Η πολυετής στόχευση των νεοφιλελεύθερων ταγών εναντίον του δημόσιου τομέα τελικά επιτεύχθηκε, με «όχημα» την έλευση του Μνημονίου και την πλήρη υιοθέτησή του από τις κυβερνήσεις της τελευταίας τριετίας. Για τα δεινά της ελληνικής οικονομίας, ως βασική αιτία συχνά προβάλλονταν «υπερμέγεθες» Δημόσιο και οι «κηφήνες» κρατικοί υπάλληλοι. Ανά καιρούς, βέβαια, αναφέρονταν και άλλες επαγγελματικές ομάδες, π.χ. ελεύθεροι επαγγελματίες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ως συνεπεύθυνες για την τραγική οικονομική κατάσταση, με διαφορετικές κατηγορίες. Ο επικοινωνιακός ορυμαγδός, που συνοψίστηκε στην έκφραση «μαζί τα φάγαμε», ξεδιπλώθηκε με αριστοτεχνικό τρόπο, βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος στον ατομικισμό και τη λογική της «ανάθεσης», που καλλιεργήθηκαν τεχνηέντως και υιοθετήθηκαν άκριτα ως κυρίαρχη ιδεολογία από την κοινωνία κατά τις τελευταίες δεκαετίες.
Παρά το γεγονός ότι τα επίσημα στοιχεία1 αποδείκνυαν ότι το μέγεθος και οι δαπάνες2 του ελληνικού Δημοσίου δεν ξεπερνούσαν τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, η καλλιέργεια του μύθου ενός υπερτροφικού κράτους και η δαιμονοποίηση των εργαζομένων σε αυτό συνεχίσθηκαν με αμείωτο ρυθμό.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι κρυφός απώτερος στόχος ήταν και παραμένει η μεταφορά υπηρεσιών του κράτους προς τους ιδιώτες, και κυρίως εκείνων (των υπηρεσιών) που πρόκειται να προσδώσουν σίγουρα και γρήγορα κέρδη3.
Όπως γίνεται αντιληπτό, κατά τη «διαδικασία» των ιδιωτικοποιήσεων δεν πρόκειται να ληφθεί καμία πρόνοια για την εξασφάλιση δυνατότητας ισότιμης πρόσβασης στις υπηρεσίες αυτές για το σύνολο των πολιτών.
Περνώντας στους εργαζόμενους του δημοσίου τομέα, από τα στοιχεία (Ιούνιος 2013)1 προκύπτει ότι ο αριθμός του τακτικού και μη τακτικού προσωπικού (εξαιρουμένων ΔΕΚΟ και άλλων ΝΠΙΔ) ανήλθε σε 686.597 υπαλλήλους, μειωμένος κατά 138.000 σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2009 και κατά 56.000 ως προς τον Ιανουάριο του 2011. Υπενθυμίζεται ότι ο αρχικός σχεδιασμός έκανε λόγο για συνολική μείωση των απασχολουμένων κατά 150.000 έως το τέλος του 20154, κάτι που σύμφωνα με την αρχική «αφήγηση» θα μπορούσε να επιτευχθεί σε συντριπτικό ποσοστό μέσω των αποχωρήσεων λόγω των συνταξιοδοτήσεων, με ταυτόχρονο περιορισμό των προσλήψεων.
Στην πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν5 γίνεται σαφής αναφορά στις κυβερνητικές δεσμεύσεις για τις μελλοντικές παρεμβάσεις στον δημόσιο τομέα, με συγκεκριμένους ορισμούς και χρονοδιαγράμματα (σελίδες 60-61, 153-155, 214-216). Μεταξύ άλλων, προβλέπεται η ολοκλήρωση του σχεδιασμού της κινητικότητας και η εφαρμογή ενός αρχικού σκέλους 12.500 υπαλλήλων μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου, ενώ ακολουθούν άλλοι τουλάχιστον 12.500 μέχρι το τέλος του έτους.
Εντούτοις, υπάρχουν ορισμένα σημεία ιδιαίτερα αποκαλυπτικά για τις μακροπρόθεσμες κρυφές επιδιώξεις τρόικας και κυβέρνησης, ενώ γίνεται αναφορά και στην απαραίτητη επικοινωνιακή «προεργασία», προκειμένου να πεισθεί η κοινωνία για την αναγκαιότητα των προωθούμενων «αλλαγών».
Κατ' αρχάς, στη σελίδα 32 μέσα από μια τεχνική ορολογία προαναγγέλλεται ότι ο στόχος για μείωση του προσωπικού του Δημοσίου κατά 150.000 θα «επανεκτιμηθεί». Ο «κατάλληλος» ρυθμός μείωσης των υπαλλήλων συνδέεται ευθέως με την ανάγκη για «βιώσιμη πορεία» των δαπανών μισθοδοσίας, γεννώντας τον φόβο ότι σχεδιάζονται «ανθρωποθυσίες» για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο στόχος για τα οργανογράμματα φορέων της γενικής κυβέρνησης, που θα ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του έτους, είναι συνολικά 450.000 θέσεις εργασίας, πολύ λιγότερες από τους σημερινούς εργαζόμενους. Επιπλέον, στις σελίδες 60 και 153 γίνεται λόγος για ενδιάμεσο στάδιο με οργανογράμματα 360.000 θέσεων εργασίας, ενώ στις σελίδες 60 και 154 αναφέρεται ότι θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τον Σεπτέμβριο ακόμα ένα ενδιάμεσο στάδιο, με οργανογράμματα 400.000 θέσεων. Το αυτονόητο ερώτημα είναι ποια θα είναι η τύχη των θέσεων εργασίας και των εργαζομένων, στην περίπτωση που τα οργανογράμματα κάποιων φορέων δεν ολοκληρωθούν εντός των χρονοδιαγραμμάτων.
Τέλος, ενώ η κυβέρνηση επιμένει ότι για κάθε μία από τις αποχωρήσεις θα γίνει μία καινούργια πρόσληψη, αποσκοπώντας στην ανανέωση του προσωπικού με νέους κατηρτισμένους υπαλλήλους, στις σελίδες 61 και 155 τονίζεται ότι εάν οι μηνιαίες εκτιμήσεις δείξουν παρέκκλιση από τους συνολικούς στόχους, η αναλογία 1:1 θα μειωθεί. Οι συνεχείς αποκλίσεις από τους μνημονιακούς στόχους, που έχουν σχεδιαστεί να είναι «άπιαστοι», μας κάνουν να μην έχουμε την παραμικρή αμφιβολία για το τι μέλλει γενέσθαι.
Από την έκθεση προκύπτει ότι η Κομισιόν καλεί την κυβέρνηση να υλοποιήσει έναν υποστηρικτικό επικοινωνιακό σχεδιασμό, προκειμένου να «περάσουν» οι «μεταρρυθμίσεις» στην ελληνική κοινωνία. Τα πρώτα δείγματα της νέας «καμπάνιας» δόθηκαν το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, με τον κ. Στουρνάρα να χρησιμοποιεί τη γνωστή εκβιαστική τακτική («Αν δεν γίνουν απολύσεις ... δεν θα πάρουμε τις επόμενες δόσεις») και τον κ. Μητσοτάκη να χρησιμοποιεί εντέχνως ποσοστά («4% των εργαζομένων μπαίνουν σε καθεστώς κινητικότητας και λιγότερο του 2% θα απομακρυνθεί τελικά»), προκειμένου να μην αναφερθεί με απόλυτους αριθμούς στις χιλιάδες των απολύσεων.
Ουδείς μπορεί να ισχυρισθεί ότι ο δημόσιος τομέας με τη σημερινή του δομή, στελέχωση και κατάρτιση μπορεί να αντεπεξέλθει στις αυξημένες απαιτήσεις τού ιδιαίτερα ανταγωνιστικού διεθνούς περιβάλλοντος ή να υπηρετήσει τις επιτακτικές ανάγκες της χειμαζόμενης ελληνικής κοινωνίας. Η ριζική, ορθολογική και παραγωγική αναμόρφωσή του, η αλλαγή της υπαλληλικής κουλτούρας και η διαμόρφωση κατάλληλου θεσμικού πλαισίου συνεργασίας και συνύπαρξης με τον ιδιωτικό τομέα αποτελούν τα πρώτα αναγκαία στάδια, προκειμένου το ελληνικό Δημόσιο να μετασχηματιστεί από αρνητικό σε θετικό πρωταγωνιστή και να συμβάλει, όπως απαιτείται, στην επείγουσα ανασυγκρότηση ευρύτερα της οικονομίας και της κοινωνίας.
Εκείνο, όμως, που πρέπει επίσης να συνειδητοποιήσουμε ως πολίτες είναι ότι η αποδοχή του «αντιπαραθετικού» διαχωρισμού μεταξύ ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, η υιοθέτηση του κοινωνικού αυτοματισμού - κανιβαλισμού, που καλλιεργείται σκοπίμως από κυβερνώντες και ΜΜΕ, και ο άκριτος ενστερνισμός προπαγανδιστικών αφηγήσεων6 δεν είναι προς όφελος κανενός. Αντιθέτως, διαμορφώνουν το κατάλληλο κλίμα και υποβοηθούν την παράλληλη προώθηση των βασικών νεοφιλελεύθερων πολιτικών, που πλήττουν τις εργαζόμενες τάξεις συνολικά, ανεξαρτήτως δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα: απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, περαιτέρω μειώσεις μισθών και συντάξεων, υποβάθμιση του κοινωνικού κράτους (παιδείας, υγείας κ.ο.κ.) και προώθηση - εξυπηρέτηση συγκεκριμένων επιχειρηματικών συμφερόντων, με στόχο την απόλυτη κυριαρχία τους πάνω στην κοινωνία και μάλιστα εις βάρος των αναγκών της.
Η συντριπτική πλειονότητα των εργαζόμενων στην μνημονιακή εποχή είμαστε μονομάχοι στην αρένα ενός νεοφιλελεύθερου Κολοσσαίου. Όσοι πιστεύουν ότι ο αντίπαλος είναι μια άλλη κοινωνική ή επαγγελματική ομάδα ήρθε η ώρα να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους, πριν να είναι πολύ αργά. Όσοι, δε, νομίζουν ότι είναι θεατές, ασφαλείς στις εξέδρες... πλανώνται πλάνην οικτράν.
* Ο Δ. Παπαθανασίου είναι ανώτατο διευθυντικό στέλεχος ιδιωτικού τομέα, Οικονομολόγος
1 http://apografi.yap.gov.gr/apografi/Flows_2013.htm
1 http://www.doe.gr/11/mel2011.pdf
2 http://www.oecd.org/greece/48214177.pdf
2 http://ec.europa.eu/economy_finance/db_indicators/gen_gov_data/time_series/index_en.htm
3 http://www.iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=10602:organismoi-den-theloun-idiwtes&catid=58:oikonomiki-politiki&Itemid=182
4 http://www.aftodioikisi.gr/ipourgeia/dimosio-i-elafrinsi-kata-150-xil-sti-sinantisi-reppa-troikas
5 http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/occasional_paper/2013/op159_en.htm
6 http://rednotebook.gr/details.php?id=1249
Παρά το γεγονός ότι τα επίσημα στοιχεία1 αποδείκνυαν ότι το μέγεθος και οι δαπάνες2 του ελληνικού Δημοσίου δεν ξεπερνούσαν τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, η καλλιέργεια του μύθου ενός υπερτροφικού κράτους και η δαιμονοποίηση των εργαζομένων σε αυτό συνεχίσθηκαν με αμείωτο ρυθμό.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι κρυφός απώτερος στόχος ήταν και παραμένει η μεταφορά υπηρεσιών του κράτους προς τους ιδιώτες, και κυρίως εκείνων (των υπηρεσιών) που πρόκειται να προσδώσουν σίγουρα και γρήγορα κέρδη3.
Όπως γίνεται αντιληπτό, κατά τη «διαδικασία» των ιδιωτικοποιήσεων δεν πρόκειται να ληφθεί καμία πρόνοια για την εξασφάλιση δυνατότητας ισότιμης πρόσβασης στις υπηρεσίες αυτές για το σύνολο των πολιτών.
Περνώντας στους εργαζόμενους του δημοσίου τομέα, από τα στοιχεία (Ιούνιος 2013)1 προκύπτει ότι ο αριθμός του τακτικού και μη τακτικού προσωπικού (εξαιρουμένων ΔΕΚΟ και άλλων ΝΠΙΔ) ανήλθε σε 686.597 υπαλλήλους, μειωμένος κατά 138.000 σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2009 και κατά 56.000 ως προς τον Ιανουάριο του 2011. Υπενθυμίζεται ότι ο αρχικός σχεδιασμός έκανε λόγο για συνολική μείωση των απασχολουμένων κατά 150.000 έως το τέλος του 20154, κάτι που σύμφωνα με την αρχική «αφήγηση» θα μπορούσε να επιτευχθεί σε συντριπτικό ποσοστό μέσω των αποχωρήσεων λόγω των συνταξιοδοτήσεων, με ταυτόχρονο περιορισμό των προσλήψεων.
Στην πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν5 γίνεται σαφής αναφορά στις κυβερνητικές δεσμεύσεις για τις μελλοντικές παρεμβάσεις στον δημόσιο τομέα, με συγκεκριμένους ορισμούς και χρονοδιαγράμματα (σελίδες 60-61, 153-155, 214-216). Μεταξύ άλλων, προβλέπεται η ολοκλήρωση του σχεδιασμού της κινητικότητας και η εφαρμογή ενός αρχικού σκέλους 12.500 υπαλλήλων μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου, ενώ ακολουθούν άλλοι τουλάχιστον 12.500 μέχρι το τέλος του έτους.
Εντούτοις, υπάρχουν ορισμένα σημεία ιδιαίτερα αποκαλυπτικά για τις μακροπρόθεσμες κρυφές επιδιώξεις τρόικας και κυβέρνησης, ενώ γίνεται αναφορά και στην απαραίτητη επικοινωνιακή «προεργασία», προκειμένου να πεισθεί η κοινωνία για την αναγκαιότητα των προωθούμενων «αλλαγών».
Κατ' αρχάς, στη σελίδα 32 μέσα από μια τεχνική ορολογία προαναγγέλλεται ότι ο στόχος για μείωση του προσωπικού του Δημοσίου κατά 150.000 θα «επανεκτιμηθεί». Ο «κατάλληλος» ρυθμός μείωσης των υπαλλήλων συνδέεται ευθέως με την ανάγκη για «βιώσιμη πορεία» των δαπανών μισθοδοσίας, γεννώντας τον φόβο ότι σχεδιάζονται «ανθρωποθυσίες» για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο στόχος για τα οργανογράμματα φορέων της γενικής κυβέρνησης, που θα ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του έτους, είναι συνολικά 450.000 θέσεις εργασίας, πολύ λιγότερες από τους σημερινούς εργαζόμενους. Επιπλέον, στις σελίδες 60 και 153 γίνεται λόγος για ενδιάμεσο στάδιο με οργανογράμματα 360.000 θέσεων εργασίας, ενώ στις σελίδες 60 και 154 αναφέρεται ότι θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τον Σεπτέμβριο ακόμα ένα ενδιάμεσο στάδιο, με οργανογράμματα 400.000 θέσεων. Το αυτονόητο ερώτημα είναι ποια θα είναι η τύχη των θέσεων εργασίας και των εργαζομένων, στην περίπτωση που τα οργανογράμματα κάποιων φορέων δεν ολοκληρωθούν εντός των χρονοδιαγραμμάτων.
Τέλος, ενώ η κυβέρνηση επιμένει ότι για κάθε μία από τις αποχωρήσεις θα γίνει μία καινούργια πρόσληψη, αποσκοπώντας στην ανανέωση του προσωπικού με νέους κατηρτισμένους υπαλλήλους, στις σελίδες 61 και 155 τονίζεται ότι εάν οι μηνιαίες εκτιμήσεις δείξουν παρέκκλιση από τους συνολικούς στόχους, η αναλογία 1:1 θα μειωθεί. Οι συνεχείς αποκλίσεις από τους μνημονιακούς στόχους, που έχουν σχεδιαστεί να είναι «άπιαστοι», μας κάνουν να μην έχουμε την παραμικρή αμφιβολία για το τι μέλλει γενέσθαι.
Από την έκθεση προκύπτει ότι η Κομισιόν καλεί την κυβέρνηση να υλοποιήσει έναν υποστηρικτικό επικοινωνιακό σχεδιασμό, προκειμένου να «περάσουν» οι «μεταρρυθμίσεις» στην ελληνική κοινωνία. Τα πρώτα δείγματα της νέας «καμπάνιας» δόθηκαν το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, με τον κ. Στουρνάρα να χρησιμοποιεί τη γνωστή εκβιαστική τακτική («Αν δεν γίνουν απολύσεις ... δεν θα πάρουμε τις επόμενες δόσεις») και τον κ. Μητσοτάκη να χρησιμοποιεί εντέχνως ποσοστά («4% των εργαζομένων μπαίνουν σε καθεστώς κινητικότητας και λιγότερο του 2% θα απομακρυνθεί τελικά»), προκειμένου να μην αναφερθεί με απόλυτους αριθμούς στις χιλιάδες των απολύσεων.
Ουδείς μπορεί να ισχυρισθεί ότι ο δημόσιος τομέας με τη σημερινή του δομή, στελέχωση και κατάρτιση μπορεί να αντεπεξέλθει στις αυξημένες απαιτήσεις τού ιδιαίτερα ανταγωνιστικού διεθνούς περιβάλλοντος ή να υπηρετήσει τις επιτακτικές ανάγκες της χειμαζόμενης ελληνικής κοινωνίας. Η ριζική, ορθολογική και παραγωγική αναμόρφωσή του, η αλλαγή της υπαλληλικής κουλτούρας και η διαμόρφωση κατάλληλου θεσμικού πλαισίου συνεργασίας και συνύπαρξης με τον ιδιωτικό τομέα αποτελούν τα πρώτα αναγκαία στάδια, προκειμένου το ελληνικό Δημόσιο να μετασχηματιστεί από αρνητικό σε θετικό πρωταγωνιστή και να συμβάλει, όπως απαιτείται, στην επείγουσα ανασυγκρότηση ευρύτερα της οικονομίας και της κοινωνίας.
Εκείνο, όμως, που πρέπει επίσης να συνειδητοποιήσουμε ως πολίτες είναι ότι η αποδοχή του «αντιπαραθετικού» διαχωρισμού μεταξύ ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, η υιοθέτηση του κοινωνικού αυτοματισμού - κανιβαλισμού, που καλλιεργείται σκοπίμως από κυβερνώντες και ΜΜΕ, και ο άκριτος ενστερνισμός προπαγανδιστικών αφηγήσεων6 δεν είναι προς όφελος κανενός. Αντιθέτως, διαμορφώνουν το κατάλληλο κλίμα και υποβοηθούν την παράλληλη προώθηση των βασικών νεοφιλελεύθερων πολιτικών, που πλήττουν τις εργαζόμενες τάξεις συνολικά, ανεξαρτήτως δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα: απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, περαιτέρω μειώσεις μισθών και συντάξεων, υποβάθμιση του κοινωνικού κράτους (παιδείας, υγείας κ.ο.κ.) και προώθηση - εξυπηρέτηση συγκεκριμένων επιχειρηματικών συμφερόντων, με στόχο την απόλυτη κυριαρχία τους πάνω στην κοινωνία και μάλιστα εις βάρος των αναγκών της.
Η συντριπτική πλειονότητα των εργαζόμενων στην μνημονιακή εποχή είμαστε μονομάχοι στην αρένα ενός νεοφιλελεύθερου Κολοσσαίου. Όσοι πιστεύουν ότι ο αντίπαλος είναι μια άλλη κοινωνική ή επαγγελματική ομάδα ήρθε η ώρα να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους, πριν να είναι πολύ αργά. Όσοι, δε, νομίζουν ότι είναι θεατές, ασφαλείς στις εξέδρες... πλανώνται πλάνην οικτράν.
* Ο Δ. Παπαθανασίου είναι ανώτατο διευθυντικό στέλεχος ιδιωτικού τομέα, Οικονομολόγος
1 http://apografi.yap.gov.gr/apografi/Flows_2013.htm
1 http://www.doe.gr/11/mel2011.pdf
2 http://www.oecd.org/greece/48214177.pdf
2 http://ec.europa.eu/economy_finance/db_indicators/gen_gov_data/time_series/index_en.htm
3 http://www.iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=10602:organismoi-den-theloun-idiwtes&catid=58:oikonomiki-politiki&Itemid=182
4 http://www.aftodioikisi.gr/ipourgeia/dimosio-i-elafrinsi-kata-150-xil-sti-sinantisi-reppa-troikas
5 http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/occasional_paper/2013/op159_en.htm
6 http://rednotebook.gr/details.php?id=1249
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου