Της Άννας Χατζησοφιά, απο το Κοκκινο Σημειωματαριο...
Δεν ξέρω αν ακόμα συνηθίζουν να βάζουν εκθέσεις στα δημοτικά σχολεία με βαρύγδουπους τίτλους, αλλά όταν ήμουν παιδί ήταν εκ των ουκ άνευ. Προσφιλή θέματα: «Η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά», «Τα καλά κόποις κτώνται», «Αργία μήτηρ πάσης κακίας», «Παν μέτρον άριστον» και «Τα αγαθά της αποταμίευσης». Εκθέσεις, που η εμπέδωση του θέματος τους, θα μας έπλαθε χρήσιμους πολίτες για την κοινωνία (όπου κοινωνία διάβαζε σύστημα, όπου σύστημα, διάβαζε αυτό που καταλαβαίνουμε όλοι).
Φυσικά για να πάρουμε το δέκα το καλό, έπρεπε να είμαστε μέσα στο πνεύμα του τίτλου, όπως μας το ανάπτυσσε ο κύριος, η κυρία ή η δεσποινίς δασκάλα, και να μην γράφουμε διάφορα αντιπατριωτικά του τύπου «Ανεργία μήτηρ πάσης κακίας», όπως έγραψε ένα συμμαθητής μας. Βέβαια ο συμμαθητής το είχε γράψει κατά λάθος, όχι γιατί διάβαζε Λένιν, αλλά του κόστισε ένα ξεγυρισμένο χαστούκι, και μηδέν εις το πηλίκον. Μπορεί και να τον είχαμε μπερδέψει τα άλλα τα ζωντόβολα, που διαστρέφαμε ό,τι μας έλεγαν οι δάσκαλοι.
Σαν παιδιά, πιστεύαμε ότι η Αργία είναι ό,τι καλύτερο είχε να μας προσφέρει η εβδομάδα γιατί δεν έχει σχολείο, ότι το Μέτρον είναι άχρηστον, η Καθαριότητα τσούζει στα μάτια και η Αποταμίευση μας στερεί και τα ρέστα παγωτά. Γι΄ αυτό και κοροϊδεύαμε όλα τα ανωτέρω και τα διαστρέφαμε, φτιάχνοντας φράσεις όπως «Τα Τρίκαλα κόποις κτώνται» και «η Αποταμίευση είναι μισή αρχοντιά».
Εμένα ειδικά η Αποταμίευση μου έδινε στα νεύρα. Η λογική ότι θα βάζω λεφτά σε ένα γουρουνάκι και όταν θα μεγαλώσω θα γίνω Ωνάσης μπορούσε και να με στείλει. Έτσι κι αλλιώς δεν μας περίσσευαν δραχμές ούτε για ροζ γουρουνάκια, ούτε για πήλινα σταμνάκια. Άσε που δεν ήξερα τι να πιστέψω, το σχολείο που έσκιζε τα ιμάτια του ότι όσοι ήταν κροίσοι το όφειλαν στον κουμπαρά, ή την μητέρα μου που έλεγε για γνωστό συμπολίτη μας «καλά, ας μην ήτανε ρουφιάνος, και θα σου έλεγα αν θα έκανε προκοπή»;
Όμως η σχολική διαπαιδαγώγηση προσπαθούσε εν είδει πλύσης εγκεφάλου να μας εμπεδώσει ότι, αν είσαι εργατικός μέρμηγκας και όχι γλεντοκόπος τζίτζικας, κάποια στιγμή θα αποκτήσεις κι εσύ το ιδιωτικό σου νησί, γιατί «φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι». Εννοείται ότι η κατηγορία του γλεντοκόπου μέρμηγκα δεν υπήρχε στον ορίζοντα.
Ο πατέρας μου ήταν γλεντοκόπος μέρμηγκας. Δούλευε σαν σκυλί και γλεντούσε όποτε μπορούσε. Όταν έπιανε μια δεκάρα της έδινε και καταλάβαινε. Ενώ αντίθετα η μητέρα όποτε έπιανε μια δεκάρα την έδινε στον αδελφό μου για χαρτζιλίκι. Μια φορά εκείνος τσατισμένος την πέταξε στο χωράφι δίπλα στο σπίτι. Η μητέρα μου έφαγε μια μέρα να ψάχνει στα χόρτα, αλλά τελικά τη βρήκε. Πώς θα έκανε ο Μακ Ντακ με την τυχερή δεκάρα, το αυτό - μόνο που η εν λόγω δεν ήταν τυχερή. Γι΄ αυτό την φωνάζαμε Σκρουτζ. Είχε μεγαλώσει μέσα στην ανέχεια, ενώ ο πατέρας μου ήταν από «καλή» οικογένεια που όμως έχασε τα λεφτά της στην Κατοχή.
Το «έχασε τα λεφτά της στην Κατοχή» ήταν μια έκφραση που με μπέρδευε.
-Πού τα έχασε ακριβώς; Της έπεσαν από τα χέρια; Μήπως η τσέπη της ήταν τρύπια; Και γιατί δεν πήγε ένα πίσω η οικογένεια όλη την διαδρομή μπας και τα βρει;
Τα είχαν, μου εξήγησαν, στην Τράπεζα, που είναι ένα μεγάλο γουρουνάκι.
-Και τότε πως τα έχασαν; Μπήκαν οι Ντάλτον και τα έκλεψαν;
-Χάσαν την αξία τους. Συμβαίνουν στον πόλεμο αυτά. Εκτός πολέμου τα μικρά και τα μεγάλα γουρουνάκια είναι απολύτως ασφαλή.
Αυτές οι ιδέες μεγάλωσαν γενιές και γενιές, σαν το Νουνού ένα πράμα. Η μεταπολεμική Ελλάδα είχε δύο σταθερές. Την αποταμίευση, για μια βροχερή μέρα, και τη Φυτίνη. Συγγνώμη, και μία τρίτη, «να ΄χεις ένα κεραμίδι να βάλεις το κεφάλι σου από κάτω». Ήρθε μία ωραία πρωία και το κεφάλι σου μπήκε κυριολεκτικά κάτω από το κεραμίδι, γιατί σούρθε κατακούτελα. Πάει αυτή η σταθερή. Στην πήρε η Τράπεζα ή οι φόροι ακίνητης περιουσίας. Και ξημέρωσε και μία άλλη μέρα βροχερή, και πήρε την αποταμίευση, και την έκανε μπιρ παρά. Όχι δικιά σου μέρα βροχερή, του συστήματος. Όπου σύστημα, διάβαζε αυτό που καταλαβαίνεις. Και η Φυτίνη έχει χαλάσει τελευταία, οπότε ο Καπιταλισμός έχει χάσει κάθε σταθερή αξία.
Όταν μας έβαζε ο κύριος, η κυρία, ή η δεσποινίς δασκάλα έκθεση για την αποταμίευση, μας εξηγούσε ότι «Η αποταμίευση συμβάλλει στο ατομικό και γενικό καλό», κι εμείς σαν ζωντόβολα τα διαστρέφαμε και μπερδεύαμε τους τίτλους όλων αυτών των εκθέσεων με τα βαρύγδουπα νοήματα. Μάλλον εμείς τα ζωντόβολα είχαμε δίκιο. Η Αποταμίευση είναι μισή αρχοντιά. Η άλλη μισή στην Κύπρο βρίσκεται.
Δεν ξέρω αν ακόμα συνηθίζουν να βάζουν εκθέσεις στα δημοτικά σχολεία με βαρύγδουπους τίτλους, αλλά όταν ήμουν παιδί ήταν εκ των ουκ άνευ. Προσφιλή θέματα: «Η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά», «Τα καλά κόποις κτώνται», «Αργία μήτηρ πάσης κακίας», «Παν μέτρον άριστον» και «Τα αγαθά της αποταμίευσης». Εκθέσεις, που η εμπέδωση του θέματος τους, θα μας έπλαθε χρήσιμους πολίτες για την κοινωνία (όπου κοινωνία διάβαζε σύστημα, όπου σύστημα, διάβαζε αυτό που καταλαβαίνουμε όλοι).Φυσικά για να πάρουμε το δέκα το καλό, έπρεπε να είμαστε μέσα στο πνεύμα του τίτλου, όπως μας το ανάπτυσσε ο κύριος, η κυρία ή η δεσποινίς δασκάλα, και να μην γράφουμε διάφορα αντιπατριωτικά του τύπου «Ανεργία μήτηρ πάσης κακίας», όπως έγραψε ένα συμμαθητής μας. Βέβαια ο συμμαθητής το είχε γράψει κατά λάθος, όχι γιατί διάβαζε Λένιν, αλλά του κόστισε ένα ξεγυρισμένο χαστούκι, και μηδέν εις το πηλίκον. Μπορεί και να τον είχαμε μπερδέψει τα άλλα τα ζωντόβολα, που διαστρέφαμε ό,τι μας έλεγαν οι δάσκαλοι.
Σαν παιδιά, πιστεύαμε ότι η Αργία είναι ό,τι καλύτερο είχε να μας προσφέρει η εβδομάδα γιατί δεν έχει σχολείο, ότι το Μέτρον είναι άχρηστον, η Καθαριότητα τσούζει στα μάτια και η Αποταμίευση μας στερεί και τα ρέστα παγωτά. Γι΄ αυτό και κοροϊδεύαμε όλα τα ανωτέρω και τα διαστρέφαμε, φτιάχνοντας φράσεις όπως «Τα Τρίκαλα κόποις κτώνται» και «η Αποταμίευση είναι μισή αρχοντιά».
Εμένα ειδικά η Αποταμίευση μου έδινε στα νεύρα. Η λογική ότι θα βάζω λεφτά σε ένα γουρουνάκι και όταν θα μεγαλώσω θα γίνω Ωνάσης μπορούσε και να με στείλει. Έτσι κι αλλιώς δεν μας περίσσευαν δραχμές ούτε για ροζ γουρουνάκια, ούτε για πήλινα σταμνάκια. Άσε που δεν ήξερα τι να πιστέψω, το σχολείο που έσκιζε τα ιμάτια του ότι όσοι ήταν κροίσοι το όφειλαν στον κουμπαρά, ή την μητέρα μου που έλεγε για γνωστό συμπολίτη μας «καλά, ας μην ήτανε ρουφιάνος, και θα σου έλεγα αν θα έκανε προκοπή»;
Όμως η σχολική διαπαιδαγώγηση προσπαθούσε εν είδει πλύσης εγκεφάλου να μας εμπεδώσει ότι, αν είσαι εργατικός μέρμηγκας και όχι γλεντοκόπος τζίτζικας, κάποια στιγμή θα αποκτήσεις κι εσύ το ιδιωτικό σου νησί, γιατί «φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι». Εννοείται ότι η κατηγορία του γλεντοκόπου μέρμηγκα δεν υπήρχε στον ορίζοντα.
Ο πατέρας μου ήταν γλεντοκόπος μέρμηγκας. Δούλευε σαν σκυλί και γλεντούσε όποτε μπορούσε. Όταν έπιανε μια δεκάρα της έδινε και καταλάβαινε. Ενώ αντίθετα η μητέρα όποτε έπιανε μια δεκάρα την έδινε στον αδελφό μου για χαρτζιλίκι. Μια φορά εκείνος τσατισμένος την πέταξε στο χωράφι δίπλα στο σπίτι. Η μητέρα μου έφαγε μια μέρα να ψάχνει στα χόρτα, αλλά τελικά τη βρήκε. Πώς θα έκανε ο Μακ Ντακ με την τυχερή δεκάρα, το αυτό - μόνο που η εν λόγω δεν ήταν τυχερή. Γι΄ αυτό την φωνάζαμε Σκρουτζ. Είχε μεγαλώσει μέσα στην ανέχεια, ενώ ο πατέρας μου ήταν από «καλή» οικογένεια που όμως έχασε τα λεφτά της στην Κατοχή.
Το «έχασε τα λεφτά της στην Κατοχή» ήταν μια έκφραση που με μπέρδευε.
-Πού τα έχασε ακριβώς; Της έπεσαν από τα χέρια; Μήπως η τσέπη της ήταν τρύπια; Και γιατί δεν πήγε ένα πίσω η οικογένεια όλη την διαδρομή μπας και τα βρει;
Τα είχαν, μου εξήγησαν, στην Τράπεζα, που είναι ένα μεγάλο γουρουνάκι.
-Και τότε πως τα έχασαν; Μπήκαν οι Ντάλτον και τα έκλεψαν;
-Χάσαν την αξία τους. Συμβαίνουν στον πόλεμο αυτά. Εκτός πολέμου τα μικρά και τα μεγάλα γουρουνάκια είναι απολύτως ασφαλή.
Αυτές οι ιδέες μεγάλωσαν γενιές και γενιές, σαν το Νουνού ένα πράμα. Η μεταπολεμική Ελλάδα είχε δύο σταθερές. Την αποταμίευση, για μια βροχερή μέρα, και τη Φυτίνη. Συγγνώμη, και μία τρίτη, «να ΄χεις ένα κεραμίδι να βάλεις το κεφάλι σου από κάτω». Ήρθε μία ωραία πρωία και το κεφάλι σου μπήκε κυριολεκτικά κάτω από το κεραμίδι, γιατί σούρθε κατακούτελα. Πάει αυτή η σταθερή. Στην πήρε η Τράπεζα ή οι φόροι ακίνητης περιουσίας. Και ξημέρωσε και μία άλλη μέρα βροχερή, και πήρε την αποταμίευση, και την έκανε μπιρ παρά. Όχι δικιά σου μέρα βροχερή, του συστήματος. Όπου σύστημα, διάβαζε αυτό που καταλαβαίνεις. Και η Φυτίνη έχει χαλάσει τελευταία, οπότε ο Καπιταλισμός έχει χάσει κάθε σταθερή αξία.
Όταν μας έβαζε ο κύριος, η κυρία, ή η δεσποινίς δασκάλα έκθεση για την αποταμίευση, μας εξηγούσε ότι «Η αποταμίευση συμβάλλει στο ατομικό και γενικό καλό», κι εμείς σαν ζωντόβολα τα διαστρέφαμε και μπερδεύαμε τους τίτλους όλων αυτών των εκθέσεων με τα βαρύγδουπα νοήματα. Μάλλον εμείς τα ζωντόβολα είχαμε δίκιο. Η Αποταμίευση είναι μισή αρχοντιά. Η άλλη μισή στην Κύπρο βρίσκεται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου