Η Αυγή online...
..ήταν το χαρτί του "Άσσος"
μα σε παρτίδα ξοφλημένη
Γ.Χ. Θεοχάρης, Σονέτο της θερινής απελπισίας
Του Γιάννη ΠΑΝΟΥΣΗ*
Η Δημοκρατία και η Δικαιοσύνη είναι ισχυρότερες από τα media και πρέπει να τα χρησιμοποιούν για να εμπνεύσουν περισσότερη εμπιστοσύνη στους πολίτες και όχι να τα εξορκίζουν.
Τα media δεν φέρνουν τη Δημοκρατία. Δεν αλλάζουν το πολιτικό σύστημα ούτε τους πολιτικούς θεσμούς. Δεν είναι ανεξάρτητες δυνάμεις που εργάζονται υπέρ ή κατά της Δημοκρατίας. Το αν θα χρησιμοποιηθούν για να ικανοποιηθούν αιτήματα πολιτών ή να εξυπηρετηθούν ιδιωτικά συμφέροντα καταναλωτικού χαρακτήρα περισσότερο σχετίζεται με το πόσο αδύναμη είναι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία παρά με το πόσο ισχυρά είναι τα ίδια. Οι κίνδυνοι, βέβαια, δεν λείπουν. Πρώτος απ' όλους η επιβολή μιας πανοπτικής ιεραρχημένης κοινωνίας, που ενισχύει τους ήδη ισχυρούς (και με βάση τις νέες τεχνολογίες). Δεύτερος, η είσοδος στον ιδιωτικό χώρο και η παραβίαση ατομικών δικαιωμάτων. Τρίτος, η δημιουργία νέας δομικής ανισότητας των πλουσίων/φτωχών (με κριτήριο την πρόσβαση στην πληροφορία).
Το "δικαίωμα τού να γνωρίζω" συνιστά δημοκρατική αξία και είναι ασύμβατο με αυταρχικές νομοθεσίες, προβολή μονοδιάστατων "αληθειών", εξάρτηση από ανεξέλεγκτα κέντρα εξουσίας.
Φρουρός του δημοσίου συμφέροντος δεν μπορεί και δεν πρέπει ν' αφήσουμε να γίνουν τα media. Δημόσιο συμφέρον είναι ό,τι εξυπηρετεί τους στόχους ολόκληρης της κοινωνίας και όχι ενός μέρους.
Οι παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας (ιδιοκτησιακό καθεστώς ΜΜΕ, δεοντολογία, διαπλοκή) δεν θ' αντιμετωπισθούν μέσω της περιστολής της δημοσιότητας (η οποία έτσι συμβάλλει εξ αντανακλάσεως στη διεύρυνση της παθογένειας), αλλά μέσω της εξυγίανσης των πρωτογενών αρνητικών παραγόντων (στη διαδικασία δε κάθαρσης σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει η ορατότητα του κράτους δικαίου, η δικαιοσύνη και η αποτελεσματικότητα του κοινωνικού ελέγχου).
Δεν καταστρέφουν τα μιντιακά συστήματα τη δημοκρατία. Η δημοκρατία αυτο-υπονομεύεται όταν αναγνωρίζει σ' αυτά την (ανομιμοποίητη) τέταρτη εξουσία και όταν αντικαθιστά τις ορατές λειτουργίες από υπόγεια αδιαφανή δίκτυα.
Άρα και στην ψηφιακή δημοκρατία "η τήρηση των αρχών και αξιών επταφίεται στη σύνεση, την ενότητα και την αντίσταση των Ελλήνων". Αυτή ας είναι μια πρόταση ελευθερίας.
*Ο Γ. Πανούσης είναι καθηγητής Εγκληματολογίας
..ήταν το χαρτί του "Άσσος"
μα σε παρτίδα ξοφλημένη
Γ.Χ. Θεοχάρης, Σονέτο της θερινής απελπισίας
Του Γιάννη ΠΑΝΟΥΣΗ*
Η Δημοκρατία και η Δικαιοσύνη είναι ισχυρότερες από τα media και πρέπει να τα χρησιμοποιούν για να εμπνεύσουν περισσότερη εμπιστοσύνη στους πολίτες και όχι να τα εξορκίζουν.
Τα media δεν φέρνουν τη Δημοκρατία. Δεν αλλάζουν το πολιτικό σύστημα ούτε τους πολιτικούς θεσμούς. Δεν είναι ανεξάρτητες δυνάμεις που εργάζονται υπέρ ή κατά της Δημοκρατίας. Το αν θα χρησιμοποιηθούν για να ικανοποιηθούν αιτήματα πολιτών ή να εξυπηρετηθούν ιδιωτικά συμφέροντα καταναλωτικού χαρακτήρα περισσότερο σχετίζεται με το πόσο αδύναμη είναι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία παρά με το πόσο ισχυρά είναι τα ίδια. Οι κίνδυνοι, βέβαια, δεν λείπουν. Πρώτος απ' όλους η επιβολή μιας πανοπτικής ιεραρχημένης κοινωνίας, που ενισχύει τους ήδη ισχυρούς (και με βάση τις νέες τεχνολογίες). Δεύτερος, η είσοδος στον ιδιωτικό χώρο και η παραβίαση ατομικών δικαιωμάτων. Τρίτος, η δημιουργία νέας δομικής ανισότητας των πλουσίων/φτωχών (με κριτήριο την πρόσβαση στην πληροφορία).
Το "δικαίωμα τού να γνωρίζω" συνιστά δημοκρατική αξία και είναι ασύμβατο με αυταρχικές νομοθεσίες, προβολή μονοδιάστατων "αληθειών", εξάρτηση από ανεξέλεγκτα κέντρα εξουσίας.
Φρουρός του δημοσίου συμφέροντος δεν μπορεί και δεν πρέπει ν' αφήσουμε να γίνουν τα media. Δημόσιο συμφέρον είναι ό,τι εξυπηρετεί τους στόχους ολόκληρης της κοινωνίας και όχι ενός μέρους.
Οι παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας (ιδιοκτησιακό καθεστώς ΜΜΕ, δεοντολογία, διαπλοκή) δεν θ' αντιμετωπισθούν μέσω της περιστολής της δημοσιότητας (η οποία έτσι συμβάλλει εξ αντανακλάσεως στη διεύρυνση της παθογένειας), αλλά μέσω της εξυγίανσης των πρωτογενών αρνητικών παραγόντων (στη διαδικασία δε κάθαρσης σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει η ορατότητα του κράτους δικαίου, η δικαιοσύνη και η αποτελεσματικότητα του κοινωνικού ελέγχου).
Δεν καταστρέφουν τα μιντιακά συστήματα τη δημοκρατία. Η δημοκρατία αυτο-υπονομεύεται όταν αναγνωρίζει σ' αυτά την (ανομιμοποίητη) τέταρτη εξουσία και όταν αντικαθιστά τις ορατές λειτουργίες από υπόγεια αδιαφανή δίκτυα.
Άρα και στην ψηφιακή δημοκρατία "η τήρηση των αρχών και αξιών επταφίεται στη σύνεση, την ενότητα και την αντίσταση των Ελλήνων". Αυτή ας είναι μια πρόταση ελευθερίας.
*Ο Γ. Πανούσης είναι καθηγητής Εγκληματολογίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου