ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ*, απο την Αυγη...
Παρά το κλίμα αισιοδοξίας που φιλότιμα προσπαθεί η κυβέρνηση να επιβάλει, η πραγματικότητα δεν κρύβεται κάτω από το χαλί. Τα προβλήματα επιτείνονται ποσοτικά και διευρύνονται ποιοτικά για το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού. Ολοένα και περισσότερα συνδικάτα, σωματεία, αλλά και κάθε κατηγορία πολιτών που αντιμετωπίζει αδιέξοδα, απευθύνεται στην αξιωματική αντιπολίτευση καλώντας την να υπηρετήσει τον θεσμικό της ρόλο, τον έλεγχο της κυβερνητικής εξουσίας και τη διατύπωση μιας εναλλακτικής πρότασης στα όποια προβλήματα. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, τα αιτήματα αυτά έχουν μια δραματική διάσταση και περιέχουν όλη τη βία της εξαθλίωσης, της φτώχειας, της ανεργίας και της καταστροφής του κράτους πρόνοιας (υγεία, παιδεία, συντάξεις). Ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να ανταποκρίνεται με σύνεση και ώριμα πολιτικά αντανακλαστικά στα κελεύσματα μιας υπό διάλυση κοινωνίας. Η σχέση αυτή πολιτικού φορέα - κοινωνίας ενέχει όμως δύο σημεία που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής.
Ως αξιωματική αντιπολίτευση, ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει καταρχήν να κάνει τις δικές του στρατηγικές επιλογές, ακόμα και αν αυτές, σε κάποιες περιπτώσεις, διαφοροποιούνται από τα αιτήματα ορισμένων ομάδων και κατηγοριών πολιτών. Η ικανοποίηση κάθε τοπικής ή κλαδικής κινηματικής δράσης δεν συνιστά αριστερή πολιτική. Αυτή άλλωστε είναι και η διαφορά αριστερής στρατηγικής και λαϊκισμού, το ζήτημα έχει αρκετά συζητηθεί.
Το δεύτερο σημείο στο οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να προσέξει είναι η ισορροπία ανάμεσα στην ανάδειξη των αιτιών των κοινωνικών προβλημάτων και στη διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων για την υπέρβασή τους. Να το πούμε απλά: η λέξη Μνημόνιο δυνητικά συμπυκνώνει την παθογένεια των κοινωνικών προβλημάτων. Αλλά «η εξαιρετικά προβλέψιμη γενική κριτική του Μνημονίου» -σύμφωνα με την εύστοχη διατύπωση του Δ.Α. Σεβαστάκη- δεν φθάνει ως απάντηση. Ο κόσμος «περιμένει να ακούσει, να μάθει τα βήματα που έχουν σχεδιαστεί» από την Αριστερά (Δ. Χρήστου, Αυγή, 23/12/2012). Άλλωστε, σημαντικό μέρος της αξιοπιστίας που απέκτησε η Αριστερά τα τελευταία δύο χρόνια οφείλεται στην προώθηση εναλλακτικών προτάσεων για τα μικρά και τα μεγάλα προβλήματα της χώρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ έδωσε το μήνυμα ότι «είναι έτοιμος, έχει πρόγραμμα και σχέδια, μπορεί να κινητοποιήσει το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό».
Συχνά διατυπώνεται η ένσταση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει τα ακριβή δεδομένα για τη διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων. Αυτό αληθεύει στον βαθμό που η κυβέρνηση επιμελώς προσπαθεί να αποκρύψει τις πραγματικές διαστάσεις των προβλημάτων. Αλλά η απόκρυψη αυτή δεν εμποδίζει τη διατύπωση, τουλάχιστον, των όρων και κριτηρίων βάσει των οποίων μπορούν να συγκροτηθούν οι όποιες συγκεκριμένες πολιτικές λύσεις. Επιπλέον, διατυπώνεται η ένσταση ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να υποκαταστήσει την κυβέρνηση ούτε να προτείνει λύσεις σε προβλήματα που οφείλονται στις μνημονιακές πολιτικές». Το ζήτημα όμως είναι ότι αυτά τα ίδια προβλήματα -ή και ακόμα χειρότερα- θα κληθεί ο ΣΥΡΙΖΑ να αντιμετωπίσει αν αναλάβει την κυβερνητική εξουσία. «Με τέτοιες 'βλάβες' στον ιστό του καθημερινού βίου θα έχουμε να πορευτούμε τα επόμενα χρόνια», όπως μας προειδοποίησε ο Ν. Σεβαστάκης (Αυγή, 30/12/2012). Για παράδειγμα, τι θα κάνει ο Υπουργός Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ για την έλλειψη δωματίων στις φοιτητικές εστίες μόλις αναλάβει το χαρτοφυλάκιό του; Σε εκείνη τη φάση δεν θα αρκεί να επικαλεσθεί το Μνημόνιο, ούτε να ζητήσει υπομονή μέχρι το υπουργείο Οικονομικών να του δώσει τα απαραίτητα επιπλέον κονδύλια. Υπ' αυτήν την έννοια, η διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων για τα συγκεκριμένα προβλήματα στις συγκεκριμένες συνθήκες δεν συνιστά ανέξοδο κυβερνητισμό ούτε αποδοχή των συνθηκών που γεννούν τα προβλήματα («Μνημόνιο»). Τουναντίον, συνιστά άμεση παρέμβαση προς μια πραγματικά συγκροτημένη, μεστά αγωνιστική και πολιτικά αποτελεσματική κατεύθυνση.
* Ο Γ. Αγγελόπουλος διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Παρά το κλίμα αισιοδοξίας που φιλότιμα προσπαθεί η κυβέρνηση να επιβάλει, η πραγματικότητα δεν κρύβεται κάτω από το χαλί. Τα προβλήματα επιτείνονται ποσοτικά και διευρύνονται ποιοτικά για το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού. Ολοένα και περισσότερα συνδικάτα, σωματεία, αλλά και κάθε κατηγορία πολιτών που αντιμετωπίζει αδιέξοδα, απευθύνεται στην αξιωματική αντιπολίτευση καλώντας την να υπηρετήσει τον θεσμικό της ρόλο, τον έλεγχο της κυβερνητικής εξουσίας και τη διατύπωση μιας εναλλακτικής πρότασης στα όποια προβλήματα. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, τα αιτήματα αυτά έχουν μια δραματική διάσταση και περιέχουν όλη τη βία της εξαθλίωσης, της φτώχειας, της ανεργίας και της καταστροφής του κράτους πρόνοιας (υγεία, παιδεία, συντάξεις). Ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να ανταποκρίνεται με σύνεση και ώριμα πολιτικά αντανακλαστικά στα κελεύσματα μιας υπό διάλυση κοινωνίας. Η σχέση αυτή πολιτικού φορέα - κοινωνίας ενέχει όμως δύο σημεία που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής.
Ως αξιωματική αντιπολίτευση, ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει καταρχήν να κάνει τις δικές του στρατηγικές επιλογές, ακόμα και αν αυτές, σε κάποιες περιπτώσεις, διαφοροποιούνται από τα αιτήματα ορισμένων ομάδων και κατηγοριών πολιτών. Η ικανοποίηση κάθε τοπικής ή κλαδικής κινηματικής δράσης δεν συνιστά αριστερή πολιτική. Αυτή άλλωστε είναι και η διαφορά αριστερής στρατηγικής και λαϊκισμού, το ζήτημα έχει αρκετά συζητηθεί.
Το δεύτερο σημείο στο οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να προσέξει είναι η ισορροπία ανάμεσα στην ανάδειξη των αιτιών των κοινωνικών προβλημάτων και στη διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων για την υπέρβασή τους. Να το πούμε απλά: η λέξη Μνημόνιο δυνητικά συμπυκνώνει την παθογένεια των κοινωνικών προβλημάτων. Αλλά «η εξαιρετικά προβλέψιμη γενική κριτική του Μνημονίου» -σύμφωνα με την εύστοχη διατύπωση του Δ.Α. Σεβαστάκη- δεν φθάνει ως απάντηση. Ο κόσμος «περιμένει να ακούσει, να μάθει τα βήματα που έχουν σχεδιαστεί» από την Αριστερά (Δ. Χρήστου, Αυγή, 23/12/2012). Άλλωστε, σημαντικό μέρος της αξιοπιστίας που απέκτησε η Αριστερά τα τελευταία δύο χρόνια οφείλεται στην προώθηση εναλλακτικών προτάσεων για τα μικρά και τα μεγάλα προβλήματα της χώρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ έδωσε το μήνυμα ότι «είναι έτοιμος, έχει πρόγραμμα και σχέδια, μπορεί να κινητοποιήσει το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό».
Συχνά διατυπώνεται η ένσταση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει τα ακριβή δεδομένα για τη διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων. Αυτό αληθεύει στον βαθμό που η κυβέρνηση επιμελώς προσπαθεί να αποκρύψει τις πραγματικές διαστάσεις των προβλημάτων. Αλλά η απόκρυψη αυτή δεν εμποδίζει τη διατύπωση, τουλάχιστον, των όρων και κριτηρίων βάσει των οποίων μπορούν να συγκροτηθούν οι όποιες συγκεκριμένες πολιτικές λύσεις. Επιπλέον, διατυπώνεται η ένσταση ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να υποκαταστήσει την κυβέρνηση ούτε να προτείνει λύσεις σε προβλήματα που οφείλονται στις μνημονιακές πολιτικές». Το ζήτημα όμως είναι ότι αυτά τα ίδια προβλήματα -ή και ακόμα χειρότερα- θα κληθεί ο ΣΥΡΙΖΑ να αντιμετωπίσει αν αναλάβει την κυβερνητική εξουσία. «Με τέτοιες 'βλάβες' στον ιστό του καθημερινού βίου θα έχουμε να πορευτούμε τα επόμενα χρόνια», όπως μας προειδοποίησε ο Ν. Σεβαστάκης (Αυγή, 30/12/2012). Για παράδειγμα, τι θα κάνει ο Υπουργός Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ για την έλλειψη δωματίων στις φοιτητικές εστίες μόλις αναλάβει το χαρτοφυλάκιό του; Σε εκείνη τη φάση δεν θα αρκεί να επικαλεσθεί το Μνημόνιο, ούτε να ζητήσει υπομονή μέχρι το υπουργείο Οικονομικών να του δώσει τα απαραίτητα επιπλέον κονδύλια. Υπ' αυτήν την έννοια, η διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων για τα συγκεκριμένα προβλήματα στις συγκεκριμένες συνθήκες δεν συνιστά ανέξοδο κυβερνητισμό ούτε αποδοχή των συνθηκών που γεννούν τα προβλήματα («Μνημόνιο»). Τουναντίον, συνιστά άμεση παρέμβαση προς μια πραγματικά συγκροτημένη, μεστά αγωνιστική και πολιτικά αποτελεσματική κατεύθυνση.
* Ο Γ. Αγγελόπουλος διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου