Οι γερμανικές εκλογές τελείωσαν και τώρα τι;

Του Μωυση Λιτση...

Νέες δόσεις λιτότητας περιμένουν τους «νότιους» της Ευρώπης με την κρίση να γίνεται όλο και πιο απειλητική για χώρες του «σκληρού πυρήνα» όπως η Γαλλία. Την ίδια στιγμή έκθεση της μη κυβερνητικής οργάνωσης Oxfam, αποτυπώνει σε αριθμούς το «κοινωνικό Νταχάου» στο οποίο έχουν οδηγηθεί οι λαοί της Ευρώπης.

 Είτε σχηματιστεί κυβέρνηση Μεγάλου Συνασπισμού με υπουργό Οικονομικών τον σοσιαλδημοκράτη Πεερ Στάϊνμπρουκ, είτε με κάποια άλλη εκδοχή, το τέλος των γερμανικών εκλογών επαναφέρει τη σκληρή πραγματικότητα της σημερινής Ευρώπης στο προσκήνιο.

 Κεφάλια μέσα λοιπόν καθώς λίγες μόλις ημέρες μετά τις γερμανικές εκλογές που είχαν «παγώσει» κάθε συζήτηση για το τι θα γίνει με την κρίση, τα αδιέξοδα των πολιτικών σκληρής λιτότητας που επιβάλλει το Βερολίνο πολλαπλασιάζονται. Επιπλέον αποκαλύπτεται ο κυνισμός των υποτιθέμενων «αδιάβλητων» διεθνών οργανισμών που καθορίζουν με «τεχνοκρατικούς» όρους το τι πρέπει να γίνει, με την εφημερίδα «Wall Street Journal» να αποκαλύπτει ότι ήδη από το 2010 είχαν γίνει μαλλιά… κουβάρια στο ΔΝΤ. Κάποιοι από τους ιθύνοντες του ΔΝΤ(κυρίως από τη Λατ. Αμερική όπου είχαν «καεί» από τις πολιτικές για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους το ’80) έβλεπαν από τότε ότι το πρόγραμμα δεν βγαίνει.

 Άλλωστε όπως αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα, το ΔΝΤ δεν νοιάζονταν τόσο για τη σωτηρία της Ελλάδας, αλλά των ευρωπαϊκών τραπεζών(γερμανικών, γαλλικών) που με το πρώτο πακέτο στήριξης κέρδισαν χρόνο για να ξεφορτωθούν τα ελληνικά «σαπάκια».

 Από την πρώτη στιγμή της κρίσης ελάχιστοι δημοσιογράφοι στα ελληνικά μίντια επεσήμαιναν ότι στόχος των πιστωτών δεν είναι άλλος παρά η διάσωση των τραπεζών. Παράλληλα η κρίση χρέους λειτούργησε εκβιαστικά για το πλήρες ξεθεμελίωμα των εργασιακών σχέσεων, πρώτα από την πιο ευάλωτη Ελλάδα και αργότερα και από τις άλλες χώρες που έμπαιναν στο χορό, στο όνομα της ανταγωνιστικότητας.

 Ο ρόλος του ΔΝΤ

 Οι αποκαλύψεις για το τι ήξερε ή δεν ήξερε το ΔΝΤ, εντάσσονται στον υπόγειο πόλεμο μεταξύ των πιο «κεϊνσιανών» Αμερικανών και των «μονεταριστών» Γερμανών. Οι Αμερικανοί βλέποντας τις δυσκολίες της δικής τους οικονομίας, πιέζουν το Βερολίνο να χαλαρώσει τα λουριά ώστε η Ευρώπη να πάρει μια ανάσα…, από την οποία θα επωφεληθεί και η Αμερική.

 Η «κεϊνσιανή» προσέγγιση δεν έχει ωστόσο τίποτα να κάνει με δημόσιες επενδύσεις και τόνωση της ζήτησης. Απλά η Ουάσιγκτον έχοντας «κόψει» πακτωλό δολαρίων, πιέζει και την ΕΚΤ να πράξει ανάλογα ώστε το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα να ενισχυθεί με πρόσθετη ρευστότητα για να τονωθεί η οικονομία. Το ΔΝΤ στην τελευταία έκθεσή του αναθεωρεί από τις αρχές του έτους, για έκτη φορά προς τα κάτω τις προβλέψεις του για την παγκόσμια οικονομία, κάνοντας λόγο για ανάπτυξη 2,9% το 2013 από 3,1% που προέβλεπε τον Ιούλιο.

 Η πρόβλεψη αυτή μπορεί να γίνει πολύ χειρότερη στην περίπτωση που συμβεί το αδιανόητο: να χρεοκοπήσουν οι ΗΠΑ και να μην συμφωνήσουν τελικά Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί για αύξηση του ανώτατου ορίου δανεισμού την επόμενη εβδομάδα. Μία αμερικανική στάση πληρωμών θα προκαλούσε διεθνές χρηματοπιστωτικό τσουνάμι, καθώς Κίνα και Ιαπωνία είναι οι μεγαλύτεροι κάτοχοι αμερικανικών κρατικών ομολόγων στο κόσμο. Επιπλέον θα υποβάθμιζε τις ΗΠΑ στην κατηγορία των αφερέγγυων κρατών του Τρίτου Κόσμου και εσχάτως της περιφέρειας της ευρωζώνης.

 Τα βρουν δεν τα βρουν Ομπάμα και κογκρέσο, για τα εκατομμύρια Αμερικανούς έχει υπάρξει προ πολλού «στάση πληρωμών», με περικοπές των ισχνών κοινωνικών δαπανών, που από ότι φαίνεται θα μπουν εκ νέου στην κλίνη του Προκρούστη, προκειμένου να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη χρηματοδότηση του αμερικανικού δημοσίου.

Μέτρα παντού...

 Στην Ελλάδα παρά τα φληναφήματα περί «success story» και θυσιών που αποδίδουν καρπούς-η κυβέρνηση Σαμαρά πανηγυρίζει για την προβλεπόμενη ανάπτυξη 0,6% του χρόνου-οι πιστωτές πιέζουν για νέα μέτρα. Ούτως ή άλλως το υποτιθέμενο πλεόνασμα που έχει καταστεί βασικός δείκτης επιτυχίας, είναι «πλασματικό». Έχει επιτευχθεί με όρους…Τσαουσέσκου-ο Ρουμάνος δικτάτορας ξεπλήρωσε τα χρέη της χώρας του τη δεκαετία του ’80, αφήνοντας τον πληθυσμό χωρίς θέρμανση…

 Εκτός από την Ελλάδα, το ευρωπαϊκό «success story», περιλαμβάνει την Πορτογαλία, η οποία αφού εξάντλησε το πρώτο πακέτο των 78 δισ. ευρώ, συζητά για δεύτερο πακέτο ύψους 50 δισ. ευρώ, με ό,τι αυτό σημαίνει για το πορτογαλικό λαό… Στην Ισπανία το φάσμα της χρεοκοπίας εξακολουθεί να απειλεί τις τράπεζες, ενώ όλο και πιο κοντά στον ευρωπαϊκό νότο έρχεται η Γαλλία.

 Η κυβέρνηση του σοσιαλιστή Ολάντ προχωρά σε μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κατά 18 δισ. ευρώ για το 2014, μέσω βέβαια της γνωστής συνταγής: μείωση δαπανών(15 δισ. ευρώ) και αύξηση φόρων(3 δισ. ευρώ). Η γαλλική κυβέρνηση πρέπει να έχει μειώσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα στο 3,6% του χρόνου από 4,1% φέτος και 4,8% το 2012, με τελικό στόχο την ισοσκέλιση του προϋπολογισμού το 2016. Το έλλειμμα για το 2013 βγήκε μεγαλύτερο, 3,9% αναγκάζοντας την κυβέρνηση να αναζητά πρόσθετα μέτρα. Το δημόσιο χρέος θα φθάσει στο ρεκόρ του 95,1% του ΑΕΠ το 2014, από 93,4% το 2013. Η εξυπηρέτηση του γαλλικού χρέους θα αυξηθεί στα 46,7 δισ. ευρώ από 45 δισ. ευρώ το 2013. Το δημόσιο χρέος έχει αυξηθεί κατά μέσο όρο στην ευρωζώνη από 88% στο 92% σε ένα μόλις χρόνο.

 Την ίδια στιγμή η παρακμή της γαλλικής οικονομίας, αποτυπώνεται στην είδηση για 10.000 νέες απολύσεις από τον κολοσσό της υψηλής τεχνολογίας Alcatel-Lucent. Από αυτές 4.100 αφορούν την Ευρώπη και 900 τη Γαλλία(10% του εγχώριου εργατικού δυναμικού).

 Προβλήματα αντιμετωπίζει και η Γερμανία, με δήμους και κρατίδια να υποχρηματοδοτούνται. Την ίδια στιγμή το Βερολίνο επιδιώκει να ενισχύσει το διεθνή του ρόλο. Ο Γερμανός πρόεδρος Joachim Gauck στο πρόσφατο μήνυμα του για την επέτειο της γερμανικής ενοποίησης επεσήμανε: «Το ερώτημα τίθεται αμείλικτα: εκπροσωπεί η ανάμειξη μας τη σπουδαιότητα της χώρας μας». Με άλλα λόγια το Βερολίνο θα πιέσει για μεγαλύτερες θυσίες των «προβληματικών» χωρών με αντάλλαγμα την πιθανή χρηματοδότησή τους και θα επιζητά όλο και μεγαλύτερο στρατιωτικό ρόλο στα διεθνή ζητήματα…

 Από την άλλη αν οι ΗΠΑ πέσουν σε νέα κρίση λόγω του χρέους, η σχετικά ανθηρή λόγω των ευέλικτων εργασιακών σχέσεων Γερμανία δύσκολα θα μείνει ανεπηρέαστη-παρόλο που το Βερολίνο καταφέρνει να κρύβει καλά την πραγματική εικόνα της γερμανικής οικονομίας-κοινωνίας.

 Κοινωνικό Νταχάου

  Η έκθεση κόλαφος της γνωστής μη κυβερνητικής οργάνωσης Oxfam, αποτιμά το τεράστιο κόστος των πολιτικών λιτότητας που έχουν επιβληθεί στην Ευρώπη. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η έκθεση με τίτλο «A Cautionary Tale-The true cost of austerity and inequality in Europe», η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα στα τέλη Σεπτεμβρίου, επιπλέον 15 με 25 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη θα αντιμετωπίσουν το φάσμα της φτώχειας έως το 2025.

 Συγκρίνει μάλιστα τα εφαρμοζόμενα από την τρόικα μέτρα στην Ευρώπη με την πολιτική των διαρθρωτικών προσαρμογών» που επέβαλε το ΔΝΤ στη Λατινική Αμερική, τη νότιο-ανατολική Ασία και την υποσαχάρια Αφρική τις δεκαετίες του ’80 και ’90. «Οι πολιτικές αυτές ήταν αποτυχία: ένα φάρμακο που ήθελε να γιατρέψει την αρρώστια σκοτώνοντας τον ασθενή. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε να ξανασυμβεί».

 Να και ορισμένα παραδείγματα για το επίπεδο των περικοπών: «Από το 2010 έως το 2014, το σύνολο των δημοσίων δαπανών θα πρέπει να έχει μειωθεί κατά 40% του ΑΕΠ στην Ιρλανδία, σχεδόν 20% στις χώρες της Βαλτικής, 12% στην Ισπανία και 11,5% στη Βρετανία». «Το 2010 μειώθηκαν για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, οι δαπάνες για την υγεία στην Ευρώπη. Στην Ιρλανδία και την Ελλάδα, οι περικοπές ξεπέρασαν το 6%, μετά από μία δεκαετία αύξησης».

 Η ζήτηση για βοήθεια σε τρόφιμα και γενικότερα για κοινωνική στήριξη διπλασιάστηκε το πρώτο εξάμηνο του 2012. «Στη Λισαβόνα το 20% των πελατών φαρμακείων(κυρίως γυναίκες, άνεργοι και ηλικιωμένοι) δεν ζητούν ολόκληρη τη συνταγή εξαιτίας του κόστους. Όλο και περισσότεροι οδηγούνται σε έξωση από το σπίτι τους». Το 2011 περισσότερα από 120 εκατομμύρια, το 25% περίπου του πληθυσμού στην ΕΕ, βρισκόταν αντιμέτωπο με τον κίνδυνο της φτώχειας ή του κοινωνικού αποκλεισμού.

 Και βέβαια η έκθεση μας θυμίζει πως αν για τους πολλούς η κρίση είναι «κοινωνικό Νταχάου» για τους λίγους είναι πράγματι ευκαιρία… Το πλουσιότερο 10% στην Ευρώπη καρπώνεται σχεδόν το 25% του εισοδήματος, ενώ το φτωχότερο 10% μόλις το 3%. Οι δέκα πλουσιότεροι άνθρωποι στην ΕΕ έχουν όλοι μαζί εισόδημα που φθάνει τα 220 δισ. ευρώ, όταν περισσότερα από 200 δισ. ευρώ έχουν ξοδευτεί σε μέτρα «στήριξης» της οικονομίας μεταξύ 2008-2010.