Από τον Όλιβερ Τουίστ στον Σίλας Μάρνερ...

Μαριάννα Τζιαντζή...

Να τι αντικατέστησε το χρυσά νομίσματα,
τις οικονομίες μια ζωής που έχασε
ο υφαντουργός Σίλας Μάρνερ.

Οι λιποθυμίες μαθητών στα σχολεία, τα λουκέτα, τα συσσίτια, τα ενεχυροδανειστήρια που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια, τα αυτοκίνητα που αποσύρονται από την κυκλοφορία: όλα αυτά αποτελούν την ορατή πλευρά του παγόβουνου της κρίσης. Υπάρχει όμως και η κρυφή, η αόρατη, η ανομολόγητη, αυτή που πρέπει να μείνει μυστική από τους γείτονες, ακόμα και από τους συγγενείς. Πρόκειται για το κομπόδεμα, για τις οικονομίες των «παραδοσιακών αποταμιευτών», οι οποίοι εδώ και δύο χρόνια έχουν αποσύρει από τις τράπεζες τις καταθέσεις τους σε ευρώ, καθώς φοβούνται επιστροφή στη δραχμή και απώλειάς τους.

Γενιές και γενιές μεγάλωσαν και γέρασαν με την πεποίθηση ότι πρέπει κανείς να έχει δύο δραχμές στην άκρη για ώρα ανάγκης: για την κακιά στιγμή, για ιατρικά έξοδα, για σπουδές των παιδιών ή των εγγονών, ακόμα και για την κηδεία. Οι λίγες χιλιάδες (ή εκατοντάδες) ευρώ στο βιβλιάριο ήταν εγγύηση αξιοπρέπειας έναντι μελλοντικών κινδύνων και όχι απλώς έκφραση μικροαστικού συντηρητισμού.

Η κρίση έφερε τα πάνω κάτω. Όπως ειπώθηκε επισήμως στη Βουλή, 65 δισ. ευρώ έκαναν φτερά από τις ελληνικές τράπεζες την τελευταία διετία και από αυτά μόνο 19 κατέληξαν σε πιστωτικά ιδρύματα του εξωτερικού. Περίπου 45 δισ. παραμένουν στην Ελλάδα, κρυμμένα σε στρώματα, σε μπαούλα, σε γλάστρες, σε τενεκέδες, στο πατάρι, τρυπωμένα ανάμεσα στα κλινοσκεπάσματα. Πάμπολλοι συμπατριώτες μας, ιδίως μοναχικοί ηλικιωμένοι, ζουν σήμερα με το φόβο όχι μόνο της χρεοκοπίας της χώρας, αλλά της ληστείας. Μάλιστα, πληθαίνουν οι φήμες ότι οι διαρρήκτες δεν χτυπούν μόνο διαμερίσματα, αλλά και τις αποθήκες στα υπόγεια των πολυκατοικιών, ιδίως τις νύχτες, επειδή κάποιοι τυχεροί συνάδελφοί τους βρήκαν ράβδους χρυσού ανάμεσα σε παλιατσαρίες!

Εκτός από την ανεργία, την πείνα, τα ψαλιδισμένα εισοδήματα, την αγωνία της επιβίωσης, οι κυβερνήσεις του μνημονίου και της υποταγής έσπειραν το φόβο μες στις καρδιές, μες στα σπίτια όχι μόνο των βολεμένων, αλλά και των πιο ευάλωτων. Η κρίση δεν ξαναζωντάνεψε μόνο τον Όλιβερ Τουίστ, αλλά και τον υφαντουργό Σίλας Μάρνερ, τον ήρωα του περίφημου μυθιστορήματος της Τζορτζ Έλιοτ, ο οποίος σε μια στιγμή έχασε τους κόπους μιας ολόκληρης ζωής.

(ΠΡΙΝ, “Το τέλος της αγοράς”, 5/2/2012)