Μέχρι νεωτέρας...
Το εκλογικό αποτέλεσμα της 6ης Μαΐου εύλογα έθεσε στο κέντρο της συζήτησης το ρόλο που καλείται να παίξει ο ΣΥΡΙΖΑ από δω και μπρος και το κατά πόσο μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις. Στο πλαίσιο αυτό έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα ο ρόλος που έχει ήδη παίξει η ριζοσπαστική αριστερά για να φτάσουμε ως εδώ. Δεν συζητιέται δηλαδή με τους ίδιους ρητούς όρους ότι η παρουσία του ΣΥΡΙΖΑ τα τελευταία δέκα χρόνια αποτελεί καταλυτικό παράγοντα ωρίμανσης ολόκληρου του πολιτικού συστήματος, κάτι που αν μη τι άλλο δείχνει ότι η γερή επαφή του με την πραγματικότητα δεν αποτελεί τυχαία υπόθεση των τελευταίων μηνών.
Κατ’ αρχάς, με την ίδρυση του ΣΥΡΙΖΑ, για πρώτη φορά μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» η αριστερά αποκτά μια σταθερή στο χρόνο και συνεκτική πολιτική στρατηγική: την ενότητα της αριστεράς, όχι ως συναισθηματικά φορτισμένου συνθήματος, αλλά ως πρότασης για τη συγκέντρωση των υπαρχουσών δυνάμεων απέναντι σε έναν επελαύνοντα αντίπαλο, τη δημιουργία νέας δυναμικής στην κοινωνία, αλλά και τον επαναπροσδορισμό των διαχωριστικών γραμμών εντός της αριστεράς με σύγχρονους όρους. Η σημασία που έχει αυτό γίνεται πιο εμφανής αν σκεφτεί κανείς ότι την ίδια περίοδο το ΚΚΕ επέλεξε να καταθέσει τη δική του ιδέα για συγκρότηση κοινωνικού μετώπου, η οποία γρήγορα αποδείχθηκε συγκυριακή και εκφυλίστηκε στη γραμμή «ΚΚΕ εναντίον όλων» και εσχάτως σε μια ανάγνωση της σημερινής πραγματικότητας ως προσπάθειας ρεβάνς για το 1968!
Επιπλέον, η παρουσία του ΣΥΡΙΖΑ έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην ανασύνθεση της αριστεράς πέραν των κομμάτων που τον απαρτίζουν. Κυριότερο παράδειγμα αποτελεί η δημιουργία της ΑΝΤΑΡΣΥΑ (ενδεχομένως ακόμη και η συνάντηση των δύο ΚΚΕ του μ-λ χώρου), καθώς και η ανάδυση πλήθους ενωτικών πρωτοβουλιών σε κοινωνικό επίπεδο.
Παράλληλα όμως οι εξελίξεις στην αριστερά φέρνουν μια κομβική αλλαγή συνολικά στο πολιτικό φάσμα: την πλήρη αποκάλυψη της αδυναμίας όλων των πολιτικών χώρων να ξεπεράσουν τις ισορροπίες που δημιουργήθηκαν στη μεταπολίτευση και να εκφράσουν τα σημερινά κοινωνικά αιτήματα. Αυτή η απόλυτη αποτυχία των κυρίαρχων –ας μην το ξεχνάμε αυτό– δυνάμεων (ίσως η μόνη σχετική απόπειρα να ήταν ο Σημιτικός «εκσυγχρονισμός», που γρήγορα αποδείχτηκε απλώς εργαλείο αναζωογόνησης της ΠΑΣΟΚικής ιδιοτέλειας και έχασε κάθε κύρος) κρυβόταν για χρόνια πίσω από τις κοροϊδίες για την πολυδιάσπαση της αριστεράς. Σήμερα όμως, που το πέπλο απομακρύνθηκε, η κρίση της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας, της δεξιάς και των φιλελεύθερων δεν μπορεί πλέον να κρυφτεί, αλλά αντίθετα προκαλεί ραγδαίες ανακατατάξεις. Το κατά πόσο αυτές θα περιοριστούν σε προσωπικά αλισβερίσια ή θα αποτελέσουν πεδίο γνήσιας έκφρασης νέων κοινωνικών αναζητήσεων παραμένει ανοιχτό (και εξαιρετικά σημαντικό για τη δημιουργία μιας πλουραλιστικής δημοκρατίας) ζήτημα.
Τέλος, η μετεκλογική στάση του ΣΥΡΙΖΑ αποκάλυψε σε όλο τους το μεγαλείο τις παλινωδίες και τις αντιφάσεις του λόγου του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ (αλλά και άλλων μικρότερων κομμάτων, μόνο που αυτό δικαιολογείται ευκολότερα). Έτσι, τα δύο μεγάλα κόμματα τη μια μέρα ισχυρίζονταν ότι η αυτοδυναμία είναι απαραίτητη για μια κυβέρνηση στις σημερινές συνθήκες, ότι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο αλλαγής του μνημονίου, ότι αποτελούν τις υγιείς δυνάμεις του τόπου, και αμέσως μετά ανακάλυψαν ότι οι συνεργασίες είναι καλύτερες (αν τους περιλαμβάνουν), ότι μπορεί να υπάρξει επαναδιαπραγμάτευση και ότι τα ίδια είναι σάπια και διεφθαρμένα. Η αποκαθήλωση ήταν εντυπωσιακή.
Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ με την παρουσία του έχει παίξει καταλυτικό ρόλο στη δημιουργία ενός νέου πολιτικού συστήματος, που θα φέρει τα ίχνη του με τον έναν ή τον άλλον τρόπο (ακόμη δηλαδή και αν τελικά προσδιοριστεί σε αντιπαράθεση με την ανοιχτότητα και την επιθυμία επικοινωνίας με την κοινωνία που πρεσβεύει ο ΣΥΡΙΖΑ). Η ταχύτητα βέβαια με την οποίο εξελίσσονται τα πράγματα στην πολιτική και στην οικονομία δεν επιτρέπει ασφαλείς προβλέψεις. Εκλογική επιτυχία ενός αναπαλαιωμένου πολιτικού σκηνικού (σε αντίθεση με την ανάδυση νέων προσώπων και ιδεών) μπορεί να ξαναβάλει το πολιτικό σύστημα στη σαλαμούρα. Αντίστοιχα, εκλογική αποτυχία (όχι κατ’ ανάγκη ήττα, αλλά ακόμη και αδιέξοδο) του ΣΥΡΙΖΑ σ’ αυτή τη φάση, θα προκαλέσει επίσης αποδυνάμωση του πολιτικού σχεδίου του. Όμως τουλάχιστον διαγράφονται πλεόν καθαρά τα διακυβεύματα του επόμενου διαστήματος για την αριστερά: στήριξη της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ και συμμετοχή σ’ αυτήν για τον εμπλουτισμό και τον επηρεασμό της ή επιλογή αντιπολιτευτικής στάσης απέναντί της. Το πρώτο ενέχει τον κίνδυνο της επιτυχίας (πόσο καλά θα τη διαχειριστούμε, πώς δεν θα προδοθούν οι στόχοι μας;), το δεύτερο τον κίνδυνο του εκφυλισμού της αριστεράς σε περιθωριακό παίκτη σε μια κρίσιμη στιγμή εξαιρετικής κοινωνικής ρευστότητας. Όπως όλοι οι χώροι, έτσι και η αριστερά καλείται να κάνει τις επιλογές της.
(Το κείμενο αυτό αποτελεί ελαφρώς πιο εκτεταμένη εκδοχή του άρθρου που δημοσιεύτηκε στην «Αυγή»)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου