Η κτηνωδία του θεάματος...

Κώστας Ζαχαριάδης...

Με αφορμή το θάνατο του 25 χρόνου μέσου της Λιβόρνο, Πιερμάριο Μοροζίνι, που κατέρρευσε στον αγωνιστικό χώρο στη διάρκεια ποδοσφαιρικού αγώνα με την Πεσκάρα για τη Β΄ κατηγορία (Serie B)του Ιταλικού πρωταθλήματος και άφησε την τελευταία πνοή του ανοίγει θέλοντας και μη το κεφάλαιο του αθλητισμού, του επαγγελματικού αθλητισμού και των σχέσεων που αναπτύσσονται μεταξύ κοινωνίας , βιομηχανίας του θεάματος και αθλητών. Ο Μοροζίνι είναι άλλος ένας σε μια μακάβρια λίστα που τα τελευταία χρόνια όλο και πυκνώνει. Τα ιταλικά ΜΜΕ κάνουν λόγο για ανακοπή.

Η βιομηχανία του θεάματος

Τι είναι αλήθεια το επαγγελματικό ποδόσφαιρο, άθλημα, προϊόν ή και τα δύο; Ενώ οι κοινωνίες σε όλο τον πλανήτη μαγεύονται από το θέαμα που παράγουν τα πρωταθλήματα για παράδειγμα στην Ευρώπη και στην Λατινική Αμερική, όταν κλείσουν τα φώτα των γηπέδων αρχίζει η χρηματική αποτίμηση του θεάματος σε εμπορικά προϊόντα, χρηματιστική αξία αφού πολλές ομάδες είναι εισηγμένες στα χρηματιστήρια ως Α.Ε. κοκ . Ολόκληρες διαφημιστικές εκστρατείες εταιρειών που είναι άσχετες με το ποδόσφαιρο συναρτούν τις πωλήσεις τους παγκοσμίως με μια επιτυχημένη ή αποτυχημένη εμφάνιση ενός παίκτη. Μετά έρχεται η σειρά της βιολογίας και της χημείας να μπουν σε αυτό το χρηματιστήριο του θεάματος. Με την κατάλληλη «φαρμακευτική αγωγή» ή με «συμπληρώματα διατροφής» ο παίκτης μπορεί να αυξήσει την επίδοσή του. Πόσο; Τόσο όσο να αυξηθεί και η δική του χρηματική αξία αλλά και να εκτοξεύσει τις πωλήσεις μιας εταιρείας – σπόνσορα. Εδώ αρχίζει ο φαύλος κύκλος που οδηγεί στο σπιράλ της καταστροφής. Τα ακριβή αίτια του θανάτου του ποδοσφαιριστή δεν είναι ακόμη γνωστά, ίσως ποτέ να μην μάθουμε τι ακριβώς γινόταν αλλά είναι δεκάδες τα παραδείγματα αθλητών που έχουν χάσει τη ζωή τους ή έχουν προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες στην υγεία τους προσπαθώντας για το «λίγο παραπάνω».

Ο ίδιος ο αθλητής!

Πρόκειται για ανθρώπινη κτηνωδία. Η διαπίστωση είναι γενική: ένας νέος άνθρωπος που λόγω των ειδικών του ικανοτήτων σε ένα σπορ αποκτά φήμη, χρήματα, αναγνωρισιμότητα που δεν έχουν κατακτήσει πολιτικές προσωπικότητες ή αυθεντίες του επιστημονικού τομέα. Μια τέτοια κατάσταση υπερβαίνει τον αθλητή κατά πολύ και απο άνθρωπος μετατρέπεται σε προϊόν προς κατανάλωση. Το σύστημα που διαχειρίζεται όλη αυτή την κατάσταση είναι παντελώς αδιάφορο και για την υγεία και για την ψυχική ισορροπία του «προϊόντος». Αν κλατάρει αυτό το «προϊόν», θα αποτιμηθεί η ζημία και θα αναζητηθεί ένα νέο.

Αθλητισμός για την κοινωνία;

Στην Ελλάδα ο Γκάλης, ο Γιαννάκης… (1987) αποτέλεσαν την αφορμή για να γεμίσουν οι μπασκέτες την δεκαετία του 1990, όμως η μεγάλη Ολυμπιακή Ιδέα του 2004 άλλαξε την ροή των πραγμάτων. Σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία οι επιχορηγήσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό που πήγαιναν στον ερασιτεχνικό αθλητισμό στραγγιστήκαν και στράφηκαν προς την Ολυμπιάδα. Σήμερα η οικονομική κρίση συμπιέζει ακόμα περισσότερο τον ερασιτεχνικό αθλητισμό.

Την ίδια ώρα που αυτά συμβαίνουν στο ερασιτεχνικό επίπεδο έχουμε το παράδειγμα του κρατικοδίαιτου πρωταθλητισμού. Ο Ολυμπιακός των δεκάδων πρωταθλημάτων της τελευταίας 20ετίας ήταν (;) ένα τεράστιο πλυντήριο της επιχειρηματικής δραστηριότητας του Σωκράτη Κόκκαλη. Οι αποκαλύψεις των σκανδάλων της Siemens και του ΟΠΑΠ με την Intralot δικαιώνουν όσους για χρόνια φωνάζαμε ότι ο αθλητισμός και στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε ως πλυντήριο μαύρου χρήματος. Ο πράσινος αιώνιος αντίπαλος και βασιλιάς του μπάσκετ, του 2ου πιο δημοφιλούς αθλήματος στη χώρα, χρηματοδοτούνταν από την φαρμακευτική δαπάνη και τις τρύπες του ασφαλιστικού συστήματος που τώρα έρχονται στην επιφάνεια. Ανάλογες διεργασίες ακολουθούνταν στις περισσότερες ΠΑΕ – ΚΑΕ της χώρας. Την ίδια ώρα οι στρατοί των οπαδών και των συνδέσμων, σε συνεργασία με το επιχειρηματικό κατεστημένο κατακεραυνοβολούσαν όποιον τολμούσε να ασκήσει κριτική σ αυτές τις στρεβλώσεις.

Δεκάδες σελίδες μπορούν να γραφτούν για την σχέση αθλητισμού – κοινωνίας – κοινωνίας του θεάματος καθώς και για τον ρόλο που διαχρονικά επιχείρησαν να παίξουν κυβερνήσεις διεθνώς εκμεταλλευόμενες την αίγλη που εκπέμπει η στρογγυλή θεά! Όλα αυτά που γράφονται και άλλα πολλά δεν πρέπει να τα θυμόμαστε μόνο όταν συμβαίνουν τα τραγικά αυτά περιστατικά.  Μια διαφορετική αντίληψη για την κοινωνία και τον τρόπο οργάνωσής της οφείλει να αναδεικνύει και τέτοιες πτυχές.

 twitter: @CZachariadis