Η Αυγή online...
Του Δημήτρη Σεβαστάκη*
Δεν πρέπει να παραβλέπουμε το εξής σοβαρό: Τη ριζοσπαστικοποίηση του νεοφιλελεύθερου τμήματος της ελληνικής κοινωνίας που είναι φαινόμενο δυναμικό. Δεν έχει βρει την κομματική του ανάπτυξη, τις συνδέσεις, τα πρόσωπα -φορείς, αλλά υπάρχει ως κατάσταση σε εκκρεμότητα. Υπάρχει κοινωνικό έδαφος, ώστε ακόμα και υπό μορφή ηθικολογικού νεοφιλελευθερισμού, ή ακόμα πιο καλυμμένα υπό μορφή φιλολογικού ευρωπαϊσμού, να αρθρωθεί η ευρεία και ενιαία νέο-δεξιά που ούτως ή άλλως άτυπα, σχεδόν έχει συσταθεί. Την αποτελούν τα κόμματα, οι ομάδες που νοούν τη μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό ως εξαφάνιση της μισθωτής εργασίας, του δημόσιου χώρου, του δικαϊκού, λαϊκού αποθέματος κ.λπ.
Ο σκληρός νεοφιλελεύθερος πυρήνας μαζί με διαψευσμένους τέως πολιτικούς θα ενοποιηθεί. Νεοφιλελεύθερο ΠΑΣΟΚ, Νέα Δημοκρατία, κ. Σ. Μάνος, κ. Θ. Τζήμερος κ.λπ. θα συστήσουν το υβρίδιο. Ο κ. Μάνος το πρότεινε ήδη. Απέναντι. Ο λόγος του ΣΥΡΙΖΑ (αλλά και της ευρύτερης Αριστεράς) δεν έχει καταφέρει ακόμα να εγκιβωτιστεί πίσω από σφιχτούς και πειθαρχημένους κώδικες, να βρει τους ρυθμούς του, τα πλήρη μέτρα του. Λογικό. Νέα πολιτική συνθήκη, νέοι όροι, νέο διάβημα, νέοι πολιτικοί πληθυσμοί που πλησιάζουν, νέα μεγέθη που προσπαθεί να διαχειριστεί. Αυτό σημαίνει ότι χαίνουν στο εσωτερικό του αγεφύρωτες οι αντιφάσεις; Ότι είναι δίγλωσσος; Είναι ελάττωμα οι ερμηνευτικές και συντακτικές απειθαρχίες; Η αιώρηση ανάμεσα στη σοσιαλδημοκρατική και την κομμουνιστογενή αντίληψη που διατρέχουν ως διασταυρούμενα ρεύματα την πολιτική του εκφώνηση, είναι κάτι κακό, ανεξίτηλος λεκές σε σύγκριση με την ορθοφωνία των κομμάτων εξουσίας; Το νέο πολιτικό διάβημα που διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ και που τον ανασυνθέτει δυνητικά, δεν έχει βρει ακόμα την πλήρη εσωτερική του ανάπτυξη.
Δεν έχει συναρθρωθεί ακόμα η γενική, οραματική σύλληψη με την καθημερινή διοικητική τεχνική. Το όραμα του σοσιαλισμού με το πρόβλημα του τάδε ομολόγου που λήγει. Το στρατήγημα της συστημικής ανατροπής ως μέρος σχεδιασμού, με το τέχνημα της επίλυσης ενός συγκεκριμένου θεσμικού και διαχειριστικού προβλήματος. Η γεφύρωση των δύο πεδίων που συστήνουν δυο διακριτές, αλλά οργανικά συνευρέσιμες και ζητούμενες περιοχές του Πολιτικού, δεν έχει ακόμα υπάρξει. Χρειάζεται, όπως έχω ξαναγράψει, δουλειά για να βρεθούν οι συνδετήριοι θεωρητικοί άξονες που θα αρχιτεκτονήσουν και δεν θα συρράψουν απλώς, τα ευρύτατα σκέλη που συγκροτούν και υπερκαθορίζουν το σημερινό τόξο της παράταξης. Ίσως όμως και αντιθέτως, λόγω αυτής της ιδρυτικής ευρυχωρίας, ο ΣΥΡΙΖΑ επειδή αποτελεί ένα εξ ανάγκης ανοικτό και παραγωγικό πεδίο εκδήλωσης και εγγραφής όλων των περιθωριοποιημένων και απονομιμοποιημένων πολιτικών εκδοχών, παρουσιάζει ένα ενδιαφέρον σφρίγος, έναν αιφνιδιαστικό οίστρο, που καταφέρνει να δυσκολέψει αντιπάλους και φίλους .
Αυτή την στιγμή στεγάζει σε μια νέα ρυθμιστική και θεωρησιακά αναδιανεμητική συνθήκη, τους μη αριστερούς που ψάχνουν πανικόβλητοι, αναγκάζεται έτσι να υιοθετήσει κώδικες πιο καταληπτούς από το μη αριστερό κοινό που πλησιάζει. Τα νέα είδη κοινού, έχουν άλλες αξιωματικές, διαφορετικές ευαισθησίες και πρέπει να κερδηθούν, κι όχι απλώς να στεγαστούν. Δεν εννοώ ότι πρέπει να αλλοτριώνεται η παράταξη για να χωρέσει τον κάθε πικραμένο, αλλά να εκλογικεύσει και να πολιτικοποιήσει την κάθε πίκρα. Αυτό είναι σοσιαλδημοκρατική εκτροπή; Νερό στο κρασί; Οπορτουνισμός;
Η Αριστερά γίνονταν ηγεμονική δύναμη, μόνο όταν κέρδιζε τα ρευστά, ενδιάμεσα, λαϊκά στρώματα. Ε λόγω αυτής της πολιτικής διαπλάτυνσης που παρουσιάζει, κατηγορείται από το ΠΑΣΟΚ ότι γίνεται το «κακό ΠΑΣΟΚ». Όταν έπαψε το ίδιο το ΠΑΣΟΚ να είναι ΠΑΣΟΚ. Το Λεγόμενο «Ευρωπαϊκό» επίδικο (για το οποίο κατηγορείται) είναι μια νόθα και μεταφυσική κατασκευή, περίπου όπως το Ολυμπιακό πνεύμα. Είναι τόσο σύνθετη και διαρκώς από-ευρωπαϊζόμενη η Ευρώπη ώστε οι ιδεοληπτικές και δογματικές ελίτ την καθιστούν απλώς αναφορά, μια φαντασιακή κατασκευή.
Είναι βέβαιο ότι οι ευρωπαϊκές και ελληνικές ελίτ, το πολύ- πολύ θα μοιράσουν τα ιμάτια και σε νέο επίπεδο ισορροπίας, θα συνεχίσουν το ίδιο θανατηφόρο βιολί: Δανειοκεντρική οικονομία, οικονομισμός, περαιτέρω καταστροφή ολόκληρων παραγωγικών ζωνών, άρα και της χώρας, νέκρωση κοινωνικών θεσμίσεων κ.λπ. Άραγε, μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ και η ευρεία Αριστερά να αντικειμενοποιήσει αξιόπιστα και την αναθεωρητική ανάγνωση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος (την Ευρώπη των λαών και του πολιτισμού) και τη διαχειριστική ανάγκη που διαπλέκεται με τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, χωρίς να καταφύγει στο κολλάζ ή τη διαρκή και άρρωστη «συνιστωσοποίηση»; Μπορεί να εξοικειώσει τον κόσμο με μια κριτική επαναπρόσληψη των προοδευτικών όψεων της ευρωπαϊκής ιδέας;
Μπορεί να γίνει ενιαίο κόμμα όχι κατ’ ανάγκην για να εκμεταλλευτεί το εκλογικό μπόνους, αλλά γιατί είναι ώριμο επιχειρησιακά; Πάντως χωρίς βαθιά θεωρητική επίλυση των πολύ σοβαρών ζητημάτων, θα δυσκολεύεται και θα χάνει αυτό που έχει. Την ορμή και την ελπίδα.
* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης, είναι ζωγράφος επ. καθηγητής ΕΜΠ
dsevastakis@arch.ntua.gr
Ο σκληρός νεοφιλελεύθερος πυρήνας μαζί με διαψευσμένους τέως πολιτικούς θα ενοποιηθεί. Νεοφιλελεύθερο ΠΑΣΟΚ, Νέα Δημοκρατία, κ. Σ. Μάνος, κ. Θ. Τζήμερος κ.λπ. θα συστήσουν το υβρίδιο. Ο κ. Μάνος το πρότεινε ήδη. Απέναντι. Ο λόγος του ΣΥΡΙΖΑ (αλλά και της ευρύτερης Αριστεράς) δεν έχει καταφέρει ακόμα να εγκιβωτιστεί πίσω από σφιχτούς και πειθαρχημένους κώδικες, να βρει τους ρυθμούς του, τα πλήρη μέτρα του. Λογικό. Νέα πολιτική συνθήκη, νέοι όροι, νέο διάβημα, νέοι πολιτικοί πληθυσμοί που πλησιάζουν, νέα μεγέθη που προσπαθεί να διαχειριστεί. Αυτό σημαίνει ότι χαίνουν στο εσωτερικό του αγεφύρωτες οι αντιφάσεις; Ότι είναι δίγλωσσος; Είναι ελάττωμα οι ερμηνευτικές και συντακτικές απειθαρχίες; Η αιώρηση ανάμεσα στη σοσιαλδημοκρατική και την κομμουνιστογενή αντίληψη που διατρέχουν ως διασταυρούμενα ρεύματα την πολιτική του εκφώνηση, είναι κάτι κακό, ανεξίτηλος λεκές σε σύγκριση με την ορθοφωνία των κομμάτων εξουσίας; Το νέο πολιτικό διάβημα που διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ και που τον ανασυνθέτει δυνητικά, δεν έχει βρει ακόμα την πλήρη εσωτερική του ανάπτυξη.
Δεν έχει συναρθρωθεί ακόμα η γενική, οραματική σύλληψη με την καθημερινή διοικητική τεχνική. Το όραμα του σοσιαλισμού με το πρόβλημα του τάδε ομολόγου που λήγει. Το στρατήγημα της συστημικής ανατροπής ως μέρος σχεδιασμού, με το τέχνημα της επίλυσης ενός συγκεκριμένου θεσμικού και διαχειριστικού προβλήματος. Η γεφύρωση των δύο πεδίων που συστήνουν δυο διακριτές, αλλά οργανικά συνευρέσιμες και ζητούμενες περιοχές του Πολιτικού, δεν έχει ακόμα υπάρξει. Χρειάζεται, όπως έχω ξαναγράψει, δουλειά για να βρεθούν οι συνδετήριοι θεωρητικοί άξονες που θα αρχιτεκτονήσουν και δεν θα συρράψουν απλώς, τα ευρύτατα σκέλη που συγκροτούν και υπερκαθορίζουν το σημερινό τόξο της παράταξης. Ίσως όμως και αντιθέτως, λόγω αυτής της ιδρυτικής ευρυχωρίας, ο ΣΥΡΙΖΑ επειδή αποτελεί ένα εξ ανάγκης ανοικτό και παραγωγικό πεδίο εκδήλωσης και εγγραφής όλων των περιθωριοποιημένων και απονομιμοποιημένων πολιτικών εκδοχών, παρουσιάζει ένα ενδιαφέρον σφρίγος, έναν αιφνιδιαστικό οίστρο, που καταφέρνει να δυσκολέψει αντιπάλους και φίλους .
Αυτή την στιγμή στεγάζει σε μια νέα ρυθμιστική και θεωρησιακά αναδιανεμητική συνθήκη, τους μη αριστερούς που ψάχνουν πανικόβλητοι, αναγκάζεται έτσι να υιοθετήσει κώδικες πιο καταληπτούς από το μη αριστερό κοινό που πλησιάζει. Τα νέα είδη κοινού, έχουν άλλες αξιωματικές, διαφορετικές ευαισθησίες και πρέπει να κερδηθούν, κι όχι απλώς να στεγαστούν. Δεν εννοώ ότι πρέπει να αλλοτριώνεται η παράταξη για να χωρέσει τον κάθε πικραμένο, αλλά να εκλογικεύσει και να πολιτικοποιήσει την κάθε πίκρα. Αυτό είναι σοσιαλδημοκρατική εκτροπή; Νερό στο κρασί; Οπορτουνισμός;
Η Αριστερά γίνονταν ηγεμονική δύναμη, μόνο όταν κέρδιζε τα ρευστά, ενδιάμεσα, λαϊκά στρώματα. Ε λόγω αυτής της πολιτικής διαπλάτυνσης που παρουσιάζει, κατηγορείται από το ΠΑΣΟΚ ότι γίνεται το «κακό ΠΑΣΟΚ». Όταν έπαψε το ίδιο το ΠΑΣΟΚ να είναι ΠΑΣΟΚ. Το Λεγόμενο «Ευρωπαϊκό» επίδικο (για το οποίο κατηγορείται) είναι μια νόθα και μεταφυσική κατασκευή, περίπου όπως το Ολυμπιακό πνεύμα. Είναι τόσο σύνθετη και διαρκώς από-ευρωπαϊζόμενη η Ευρώπη ώστε οι ιδεοληπτικές και δογματικές ελίτ την καθιστούν απλώς αναφορά, μια φαντασιακή κατασκευή.
Είναι βέβαιο ότι οι ευρωπαϊκές και ελληνικές ελίτ, το πολύ- πολύ θα μοιράσουν τα ιμάτια και σε νέο επίπεδο ισορροπίας, θα συνεχίσουν το ίδιο θανατηφόρο βιολί: Δανειοκεντρική οικονομία, οικονομισμός, περαιτέρω καταστροφή ολόκληρων παραγωγικών ζωνών, άρα και της χώρας, νέκρωση κοινωνικών θεσμίσεων κ.λπ. Άραγε, μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ και η ευρεία Αριστερά να αντικειμενοποιήσει αξιόπιστα και την αναθεωρητική ανάγνωση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος (την Ευρώπη των λαών και του πολιτισμού) και τη διαχειριστική ανάγκη που διαπλέκεται με τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, χωρίς να καταφύγει στο κολλάζ ή τη διαρκή και άρρωστη «συνιστωσοποίηση»; Μπορεί να εξοικειώσει τον κόσμο με μια κριτική επαναπρόσληψη των προοδευτικών όψεων της ευρωπαϊκής ιδέας;
Μπορεί να γίνει ενιαίο κόμμα όχι κατ’ ανάγκην για να εκμεταλλευτεί το εκλογικό μπόνους, αλλά γιατί είναι ώριμο επιχειρησιακά; Πάντως χωρίς βαθιά θεωρητική επίλυση των πολύ σοβαρών ζητημάτων, θα δυσκολεύεται και θα χάνει αυτό που έχει. Την ορμή και την ελπίδα.
* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης, είναι ζωγράφος επ. καθηγητής ΕΜΠ
dsevastakis@arch.ntua.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου