Η Αυγή online...
Του Κώστα Δουζίνα
Σπάνια μια εκλογική αναμέτρηση έχει την ιστορική σημασία των εκλογών που έρχονται. Σημασία για όλους τους Έλληνες, πρώτα. Μετά, για τους πολλούς αποκλεισμένους και κατατρεγμένους ανάμεσα μας, τους άνεργους, τους μετανάστες, όλους αυτούς που τα τελευταία τρία χρόνια θυσιάστηκαν στον βωμό της σωτηρίας του συστήματος εξουσίας. Τέλος, ακόμη μεγαλύτερη σημασία έχουν οι εκλογές για τους αριστερούς.
Οι εκλογές δεν αλλάζουν εύκολα την ιστορική πορεία ενός λαού. Αλλά οι εκλογές της Κυριακής αποτελούν εξαίρεση. Το διακύβευμα για κάθε πολίτη, πέρα από ιδεολογικές εντάξεις, είναι το μέλλον της εθνικής ανεξαρτησίας, της δημοκρατίας και της θεμελιώδους κοινωνικής δικαιοσύνης. Η 7 Μαΐου θα καθορίσει αν η Ελλάδα εξακολουθήσει την αποικιακή πορεία που της επιβλήθηκε ή αν θα αποκτήσει ξανά τη δυνατότητα να αποφασίζει το μέλλον της μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες. Σ’ αυτά τα προφανή και βασικά, όλοι μας, αριστεροί, κεντρώοι και δεξιοί, βρισκόμαστε στην ίδια πλευρά. Η κοινή πολιτική επιθυμία που εκφράστηκε στις πλατείες μπορεί να βρει ενότητα πολιτικής εκπροσώπησης.
Είμαστε το 99% που δουλεύει, παράγει, αγαπάει τη ζωή και την τέχνη, νοιάζεται για τους ανθρώπους. Έχουμε απέναντι το παρασιτικό 1% που απομυζά τη ζωή και τα όνειρά μας, βγάζει παράλογα και παράνομα κέρδη, εξάγει τους απλήρωτους φόρους στην Ελβετία και το Λονδίνο. Στο 99% ανήκουν συλλογικά τα κοινά αγαθά. Τα φυσικά αγαθά, νερό, ατμόσφαιρα, περιβάλλον, ενέργεια, θάλασσα. Τα κοινωνικά αγαθά, λόγος και ιδέες, επικοινωνία και τέχνες, λογοτεχνία και επιστήμη, το μεγαλύτερο κεφάλαιο της Ελλάδας. Τέλος, τα κοινά αγαθά της συνεργασίας και της δικτύωσης, της έμπνευσης και της πρωτοτυπίας. Όταν τα κοινά ιδιωτικοποιούνται ή κρατικοποιούνται, τότε όλοι πτωχεύουμε γιατί οι κοινές πηγές και πόροι ζωής στερεύουν. Στην υποστήριξη αυτών των βασικών, που σηματοδοτούν τη θέληση να ζούμε μαζί, να είμαστε Έλληνες, δεν υπάρχουν διαφορές. Όταν τα κοινά χαθούν, όλοι χάνουμε.
Την περασμένη εβδομάδα, ο ΟΟΣΑ ανακοίνωσε ότι το εισόδημα των Ελλήνων μειώθηκε το 2011 κατά 25,3%, ενώ η ανεργία βρίσκεται στο 21% και η νεανική στο 50%. Ποτέ σε περίοδο ειρήνης δεν έχει υπάρξει τέτοια συλλογική εξαθλίωση ενός λαού. Σ’ αυτή την κατάσταση, ιδεολογικές διαφορές και ιστορικές καταβολές εξανεμίζονται. Ο άνεργος δεξιός και ο άνεργος αριστερός δεν διαφέρουν όταν ψάχνουν για δουλειά που δεν υπάρχει. Ο πατριώτης και ο διεθνιστής δεν διαφέρουν όταν απολύονται ή ευτελίζονται. Ο άπορος νέος και ο ανήμπορος γέρος υποφέρουν το ίδιο όταν κοιμούνται νηστικοί. Η αξιοπρέπεια του καταδιωγμένου μετανάστη και του περιφρονημένου άστεγου δεν διαφέρουν. Αν όλοι είμαστε άνθρωποι με δικαιώματα, όπως μας λένε συνταγματολόγοι και φιλάνθρωποι, η πρώτη μας υποχρέωση είναι να χτυπήσουμε τον αποκλεισμό και την άρνηση της βασικής ανθρωπιάς. Αυτή είναι λοιπόν η δεύτερη διαχωριστική γραμμή, πιο βαθιά από την πρώτη: χωρίζει εκείνους που ρητορικά υπόσχονται τυπική ισότητα και ουσιαστικά την παραβιάζουν απ’ αυτούς που κρίνουν ηθικά και αγωνίζονται πολιτικά να καταργήσουν διακρίσεις και αποκλεισμούς.
Για τους αριστερούς υπάρχει πρόσθετο διακύβευμα. Η σήψη του συστήματος οικονομικής, πολιτικής και επικοινωνιακής εξουσίας έφτασε τα όριά της. Η κατάρρευσή του θα σημάνει, όχι το τέλος της μεταπολίτευσης, αλλά το τέλος της παντοδυναμίας και αυθαιρεσίας του μετεμφυλιακού πολιτικού καθεστώτος. Η άρρητη συμφωνία 60 χρόνων μεταξύ των διοικούντων και των ξένων προστατών τους, ότι η Αριστερά θα μείνει στο περιθώριο ανήμπορη και διαιρεμένη, άλλοθι και έμμεση νομιμοποίηση της εξουσίας, μπορεί να ανατραπεί.
Οι εκλογές δεν οδηγούν σε επαναστάσεις, αλλά μπορούν να γίνουν το έναυσμα για μεγάλες αλλαγές. Ο καπιταλισμός αλλάζει τα ρούχα του συνεχώς, προσαρμόζεται στο περιβάλλον και τις κοινωνικές συνθήκες, διαλύοντας κάθε σταθερή αξία και υπονομεύοντας κάθε κοινότητα. Η καπιταλιστική αναδιοργάνωση που ξεκίνησε πριν τρία χρόνια βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο. Είναι ακόμη εύθραυστη, η λαϊκή αντίδραση την έχει καθυστερήσει και μπορεί να την ανακόψει. Αν δεν μπει ανάχωμα τώρα, αν η Αριστερά δεν γίνει ο βιβλικός Κατέχων που ανακόπτει το Κακό και ευαγγελίζεται το Καλό, σύντομα οι ανθρωποφάγες αλλαγές θα σταθεροποιηθούν. Ο καπιταλισμός είναι αδίστακτος, δεν περιμένει και δεν υπομένει. Οι λίγες κατακτήσεις, δικαιώματα και ευαισθησίες που ακόμη θεωρούμε δεδομένες θα γίνουν αναμνήσεις και αντικείμενα μελέτης για μελαγχολικούς ιστορικούς.
Για την Αριστερά της ήττας, η άμυνα και η περιχαράκωση ήταν πρόσφορη στρατηγική. Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά - για λίγο. Η καπιταλιστική κρίση έβαλε την ενωμένη Αριστερά στη σκηνή. Ευκαιρία μοναδική, απρόσμενη, δύσκολα επαναλαμβανόμενη. Οι ναρκισσισμοί των μικρών διαφορών βοηθούν να κερδίζουμε μια πρόσκαιρη καθαρότητα ψυχής και να χάνουμε τον παράδεισο.
Μετά τη Μεταρρύθμιση, οι καταδιωγμένου καθολικοί στην προτεσταντική Ευρώπη αποτάσσονταν τον Πάπα δημόσια για να σωθούν από την πυρά, λέγοντας μέσα τους ότι το κάνουν για τη νίκη της πίστης. Καλώ λοιπόν αριστερούς και κομμουνιστές να κάνουν το ίδιο: να ψηφίσουν την ενότητα της Αριστεράς, διατηρώντας στο απόλυτο τις κομμουνιστικές τους πίστεις. Αν το επιχείρημα αποτύχει, η Αριστερά θα 'ναι πάλι στη γωνία και τίποτε δεν θα 'χει χαθεί - ή κερδηθεί. Αν πετύχει, η παράβαση του (κομματικού) νόμου θα έχει υπηρετήσει την Ιστορία - όπως ξέρουμε, ο πρώτος κανόνας κάθε επανάστασης, η πρώτη ρήξη κάθε επαναστάτη, είναι να πει ένα μικρό “όχι”.
Τέλος, προσκαλώ τους διανοούμενους να αναλάβουν την ευθύνη της σκέψης και την ηθική της απόφασης. Όχι βέβαια αυτούς που γυρίζουν στα κανάλια σε μια απέλπιδα προσπάθεια να δώσουν μεταθανάτια νομιμοποίηση στο κουφάρι της εξουσίας, ταυτίζοντας προσωπικά συμφέροντα με τη δημόσια αρετή. Απευθύνομαι σ’ αυτούς τους σεμνούς και ήπιους, αυτούς που δεν μίλησαν, όχι γιατί φοβήθηκαν, αλλά γιατί υπηρετούν την αισθητική μοναχικότητα (χωρίς να είναι εγελιανές “όμορφες ψυχές”), την πολυπλοκότητα του ήθους και την αξιοπρέπεια της σκέψης. Σας καλώ, νυχτερινοί φίλοι, να παίξετε κι εσείς το πασκαλικό στοίχημα δίνοντας, με επιφυλάξεις και αμφιβολίες, μια ευκαιρία στην Αριστερά της ενότητας. Δεν μπορώ να υποσχεθώ τίποτε άλλο εκτός του ότι θα βρεθούμε πάλι μαζί στους δρόμους της αντίστασης οποιαδήποτε και να 'ναι η νέα ή παλιά εξουσία. Η επιμέλεια εαυτού και αντίστασης είναι, φίλοι υπόγειοι, το πρώτο καθήκον της σκέψης.
Η προοπτική κατάρρευσης και τέλους κομμάτων και πολιτικών έδωσε έναν σουρεαλιστικό αέρα στην προεκλογική εκστρατεία. Ο πανικός επαγγελματιών πολιτικών που θεωρούσαν τη βουλευτική έδρα δικαίωμα ζωής κινείται ανάμεσα στην τραγωδία και τη φάρσα. Υπουργοί και δήμαρχοι οργανώνουν επιχειρήσεις - “σκούπα” για να μαζέψουν τα “σκουπίδια” - μετανάστες από τους δρόμους και να τους κλείσουν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα πρώτα στην Δυτική Ευρώπη από το τέλος της ναζιστικής λαίλαπας. Υπουργοί επιτίθενται σχιζοφρενικά στα μέτρα του Μνημονίου τα οποία υπέγραψαν ενθουσιωδώς και εφαρμόζουν κατά γράμμα. Τα πρώην μεγάλα κόμματα οξύνουν τις αμοιβαίες φραστικές επιθέσεις, παρ' ότι η μόνη ελπίδα διάσωσής τους είναι μια νέα κυβέρνηση συνεργασίας μετά τις εκλογές. Πολιτικά και ηθικά, η τάξη του Μνημονίου έχει πεθάνει και περπατάει ακόμη μόνο σαν σκιά και καρικατούρα του εαυτού της.
Οι εκλογές αποτελούν το τέλος της δεύτερης πράξης της ελληνικής τραγωδίας. Η πρώτη έληξε με την παραίτηση Παπανδρέου τον Νοέμβριο, διωγμένου από τη λαϊκή αγανάκτηση. Η τρίτη πράξη που ανοίγει τη Δευτέρα μπορεί να οδηγήσει στην κάθαρση. Κανένας Έλληνας, κανένας αποκλεισμένος και καταδιωγμένος, κανένας αριστερός ή σκεπτόμενος δεν μπορεί να χάσει αυτή την ευκαιρία.
Το βιβλίο του Κώστα Δουζίνα “Αντίσταση και Φιλοσοφία στην Κρίση” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
Σπάνια μια εκλογική αναμέτρηση έχει την ιστορική σημασία των εκλογών που έρχονται. Σημασία για όλους τους Έλληνες, πρώτα. Μετά, για τους πολλούς αποκλεισμένους και κατατρεγμένους ανάμεσα μας, τους άνεργους, τους μετανάστες, όλους αυτούς που τα τελευταία τρία χρόνια θυσιάστηκαν στον βωμό της σωτηρίας του συστήματος εξουσίας. Τέλος, ακόμη μεγαλύτερη σημασία έχουν οι εκλογές για τους αριστερούς.
Οι εκλογές δεν αλλάζουν εύκολα την ιστορική πορεία ενός λαού. Αλλά οι εκλογές της Κυριακής αποτελούν εξαίρεση. Το διακύβευμα για κάθε πολίτη, πέρα από ιδεολογικές εντάξεις, είναι το μέλλον της εθνικής ανεξαρτησίας, της δημοκρατίας και της θεμελιώδους κοινωνικής δικαιοσύνης. Η 7 Μαΐου θα καθορίσει αν η Ελλάδα εξακολουθήσει την αποικιακή πορεία που της επιβλήθηκε ή αν θα αποκτήσει ξανά τη δυνατότητα να αποφασίζει το μέλλον της μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες. Σ’ αυτά τα προφανή και βασικά, όλοι μας, αριστεροί, κεντρώοι και δεξιοί, βρισκόμαστε στην ίδια πλευρά. Η κοινή πολιτική επιθυμία που εκφράστηκε στις πλατείες μπορεί να βρει ενότητα πολιτικής εκπροσώπησης.
Είμαστε το 99% που δουλεύει, παράγει, αγαπάει τη ζωή και την τέχνη, νοιάζεται για τους ανθρώπους. Έχουμε απέναντι το παρασιτικό 1% που απομυζά τη ζωή και τα όνειρά μας, βγάζει παράλογα και παράνομα κέρδη, εξάγει τους απλήρωτους φόρους στην Ελβετία και το Λονδίνο. Στο 99% ανήκουν συλλογικά τα κοινά αγαθά. Τα φυσικά αγαθά, νερό, ατμόσφαιρα, περιβάλλον, ενέργεια, θάλασσα. Τα κοινωνικά αγαθά, λόγος και ιδέες, επικοινωνία και τέχνες, λογοτεχνία και επιστήμη, το μεγαλύτερο κεφάλαιο της Ελλάδας. Τέλος, τα κοινά αγαθά της συνεργασίας και της δικτύωσης, της έμπνευσης και της πρωτοτυπίας. Όταν τα κοινά ιδιωτικοποιούνται ή κρατικοποιούνται, τότε όλοι πτωχεύουμε γιατί οι κοινές πηγές και πόροι ζωής στερεύουν. Στην υποστήριξη αυτών των βασικών, που σηματοδοτούν τη θέληση να ζούμε μαζί, να είμαστε Έλληνες, δεν υπάρχουν διαφορές. Όταν τα κοινά χαθούν, όλοι χάνουμε.
Την περασμένη εβδομάδα, ο ΟΟΣΑ ανακοίνωσε ότι το εισόδημα των Ελλήνων μειώθηκε το 2011 κατά 25,3%, ενώ η ανεργία βρίσκεται στο 21% και η νεανική στο 50%. Ποτέ σε περίοδο ειρήνης δεν έχει υπάρξει τέτοια συλλογική εξαθλίωση ενός λαού. Σ’ αυτή την κατάσταση, ιδεολογικές διαφορές και ιστορικές καταβολές εξανεμίζονται. Ο άνεργος δεξιός και ο άνεργος αριστερός δεν διαφέρουν όταν ψάχνουν για δουλειά που δεν υπάρχει. Ο πατριώτης και ο διεθνιστής δεν διαφέρουν όταν απολύονται ή ευτελίζονται. Ο άπορος νέος και ο ανήμπορος γέρος υποφέρουν το ίδιο όταν κοιμούνται νηστικοί. Η αξιοπρέπεια του καταδιωγμένου μετανάστη και του περιφρονημένου άστεγου δεν διαφέρουν. Αν όλοι είμαστε άνθρωποι με δικαιώματα, όπως μας λένε συνταγματολόγοι και φιλάνθρωποι, η πρώτη μας υποχρέωση είναι να χτυπήσουμε τον αποκλεισμό και την άρνηση της βασικής ανθρωπιάς. Αυτή είναι λοιπόν η δεύτερη διαχωριστική γραμμή, πιο βαθιά από την πρώτη: χωρίζει εκείνους που ρητορικά υπόσχονται τυπική ισότητα και ουσιαστικά την παραβιάζουν απ’ αυτούς που κρίνουν ηθικά και αγωνίζονται πολιτικά να καταργήσουν διακρίσεις και αποκλεισμούς.
Για τους αριστερούς υπάρχει πρόσθετο διακύβευμα. Η σήψη του συστήματος οικονομικής, πολιτικής και επικοινωνιακής εξουσίας έφτασε τα όριά της. Η κατάρρευσή του θα σημάνει, όχι το τέλος της μεταπολίτευσης, αλλά το τέλος της παντοδυναμίας και αυθαιρεσίας του μετεμφυλιακού πολιτικού καθεστώτος. Η άρρητη συμφωνία 60 χρόνων μεταξύ των διοικούντων και των ξένων προστατών τους, ότι η Αριστερά θα μείνει στο περιθώριο ανήμπορη και διαιρεμένη, άλλοθι και έμμεση νομιμοποίηση της εξουσίας, μπορεί να ανατραπεί.
Οι εκλογές δεν οδηγούν σε επαναστάσεις, αλλά μπορούν να γίνουν το έναυσμα για μεγάλες αλλαγές. Ο καπιταλισμός αλλάζει τα ρούχα του συνεχώς, προσαρμόζεται στο περιβάλλον και τις κοινωνικές συνθήκες, διαλύοντας κάθε σταθερή αξία και υπονομεύοντας κάθε κοινότητα. Η καπιταλιστική αναδιοργάνωση που ξεκίνησε πριν τρία χρόνια βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο. Είναι ακόμη εύθραυστη, η λαϊκή αντίδραση την έχει καθυστερήσει και μπορεί να την ανακόψει. Αν δεν μπει ανάχωμα τώρα, αν η Αριστερά δεν γίνει ο βιβλικός Κατέχων που ανακόπτει το Κακό και ευαγγελίζεται το Καλό, σύντομα οι ανθρωποφάγες αλλαγές θα σταθεροποιηθούν. Ο καπιταλισμός είναι αδίστακτος, δεν περιμένει και δεν υπομένει. Οι λίγες κατακτήσεις, δικαιώματα και ευαισθησίες που ακόμη θεωρούμε δεδομένες θα γίνουν αναμνήσεις και αντικείμενα μελέτης για μελαγχολικούς ιστορικούς.
Για την Αριστερά της ήττας, η άμυνα και η περιχαράκωση ήταν πρόσφορη στρατηγική. Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά - για λίγο. Η καπιταλιστική κρίση έβαλε την ενωμένη Αριστερά στη σκηνή. Ευκαιρία μοναδική, απρόσμενη, δύσκολα επαναλαμβανόμενη. Οι ναρκισσισμοί των μικρών διαφορών βοηθούν να κερδίζουμε μια πρόσκαιρη καθαρότητα ψυχής και να χάνουμε τον παράδεισο.
Μετά τη Μεταρρύθμιση, οι καταδιωγμένου καθολικοί στην προτεσταντική Ευρώπη αποτάσσονταν τον Πάπα δημόσια για να σωθούν από την πυρά, λέγοντας μέσα τους ότι το κάνουν για τη νίκη της πίστης. Καλώ λοιπόν αριστερούς και κομμουνιστές να κάνουν το ίδιο: να ψηφίσουν την ενότητα της Αριστεράς, διατηρώντας στο απόλυτο τις κομμουνιστικές τους πίστεις. Αν το επιχείρημα αποτύχει, η Αριστερά θα 'ναι πάλι στη γωνία και τίποτε δεν θα 'χει χαθεί - ή κερδηθεί. Αν πετύχει, η παράβαση του (κομματικού) νόμου θα έχει υπηρετήσει την Ιστορία - όπως ξέρουμε, ο πρώτος κανόνας κάθε επανάστασης, η πρώτη ρήξη κάθε επαναστάτη, είναι να πει ένα μικρό “όχι”.
Τέλος, προσκαλώ τους διανοούμενους να αναλάβουν την ευθύνη της σκέψης και την ηθική της απόφασης. Όχι βέβαια αυτούς που γυρίζουν στα κανάλια σε μια απέλπιδα προσπάθεια να δώσουν μεταθανάτια νομιμοποίηση στο κουφάρι της εξουσίας, ταυτίζοντας προσωπικά συμφέροντα με τη δημόσια αρετή. Απευθύνομαι σ’ αυτούς τους σεμνούς και ήπιους, αυτούς που δεν μίλησαν, όχι γιατί φοβήθηκαν, αλλά γιατί υπηρετούν την αισθητική μοναχικότητα (χωρίς να είναι εγελιανές “όμορφες ψυχές”), την πολυπλοκότητα του ήθους και την αξιοπρέπεια της σκέψης. Σας καλώ, νυχτερινοί φίλοι, να παίξετε κι εσείς το πασκαλικό στοίχημα δίνοντας, με επιφυλάξεις και αμφιβολίες, μια ευκαιρία στην Αριστερά της ενότητας. Δεν μπορώ να υποσχεθώ τίποτε άλλο εκτός του ότι θα βρεθούμε πάλι μαζί στους δρόμους της αντίστασης οποιαδήποτε και να 'ναι η νέα ή παλιά εξουσία. Η επιμέλεια εαυτού και αντίστασης είναι, φίλοι υπόγειοι, το πρώτο καθήκον της σκέψης.
Η προοπτική κατάρρευσης και τέλους κομμάτων και πολιτικών έδωσε έναν σουρεαλιστικό αέρα στην προεκλογική εκστρατεία. Ο πανικός επαγγελματιών πολιτικών που θεωρούσαν τη βουλευτική έδρα δικαίωμα ζωής κινείται ανάμεσα στην τραγωδία και τη φάρσα. Υπουργοί και δήμαρχοι οργανώνουν επιχειρήσεις - “σκούπα” για να μαζέψουν τα “σκουπίδια” - μετανάστες από τους δρόμους και να τους κλείσουν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα πρώτα στην Δυτική Ευρώπη από το τέλος της ναζιστικής λαίλαπας. Υπουργοί επιτίθενται σχιζοφρενικά στα μέτρα του Μνημονίου τα οποία υπέγραψαν ενθουσιωδώς και εφαρμόζουν κατά γράμμα. Τα πρώην μεγάλα κόμματα οξύνουν τις αμοιβαίες φραστικές επιθέσεις, παρ' ότι η μόνη ελπίδα διάσωσής τους είναι μια νέα κυβέρνηση συνεργασίας μετά τις εκλογές. Πολιτικά και ηθικά, η τάξη του Μνημονίου έχει πεθάνει και περπατάει ακόμη μόνο σαν σκιά και καρικατούρα του εαυτού της.
Οι εκλογές αποτελούν το τέλος της δεύτερης πράξης της ελληνικής τραγωδίας. Η πρώτη έληξε με την παραίτηση Παπανδρέου τον Νοέμβριο, διωγμένου από τη λαϊκή αγανάκτηση. Η τρίτη πράξη που ανοίγει τη Δευτέρα μπορεί να οδηγήσει στην κάθαρση. Κανένας Έλληνας, κανένας αποκλεισμένος και καταδιωγμένος, κανένας αριστερός ή σκεπτόμενος δεν μπορεί να χάσει αυτή την ευκαιρία.
Το βιβλίο του Κώστα Δουζίνα “Αντίσταση και Φιλοσοφία στην Κρίση” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου