α.Π. στη χώρα που «λεφτά υπήρχαν» το 2009, ο Ρόντος επανεμφανίστηκε, αλλά τόσο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος όσο και ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών διαβεβαίωναν ότι δεν υπηρετεί στο υπουργείο ούτε του έχει χορηγηθεί διπλωματικό διαβατήριο. Ωστόσο συνέχιζε να συναντά ξένους επισήμους.
Σε –εμπιστευτική– αναφορά του πρώην Αμερικανού πρεσβευτή Ντάνιελ Σπέκχαρντ προς το Στέητ Ντηπάρτμεντ, που δημοσιεύτηκε στα wikileaks, με ημερομηνία 20.12.2009, αναφέρεται: «(Polina) Lampsa noted that Alex Rondos has also been acting as an informal advisor out of the limelight and has been taking on special cases and projects on behalf of the Prime Minister».
http://wikileaks.folders.gr/main/wikileak?id=17&locale=el#sthash.eLCsPVLG.dpuf
«An informal advisor out of the limelight», λοιπόν. Ωραία διατύπωση σε ένα στεγνό έγγραφο.
Επιπρόσθετα, ο Άλεξ Ρόντος φέρεται να διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στη δόμηση της ελληνοϊσραηλινής προσέγγισης, η οποία κορυφώθηκε με την ανταλλαγή επισκέψεων Παπανδρέου και Βενιαμίν Νετανιάχου. (Έκανε ταξίδι-αστραπή στο Ισραήλ για συνομιλίες με την ισραηλινή ηγεσία μετά την κρίση στις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις [υπόθεση Μαβί Μαρμαρά].)
Τον Σεπτέμβριο του 2010 ήταν κοινό μυστικό στο Υπουργείο Εξωτερικών η δυσφορία του υπουργού Δημήτρη Δρούτσα για τις –ερήμην του– δραστηριότητες του Ρόντος στα Σκόπια (διαπραγματεύσεις για το όνομα). Δεχόμενος σχετική ερώτηση στη Νέα Υόρκη, τον «έδωσε», επιβεβαιώνοντας την εμπλοκή του, χωρίς να έχει αρμοδιότητα. «Ο κ. Ρόντος είναι πολύ καλός γνώστης της περιοχής των Βαλκανίων. Υπήρξε και στο παρελθόν συνεργάτης στο Υπουργείο Εξωτερικών», αλλά «δεν έχει καμία θεσμική θέση».
Μακριά απ’ όλα αυτά, ο ίδιος ο Ρόντος δήλωνε στους λίγους συνομιλητές του ότι «προσφέρει στην πατρίδα του ως Έλληνας της Διασποράς, με τις ικανότητες, τις γνώσεις ή τις γνωριμίες του».
http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=356768
Ύστερα πέρασε ο καιρός και η Ιστορία: τον Νοέμβριο του 2011, ο Γ.Α.Π. πήγε στις Κάννες – επέστρεψε σφαγιασμένος και μετά από λίγο παρέδωσε την εξουσία (κυβέρνηση Παπαδήμου) σε μια από τις πιο αδιαφανείς στιγμές στη νεότερη ελληνική πολιτική ιστορία (πριν εκείνος πάει επισκέπτης στο Χάρβαρντ), για την οποία έχουμε πολλά ακόμη να μάθουμε…
Από την άλλη, ο Ρόντος ασφαλώς είχε πράγματα να κάνει. Και τα έκανε γοργά, είναι η αλήθεια.
Στην επίσημη ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πληροφορούμαστε πως «Mr Alexander Rondos was appointed European Union Special Representative for the Horn of Africa on 1 January 2012. His mandate runs until 30 June 2013. The mandate of the EUST shall be based on the policy objectives of the European Union in relation to the Horn of Africa to contribute actively to regional and international efforts to achieve lasting peace, security and development in the region».
http://eeas.europa.eu/policies/eu-special-representatives/index_en.htm
Στην κατεύθυνση αυτή εξάλλου έχει γραφτεί επανειλημμένα πως ο Ρόντος υπήρξε προσωπική επιλογή της επικεφαλής για την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κάθριν Άστον.
Δεν συμβαίνει παντού το ίδιο. Στο σοβαρό Current Analyst, η δυσπιστία που εκφράστηκε στο πρόσωπό του υπήρξε εύγλωττη και πιο συντεταγμένη: «Ideally the new EUSR is ought to be responsible for a myriad of activities related to conflict management, development, peace and security issues in the sub-region covering several countries: Djibouti, Eritrea, Kenya, Somalia, Uganda, South and North Sudan. But his formal role and previous practical engagement seem to be world apart. Some of the leads into the new EU Special Representative to the Horn of Africa seem worth pursuing, for example, the fact that he was close to the political establishment in Athens, Washington and Brussels, not to mention his British connections».
Οι λόγοι διατυπώνονται με σαφήνεια: «Many analysts consider A. Rondos as an accessory in organizing popular uprisings and revolutions. Theirs is an extreme view, but not out of context. What makes his appointment particularly provocative is that it came at a time when governments in the sub-region are apprehensive about the contagion effects of the uprisings in the Arab world». Δεν πρόκειται για υπαινιγμό αλλά για ταβανόπροκα. Το παρελθόν του Ρόντος φαίνεται να ανησύχησε αναλυτές με σφαιρική αντίληψη για τα διεθνή, αλλά και πιθανώς αντίπαλα συμφέροντα στη ρευστή γεωστρατηγική σκακιέρα του βορειοαφρικανικού αλλά και του αραβικού κόσμου, στην περίοδο ζυμώσεων μετά τη «Χαμένη Άνοιξη».
Αναμφίβολα, ο Ρόντος αποτελεί προσωπικότητα διεθνούς εμβέλειας – όσο κι αν είναι μυθολογημένο πρόσωπο στη χώρα καταγωγής του. Κερασάκι σε όλα αυτά –και γέφυρα με την άλλη πλευρά των party politics– το γεγονός πως ο εξ απορρήτων σύμβουλος, στενός φίλος και συνεργάτης του Αντώνη Σαμαρά, ο Φαήλος Κρανιδιώτης, εμφανιζόταν ως δικηγόρος του Άλεξ Ρόντος, όταν ο τελευταίος είχε καταθέσει για την υπόθεση του λεγόμενου «σχεδίου δολοφονίας» του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή.
http://www.periodista.gr/apokalipseis/item/9602.htm
Ίσως μάλιστα αυτή ακριβώς η δαιμονολογία που τον περιβάλλει στην Ελλάδα, μιας και μαζί του απασχολούνται κατά κόρον περιθωριακά και συχνά ανυπόληπτα μέσα, να αποτελεί ασπίδα προστασίας στις –όποιες– δραστηριότητές του. Πώς να διακρίνεις αλήθειες και ψέματα στο σωρό των ψεκασμένων με εθνοπατριωτικές φαντασιώσεις;
Σε κάθε περίπτωση, ο Ρόντος είναι ενεργός. Μπροστά ή πίσω από την κουρτίνα. Λιγότερο από δύο μήνες πριν (Δεκέμβριος 2013), η Ε.Ε. αξιοποιεί τον «ειδικό απεσταλμένο» της Άλεξ Ρόντος σε μία ακόμη ειρηνευτική αποστολή στην Αφρική. «The European Union and East African nations indicated late on Wednesday intentions of sending envoys to South Sudan as soon as possible. Special EU envoy Alexander Rondos would arrive in South Sudan on Thursday, according to the European Commission».
http://www.dw.de/envoys-to-travel-to-south-sudan-for-negotiations/a-17324468
Η δράση του εκεί είναι ασφαλώς εν εξελίξει. Πάντως, το έργο δεν έχει τελειώσει, αν και οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις φαίνεται να ευδοκιμούν.
http://uk.reuters.com/article/2014/01/23/uk-southsudan-unrest-idUKBREA0M1H620140123
Αυτά γνωρίζουμε so far. Και μάλλον είναι λίγα. Θα αναρωτηθεί κανείς: έχει καμιά σημασία; Πιθανότατα ναι. Μας λένε μετά απ’ όοολα αυτά στις ειδήσεις για κάτι 9 ψωρομύρια ευρώ που δόθηκαν παρατύπως ή παρανόμως στη Χ ή στην Ψ Μ.Κ.Ο. Και για μη τήρηση του δημόσιου λογιστικού και παραστατικών. Σιγά τον πολυέλαιο. Και εξαντλείται η καταγγελτική κουβέντα στο πώς εμπλέκεται σύμβουλος πρώην Έλληνα πρωθυπουργού σε ιστορίες διακίνησης δημόσιου χρήματος και διάφορα άλλα κοινότοπα μικροκομματικής κατανάλωσης. Χαμένοι στη μετάφραση, διακινούμε αυτά κι εκείνα.
Είναι φανερό πως στην ελληνική δημόσια σφαίρα βλέπουμε «άλλο έργο». Προσωπικά, θεωρώ την ψηλάφηση των προσωπικών(;) διαδρομών ενός «ταλαντούχου» ανθρώπου στο διεθνές περιβάλλον πολύ πιο ενδιαφέρον θέμα από αυτά που παρουσιάζουν στο γυαλί οι γραφικοί τηλεειρηνοδίκες: «πού πήγαν τα λεφτά», «φέρτε πίσω τα κλεμμένα» και άλλα συναφή με τα οποία μπουχτίσαμε. [Μέχρι να τα λησμονήσουμε στην πρώτη ευκαιρία.]
Και ίσως η απόπειρα να στοχαστούμε με άλλους όρους συμβάλλει στο να βγούμε από την επαρχιακή γωνιά μας (εκεί που τα άγχη της κρίσης επικαλύπτουν τα πάντα), να συζητήσουμε για θέματα εξωτερικής πολιτικής (και όχι ασφαλώς «εθνικά ζητήματα»), να αναρωτηθούμε πώς κουμαντάρεται ο κόσμος και να δούμε τον περιβάλλοντα κόσμο από το παράθυρό μας.
Κοιτώντας προς τα έξω. Και όχι το αντίστροφο.
ΥΓ.1. Υπενθυμίζω πως οι ελληνικές ταινίες πάσχουν από έλλειψη σεναρίων δράσης και από ιστοριών με «ανατροπές».
ΥΓ.2. Πέρα απ’ τα παραπάνω «βαρετά»(;), ο Άλεξ Ρόντος περιγράφεται από όσους τον έχουν συναντήσει ως κοσμοπολίτης, ιδιαίτερα ευφυής και άνθρωπος που «του αρέσει η καλή ζωή». Δεν θα αμφισβητήσω τίποτα απ' αυτά. Θα θυμίσω δε ότι ένα από τα βιβλία που έχει δηλώσει πως απόλαυσε (στη μία και μοναδική συνέντευξή του στο Βήμα το 2010) ήταν οι Κατάσκοποι των Βαλκανίων του Άλαν Φερστ. Αν μη τι άλλο, ο Ρόντος έχει οξφορδιανό χιούμορ κι αυτό, υποθέτω, δεν είναι η μικρότερη αξία στη ζωή.
Στην ειδησεογραφία των ημερών εξέχουσα θέση κατέχει η «αποκάλυψη» για τη Μ.Κ.Ο. με τους ακαθόριστους σκοπούς και τις αδιαφανείς λειτουργίες, ως εμβληματική περίπτωση διασπάθισης του δημοσίου χρήματος κ.λπ. Γνωστά και κατανοητά όλα αυτά, αλλά, κατά την άποψή μου, «αλλού τα κακαρίσματα κι αλλού γεννάν οι κότες». Ας δοκιμάσουμε να δούμε άλλες όψεις της ιστορίας με παραδειγματικό χαρακτήρα.
Πίσω από την υπόθεση αυτή (αλλά και από αρκετές άλλες, για τις οποίες δεν μάθαμε και πολλά…) διαγράφεται η σκιά του Άλεξ Ρόντος, ενός προσώπου που πάντα μου τραβούσε την προσοχή.
Γεννημένος στην Τανζανία το 1954 με ομογενείς γονείς και μεγαλωμένος στην Κένυα, με σπουδές Ιστορίας στην Οξφόρδη, ο Ρόντος ξεκίνησε την καριέρα του σαν δημοσιογράφος [η χρήση του συνδέσμου είναι απολύτως ακριβής].
Λίγα χρόνια αργότερα μετακόμισε στην Ουάσινγκτον, συμμετέχοντας σε ένα λόμπι για να καταπολεμηθεί η φτώχεια στην (κομμουνιστική τότε) Αιθιοπία. Στη συνέχεια, δέχτηκε μια πρόσκληση από το γραφείο της Caritas (του μεγαλύτερου ίσως φιλανθρωπικού οργανισμού στον κόσμο που ελέγχεται και χρηματοδοτείται από την Καθολική Εκκλησία), για να παραγάγει ανθρωπιστικό έργο καθώς και για να συμβάλει στην ανάπτυξη χωρών του Τρίτου Κόσμου. Με τη συγκεκριμένη ιδιότητα ταξίδεψε και δραστηριοποιήθηκε περίπου για μια δεκαετία στην Αιθιοπία, στο Κάιρο, στο Μαρόκο και τον Λίβανο.
Στα 1992, με απόφαση του –πανίσχυρου τότε– αρχιεπισκόπου Βορείου Αμερικής (Σ)Ιάκωβου, έστησε την πρώτη εκκλησιαστική Μ.Κ.Ο., την Ιnternational Οrthodox Christian Charity (ωραία φάμπρικα, σε κάθε περίπτωση). Τα επόμενα χρόνια, συγχρωτιζόμενος με την ομογένεια, γνώρισε στη Βοστώνη τον Γ.Α.Π. (καθώς και μετέπειτα συνεργάτες του).
Παράλληλα, τα ίδια χρόνια, δραστηριοποιήθηκε ως σύμβουλος στην Παγκόσμια Τράπεζα, όπου, btw, φέρεται να γνώρισε τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου. [Μη ρωτάτε πώς γίνεται αυτό – όλα γίνονται στη ζωή…]
Μετά την άνοιξη του ’99 και την «ιστορία Οτσαλάν» (αυτήν που οδήγησε στην αποπομπή του Θόδωρου Πάγκαλου από το Υπ.Εξ., για να μην ξεχνιόμαστε…), ο Ρόντος προσλήφθηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών ως στενός σύμβουλος του νέου υπουργού Γιώργου Παπανδρέου. Το διάστημα εκείνο (~1998-2000) στο Βελιγράδι άρχισε να έρχεται σε επαφή με ηγέτες της αντιπολίτευσης στην εποχή του ισχυρού ακόμη τότε Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Έχοντας στήσει τη βάση του στο Ηyatt, και παρά τις αντιρρήσεις από Έλληνες διπλωμάτες, καθώς ο Ρόντος είχε απευθείας δίαυλο επικοινωνίας με τον Παπανδρέου, αποφασίστηκε η προσεκτική αναθεώρηση της ελληνικής πολιτικής με το βλέμμα στη «μετά Μιλόσεβιτς εποχή». Αυτό σήμαινε επιλογές όπως: προώθηση του Κοστούνιτσα στην πρωθυπουργία, στενή φιλία με τον Ζόραν Τζίντζιτς, εκείνον που γαζώσανε λίγο αργότερα ένα απόγευμα κ.λπ. Μάλιστα, του άρεσε να επαίρεται δημόσια για τη συμβολή του αυτή.
Εξάλλου, ο Ρόντος είναι αυτός τον οποίο ο Θ. Πάγκαλος, λίγο μετά την παραίτησή του, «φωτογράφιζε» μιλώντας «για συμβούλους του Υπουργείου Εξωτερικών που δεν μιλούν ελληνικά» (μια εξαιρετικά ασυνήθιστη δήλωση στα χρονικά της ελληνικής διπλωματίας, ακόμη και για έναν Πάγκαλο…).
Η συνέχεια υπήρξε λαμπρή: με βάση το Φ.Ε.Κ. της 6.3.2000, ο Ρόντος διορίστηκε επικεφαλής της Υπηρεσίας Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας (Υ.Δ.Α.Σ.). Αρμοδιότητα της Υ.Δ.Α.Σ. ήταν η εποπτεία, ο συντονισμός και η προώθηση δράσεων και προγραμμάτων επείγουσας ανθρωπιστικής, επισιτιστικής ή άλλης μορφής βοήθειας, καθώς και βοήθειας για την αναδιάρθρωση και την αποκατάσταση υποδομής των αναπτυσσόμενων χωρών που προωθούνται μέσω των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων ή άλλων συναφών οργανώσεων και ιδρυμάτων.
Εδώ έχουμε το εξής ενδιαφέρον: ο Ρόντος, όντας μετακλητός(!) υπάλληλος, συντόνιζε την πολιτική της διμερούς αναπτυξιακής συνεργασίας με την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, «με στόχο τη μέγιστη δυνατή απορρόφηση κοινοτικών πόρων και την ορθολογική αξιοποίηση τους». Μάλιστα, κάποια στιγμή, Ιανουάριος του 2002, όταν διαφώνησε για μια υπόθεση με τον τότε υφυπουργό Εξωτερικών Γιάννη Ζαφειρόπουλο (ναι, αυτόν που κατεβαίνει φέτος ως περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας, λειτουργώντας ως «αντάρτης» προς τον Μπένι, του οποίου υπήρξε στο παρελθόν πολιτικός φίλος) και έγινε ένας ψιλοτσαμπουκάς, ο υφυπουργός έφυγε (την αμέσως επόμενη) νύχτα καταγγέλλοντας τον σύμβουλο αλλά και τον υπουργό του.
http://www.tovima.gr/society/article/?aid=569008&wordsinarticle=%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BE%3b%CF%81%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%82
Και αν δεν απατώμαι, δεν ξανακούσαμε ποτέ τίποτα γι’ αυτόν, έως σήμερα. Εκείνη την εποχή νομίζω πως ο Ρόντος ανακηρύσσεται πρέσβης «εκ προσωπικοτήτων». Συναναστρεφόταν επιχειρηματίες και βιομηχάνους στην Ελλάδα και ξένες πρωτεύουσες, και κατηγορούνταν πότε από την αξιωματική αντιπολίτευση για ενίσχυση του αλβανικού μεγαλοϊδεατισμού και πότε από ακραίους εθνικιστές για ενδοτισμό στις τουρκικές θέσεις για το Αιγαίο. Κοντολογίς, δεν έκανε μόνο φίλους.
http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=128445&wordsinarticle=%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BE%3b%CF%81%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%82
Σε άρθρο του για τις «επικίνδυνες αποστολές» του (νά τη πάλι η αναφορά στον Τομ Κρουζ), ο Αλέξης Παπαχελάς δεν δίστασε να γράψει τον Οκτώβριο του 2000: «Γεγονός είναι πως η ηγεσία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ συμβουλευόταν τον κ. Ρόντο για τα εσωτερικά της Σερβίας και τον καλούσε στην Ουάσιγκτον για συναντήσεις με τον υφυπουργό Εξωτερικών κ. Πίκερινγκ, με στελέχη του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου και μέλη του Κογκρέσου».
http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=126890&wordsinarticle=%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BE%3b%CF%81%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%82. Δεν το(ν) λες και ασήμαντο.
Σύμφωνα με πληροφορίες που αναφέρονται σε δημοσίευμα της Καθημερινής, σε συνάντηση που είχαν στο Στέητ Ντηπάρτμεντ ο τότε υπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α. Κόλιν Πάουελ με τον Γιώργο Παπανδρέου, στα τελευταία χρόνια της πρωθυπουργίας Σημίτη, ο υπεύθυνος για θέματα Νοτιοανατολικής Ευρώπης Φρήντμαν είπε για τον παριστάμενο Α. Ρόντος: «Υπουργέ, είναι ο άνθρωπός μας στα Βαλκάνια, και αυτός που έριξε τον Μιλόσεβιτς».
http://www.kathimerini.gr/331574/article/epikairothta/kosmos/o-mysthriwdhs-kyrios-ale3-rontos
Στο 2004 υπήρξε από τους πλέον ένθερμους υποστηρικτές του Σχεδίου Ανάν (και με σχετικά άρθρα του: «Cyprus: The price of rejection» κ.ά.), ενώ θεωρείται ο άνθρωπος που προέτρεψε τον Γ.Α.Π. να σπεύσει να το ενστερνιστεί και να το δηλώσει δημόσια. Μάλιστα, εκείνη την περίοδο ο Άλεξ Ρόντος επιχείρησε και το άλμα από τη διεθνή στην εγχώρια πολιτική σκηνή. Το όνομά του ως υποψηφίου προτάθηκε στις βουλευτικές εκλογές στην εκλογική περιφέρεια της Λακωνίας. Όμως, ο κ. Ρόντος κόπηκε από την επιτροπή ψηφοδελτίων της Χαριλάου Τρικούπη με συνοπτικές διαδικασίες, καθώς. όπως θυμάται μέλος της, «όλοι είπαμε πως θα μας πάρουν με τις πέτρες εάν πάει να κάνει προεκλογική εκστρατεία στη Μάνη στα αγγλικά». Το πέταγμα του από τη μικρή στη μεγάλη «γεωγραφία» είναι εντυπωσιακό.
Μετά την κυβερνητική αλλαγή του 2004, ο Ρόντος παραιτήθηκε από το Υπ.Εξ. και ξεκίνησε να δραστηριοποιείται, ως σύμβουλος κυβερνήσεων και άλλων διεθνών φορέων, παραμένοντας ωστόσο στα ευρύτερα Βαλκάνια. «Δεν διάλεξα εγώ τα Βαλκάνια, εκείνα με διάλεξαν» αστειευόταν κάποια στιγμή. «Τα Βαλκάνια ήταν το προσωπικό μου Έβερεστ – έπρεπε να σκαρφαλώσω». Δεν τα πήγε κι άσχημα.
Στο βιογραφικό του (2006), σε ένα από τα συμπόσια της Σύμης, στα οποία παρευρισκόταν τακτικά, αναφέρει πως ενεργεί, εκτός των άλλων, με τις ακόλουθες ιδιότητες: ως πρόεδρος της Αρμοστείας για το Σύμφωνο Σταθερότητας στα Βαλκάνια, αλλά και ως προσωπικός εκπρόσωπος του Ρουμάνου προέδρου για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (O.S.C.E.) – δηλαδή του τότε Υπ.Εξ. Pas mal.
http://www.symisymposium.org/participants/rondos-alex-greece
Εξάλλου δύο ευρύτερες χωρικές ενότητες συνθέτουν το μαλακό υπογάστριο όλων των εξουσιών στο όριο μεταξύ της «γηραιάς» και της «μεγάλης ηπείρου»: τα Βαλκάνια, χαρακτηρισμένα από τον 19ο αιώνα, στο δυτικό φαντασιακό, ως η «πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης» και η Υπερκαυκασία του ώριμου 20ού (αλλά και του 21ου) αιώνα στη μετακομμουνιστική περίοδο.
Το 2006 ο Ρόντος προσκλήθηκε από τον (σφόδρα φιλοαμερικανό) πρόεδρο της Γεωργίας Μιχαήλ Σαακασβίλι ως σύμβουλος σε θέματα που είχαν να κάνουν με τις σχέσεις της χώρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Λειτούργησε ως σύνδεσμος, χάραξε πολιτικές και προεξόφλησε εξελίξεις. Προς τούτο, στις 8.5.2008 δημοσιοποιεί τις θέσεις του σε ένα είδος ανοιχτής έκκλησης από τις στήλες των New York Times «Με ποια πλευρά είμαστε;».
http://www.nytimes.com/2008/05/08/opinion/08iht-edrondos.1.12698821.html?_r=0
(Υπενθυμίζω την οδυνηρή συνέχεια: το 2008, οι Ρώσοι εισέβαλαν στη Γεωργία με τις γνωστές συνέπειες…)
Με την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Γ.Α.Π. στη χώρα που «λεφτά υπήρχαν» το 2009, ο Ρόντος επανεμφανίστηκε, αλλά τόσο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος όσο και ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών διαβεβαίωναν ότι δεν υπηρετεί στο υπουργείο ούτε του έχει χορηγηθεί διπλωματικό διαβατήριο. Ωστόσο συνέχιζε να συναντά ξένους επισήμους.
Σε –εμπιστευτική– αναφορά του πρώην Αμερικανού πρεσβευτή Ντάνιελ Σπέκχαρντ προς το Στέητ Ντηπάρτμεντ, που δημοσιεύτηκε στα wikileaks, με ημερομηνία 20.12.2009, αναφέρεται: «(Polina) Lampsa noted that Alex Rondos has also been acting as an informal advisor out of the limelight and has been taking on special cases and projects on behalf of the Prime Minister».
http://wikileaks.folders.gr/main/wikileak?id=17&locale=el#sthash.eLCsPVLG.dpuf
«An informal advisor out of the limelight», λοιπόν. Ωραία διατύπωση σε ένα στεγνό έγγραφο.
Επιπρόσθετα, ο Άλεξ Ρόντος φέρεται να διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στη δόμηση της ελληνοϊσραηλινής προσέγγισης, η οποία κορυφώθηκε με την ανταλλαγή επισκέψεων Παπανδρέου και Βενιαμίν Νετανιάχου. (Έκανε ταξίδι-αστραπή στο Ισραήλ για συνομιλίες με την ισραηλινή ηγεσία μετά την κρίση στις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις [υπόθεση Μαβί Μαρμαρά].)
Τον Σεπτέμβριο του 2010 ήταν κοινό μυστικό στο Υπουργείο Εξωτερικών η δυσφορία του υπουργού Δημήτρη Δρούτσα για τις –ερήμην του– δραστηριότητες του Ρόντος στα Σκόπια (διαπραγματεύσεις για το όνομα). Δεχόμενος σχετική ερώτηση στη Νέα Υόρκη, τον «έδωσε», επιβεβαιώνοντας την εμπλοκή του, χωρίς να έχει αρμοδιότητα. «Ο κ. Ρόντος είναι πολύ καλός γνώστης της περιοχής των Βαλκανίων. Υπήρξε και στο παρελθόν συνεργάτης στο Υπουργείο Εξωτερικών», αλλά «δεν έχει καμία θεσμική θέση».
Μακριά απ’ όλα αυτά, ο ίδιος ο Ρόντος δήλωνε στους λίγους συνομιλητές του ότι «προσφέρει στην πατρίδα του ως Έλληνας της Διασποράς, με τις ικανότητες, τις γνώσεις ή τις γνωριμίες του».
http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=356768
Ύστερα πέρασε ο καιρός και η Ιστορία: τον Νοέμβριο του 2011, ο Γ.Α.Π. πήγε στις Κάννες – επέστρεψε σφαγιασμένος και μετά από λίγο παρέδωσε την εξουσία (κυβέρνηση Παπαδήμου) σε μια από τις πιο αδιαφανείς στιγμές στη νεότερη ελληνική πολιτική ιστορία (πριν εκείνος πάει επισκέπτης στο Χάρβαρντ), για την οποία έχουμε πολλά ακόμη να μάθουμε…
Από την άλλη, ο Ρόντος ασφαλώς είχε πράγματα να κάνει. Και τα έκανε γοργά, είναι η αλήθεια.
Στην επίσημη ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πληροφορούμαστε πως «Mr Alexander Rondos was appointed European Union Special Representative for the Horn of Africa on 1 January 2012. His mandate runs until 30 June 2013. The mandate of the EUST shall be based on the policy objectives of the European Union in relation to the Horn of Africa to contribute actively to regional and international efforts to achieve lasting peace, security and development in the region».
http://eeas.europa.eu/policies/eu-special-representatives/index_en.htm
Στην κατεύθυνση αυτή εξάλλου έχει γραφτεί επανειλημμένα πως ο Ρόντος υπήρξε προσωπική επιλογή της επικεφαλής για την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κάθριν Άστον.
Δεν συμβαίνει παντού το ίδιο. Στο σοβαρό Current Analyst, η δυσπιστία που εκφράστηκε στο πρόσωπό του υπήρξε εύγλωττη και πιο συντεταγμένη: «Ideally the new EUSR is ought to be responsible for a myriad of activities related to conflict management, development, peace and security issues in the sub-region covering several countries: Djibouti, Eritrea, Kenya, Somalia, Uganda, South and North Sudan. But his formal role and previous practical engagement seem to be world apart. Some of the leads into the new EU Special Representative to the Horn of Africa seem worth pursuing, for example, the fact that he was close to the political establishment in Athens, Washington and Brussels, not to mention his British connections».
Οι λόγοι διατυπώνονται με σαφήνεια: «Many analysts consider A. Rondos as an accessory in organizing popular uprisings and revolutions. Theirs is an extreme view, but not out of context. What makes his appointment particularly provocative is that it came at a time when governments in the sub-region are apprehensive about the contagion effects of the uprisings in the Arab world». Δεν πρόκειται για υπαινιγμό αλλά για ταβανόπροκα. Το παρελθόν του Ρόντος φαίνεται να ανησύχησε αναλυτές με σφαιρική αντίληψη για τα διεθνή, αλλά και πιθανώς αντίπαλα συμφέροντα στη ρευστή γεωστρατηγική σκακιέρα του βορειοαφρικανικού αλλά και του αραβικού κόσμου, στην περίοδο ζυμώσεων μετά τη «Χαμένη Άνοιξη».
Αναμφίβολα, ο Ρόντος αποτελεί προσωπικότητα διεθνούς εμβέλειας – όσο κι αν είναι μυθολογημένο πρόσωπο στη χώρα καταγωγής του. Κερασάκι σε όλα αυτά –και γέφυρα με την άλλη πλευρά των party politics– το γεγονός πως ο εξ απορρήτων σύμβουλος, στενός φίλος και συνεργάτης του Αντώνη Σαμαρά, ο Φαήλος Κρανιδιώτης, εμφανιζόταν ως δικηγόρος του Άλεξ Ρόντος, όταν ο τελευταίος είχε καταθέσει για την υπόθεση του λεγόμενου «σχεδίου δολοφονίας» του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή.
http://www.periodista.gr/apokalipseis/item/9602.htm
Ίσως μάλιστα αυτή ακριβώς η δαιμονολογία που τον περιβάλλει στην Ελλάδα, μιας και μαζί του απασχολούνται κατά κόρον περιθωριακά και συχνά ανυπόληπτα μέσα, να αποτελεί ασπίδα προστασίας στις –όποιες– δραστηριότητές του. Πώς να διακρίνεις αλήθειες και ψέματα στο σωρό των ψεκασμένων με εθνοπατριωτικές φαντασιώσεις;
Σε κάθε περίπτωση, ο Ρόντος είναι ενεργός. Μπροστά ή πίσω από την κουρτίνα. Λιγότερο από δύο μήνες πριν (Δεκέμβριος 2013), η Ε.Ε. αξιοποιεί τον «ειδικό απεσταλμένο» της Άλεξ Ρόντος σε μία ακόμη ειρηνευτική αποστολή στην Αφρική. «The European Union and East African nations indicated late on Wednesday intentions of sending envoys to South Sudan as soon as possible. Special EU envoy Alexander Rondos would arrive in South Sudan on Thursday, according to the European Commission».
http://www.dw.de/envoys-to-travel-to-south-sudan-for-negotiations/a-17324468
Η δράση του εκεί είναι ασφαλώς εν εξελίξει. Πάντως, το έργο δεν έχει τελειώσει, αν και οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις φαίνεται να ευδοκιμούν.
http://uk.reuters.com/article/2014/01/23/uk-southsudan-unrest-idUKBREA0M1H620140123
Αυτά γνωρίζουμε so far. Και μάλλον είναι λίγα. Θα αναρωτηθεί κανείς: έχει καμιά σημασία; Πιθανότατα ναι. Μας λένε μετά απ’ όοολα αυτά στις ειδήσεις για κάτι 9 ψωρομύρια ευρώ που δόθηκαν παρατύπως ή παρανόμως στη Χ ή στην Ψ Μ.Κ.Ο. Και για μη τήρηση του δημόσιου λογιστικού και παραστατικών. Σιγά τον πολυέλαιο. Και εξαντλείται η καταγγελτική κουβέντα στο πώς εμπλέκεται σύμβουλος πρώην Έλληνα πρωθυπουργού σε ιστορίες διακίνησης δημόσιου χρήματος και διάφορα άλλα κοινότοπα μικροκομματικής κατανάλωσης. Χαμένοι στη μετάφραση, διακινούμε αυτά κι εκείνα.
Είναι φανερό πως στην ελληνική δημόσια σφαίρα βλέπουμε «άλλο έργο». Προσωπικά, θεωρώ την ψηλάφηση των προσωπικών(;) διαδρομών ενός «ταλαντούχου» ανθρώπου στο διεθνές περιβάλλον πολύ πιο ενδιαφέρον θέμα από αυτά που παρουσιάζουν στο γυαλί οι γραφικοί τηλεειρηνοδίκες: «πού πήγαν τα λεφτά», «φέρτε πίσω τα κλεμμένα» και άλλα συναφή με τα οποία μπουχτίσαμε. [Μέχρι να τα λησμονήσουμε στην πρώτη ευκαιρία.]
Και ίσως η απόπειρα να στοχαστούμε με άλλους όρους συμβάλλει στο να βγούμε από την επαρχιακή γωνιά μας (εκεί που τα άγχη της κρίσης επικαλύπτουν τα πάντα), να συζητήσουμε για θέματα εξωτερικής πολιτικής (και όχι ασφαλώς «εθνικά ζητήματα»), να αναρωτηθούμε πώς κουμαντάρεται ο κόσμος και να δούμε τον περιβάλλοντα κόσμο από το παράθυρό μας.
Κοιτώντας προς τα έξω. Και όχι το αντίστροφο.
ΥΓ.1. Υπενθυμίζω πως οι ελληνικές ταινίες πάσχουν από έλλειψη σεναρίων δράσης και από ιστοριών με «ανατροπές».
ΥΓ.2. Πέρα απ’ τα παραπάνω «βαρετά»(;), ο Άλεξ Ρόντος περιγράφεται από όσους τον έχουν συναντήσει ως κοσμοπολίτης, ιδιαίτερα ευφυής και άνθρωπος που «του αρέσει η καλή ζωή». Δεν θα αμφισβητήσω τίποτα απ' αυτά. Θα θυμίσω δε ότι ένα από τα βιβλία που έχει δηλώσει πως απόλαυσε (στη μία και μοναδική συνέντευξή του στο Βήμα το 2010) ήταν οι Κατάσκοποι των Βαλκανίων του Άλαν Φερστ. Αν μη τι άλλο, ο Ρόντος έχει οξφορδιανό χιούμορ κι αυτό, υποθέτω, δεν είναι η μικρότερη αξία στη ζωή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου