Η Αυγή online...
ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΑΣΑΠΗ*
Πρώτα διατυπώνεται ένα πρόβλημα και μετά αναζητείται η λύση του ή πρώτα επιλέγεται μια λύση και μετά διατυπώνεται ένα πρόβλημα, το οποίο επιδέχεται την προεπιλεγμένη λύση; Όσο και αν φαίνεται παράλογο, το ερώτημα είναι βάσιμο και η απάντησή του σημαντική και για το πρόβλημα και για τη λύση του. Όπως είναι σημαντική και η διατύπωση ενός προβλήματος, αφού από τη διατύπωσή του εξαρτάται, όχι μόνο ο τρόπος επίλυσής του, αλλά και η ίδια η λύση του. Αν το πρόβλημα απαιτεί «να τετραγωνιστεί ένας κύκλος χρησιμοποιώντας μόνο έναν χάρακα και έναν διαβήτη», τότε είναι άλυτο. Αν, όμως, απαιτεί απλά «να τετραγωνιστεί ένας κύκλος», τότε το πρόβλημα λύνεται και μάλιστα με πολλούς τρόπους.
Από το ίδιο κιόλας βράδυ των εκλογών, πολιτικοί και δημοσιογραφικοί εκπρόσωποι των συμφερόντων που λυμαίνονται τον δημόσιο πλούτο, συνέχισαν με επιμονή την ίδια επιχείρηση, την οποία με επιτυχία διεκπεραίωναν τα τελευταία χρόνια: να ορίζουν την κρίση με τους δικούς τους όρους και να διατυπώνουν οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα με βάση τα δικά τους συμφέροντα, ώστε να επιδέχονται μόνο τις προεπιλεγμένες λύσεις των μνημονίων και των εφαρμοστικών τους νόμων. Σε κάθε πολιτική δήλωση, σε κάθε δημοσιογραφικό σχόλιο, σε κάθε τηλεοπτική συζήτηση «απαιτούν» από τους εκπροσώπους του ΣΥΡΙΖΑ να αποδεχτούν τις δικές τους επιλογές προβλημάτων και τις δικές τους διατυπώσεις, άρα να κινηθούν στο πλαίσιο των δικών τους επιθυμητών λύσεων. Αφού έχουν προεπιλεγεί νεοφιλελεύθερες πολιτικές λύσεις για την οικονομία και την κοινωνία και οι επιλογές αυτές έχουν κωδικοποιηθεί σε νόμους και συμβάσεις, διατυπώνονται στη συνέχεια προβλήματα, τα οποία αντιστοιχούν και βέβαια αιτιολογούν ή και «δικαιώνουν» τις προεπιλεγμένες λύσεις, οι οποίες βέβαια ως προ-κατασκευασμένες εμφανίζονται και ως μονόδρομος για την αντιμετώπιση των «προβλημάτων».
Τα κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα επιδέχονται συζητήσεις, ενώ τα αντίστοιχα προβλήματα απαιτούν λύσεις, αλλά η διατύπωση των προβλημάτων καθορίζει τις μεθόδους επίλυσης και οριοθετεί τη λύση τους. Η επιλογή των ζητημάτων, τα οποία μετατρέπονται σε προβλήματα και ο τρόπος διατύπωσής τους αποτελούν αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης, πολλές φορές αφανούς ή συγκαλυμμένης, οπότε κάθε πρόβλημα είναι τελικά μια πολιτική αναπαράσταση ενός κοινωνικού ή οικονομικού ζητήματος. Μια αναπαράσταση, στην κατασκευή της οποίας εμπλέκονται με προνομιακούς όρους οι εκπρόσωποι των νεοφιλελεύθερων επιλογών, την οποία διαδίδουν και αναπαράγουν με λόγο χωρίς υποκείμενο τα μέσα ενημέρωσης. Αυτή την προνομιακή τους θέση στην πολιτική αντιπαράθεση για την επιλογή ή τη διατύπωση των προβλημάτων της κρίσης αμφισβητεί η Αριστερά με τα αποτελέσματα των εκλογών και διεκδικεί να ορίζει την επιλογή και την επαναδιατύπωση των προβλημάτων της χώρας.
Οι επιπτώσεις της κρίσης για άλλους είναι λύσεις και για άλλους προβλήματα, τα οποία μάλιστα δεν διατυπώνονται με τους ίδιους όρους για όλους. Η Αριστερά έχει πρωτίστως ευθύνη απέναντι σε αυτούς που οι επιπτώσεις της κρίσης και οι πολιτικές αντιμετώπισής της απαξιώνουν την εργασία τους, τους οδηγούν στη φτώχεια, τους καταδικάζουν στην ανεργία, καθιστούν αβέβαιο το μέλλον τους, διακυβεύουν τα δικαιώματά τους, υπονομεύουν την αξιοπρέπειά τους. Σε μια τέτοια βάση οι εκπρόσωποι της Αριστεράς ορίζουν σήμερα το πρόβλημα και διεκδικούν τη λύση του, σε αντιπαράθεση με τον ορισμό του προβλήματος και τη λύση που διατυπώνουν οι εκπρόσωποι των χρηματιστηριακών συμφερόντων. Το πρόβλημά τους δεν είναι πρόβλημά μας και η λύση τους δεν είναι λύση μας, γεγονός που φαίνεται να κατανοήθηκε σ’ αυτές τις εκλογές από ένα μεγάλο μέρος των Ελλήνων πολιτών.
* Ο Δ. Χασάπης διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΑΣΑΠΗ*
Πρώτα διατυπώνεται ένα πρόβλημα και μετά αναζητείται η λύση του ή πρώτα επιλέγεται μια λύση και μετά διατυπώνεται ένα πρόβλημα, το οποίο επιδέχεται την προεπιλεγμένη λύση; Όσο και αν φαίνεται παράλογο, το ερώτημα είναι βάσιμο και η απάντησή του σημαντική και για το πρόβλημα και για τη λύση του. Όπως είναι σημαντική και η διατύπωση ενός προβλήματος, αφού από τη διατύπωσή του εξαρτάται, όχι μόνο ο τρόπος επίλυσής του, αλλά και η ίδια η λύση του. Αν το πρόβλημα απαιτεί «να τετραγωνιστεί ένας κύκλος χρησιμοποιώντας μόνο έναν χάρακα και έναν διαβήτη», τότε είναι άλυτο. Αν, όμως, απαιτεί απλά «να τετραγωνιστεί ένας κύκλος», τότε το πρόβλημα λύνεται και μάλιστα με πολλούς τρόπους.
Από το ίδιο κιόλας βράδυ των εκλογών, πολιτικοί και δημοσιογραφικοί εκπρόσωποι των συμφερόντων που λυμαίνονται τον δημόσιο πλούτο, συνέχισαν με επιμονή την ίδια επιχείρηση, την οποία με επιτυχία διεκπεραίωναν τα τελευταία χρόνια: να ορίζουν την κρίση με τους δικούς τους όρους και να διατυπώνουν οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα με βάση τα δικά τους συμφέροντα, ώστε να επιδέχονται μόνο τις προεπιλεγμένες λύσεις των μνημονίων και των εφαρμοστικών τους νόμων. Σε κάθε πολιτική δήλωση, σε κάθε δημοσιογραφικό σχόλιο, σε κάθε τηλεοπτική συζήτηση «απαιτούν» από τους εκπροσώπους του ΣΥΡΙΖΑ να αποδεχτούν τις δικές τους επιλογές προβλημάτων και τις δικές τους διατυπώσεις, άρα να κινηθούν στο πλαίσιο των δικών τους επιθυμητών λύσεων. Αφού έχουν προεπιλεγεί νεοφιλελεύθερες πολιτικές λύσεις για την οικονομία και την κοινωνία και οι επιλογές αυτές έχουν κωδικοποιηθεί σε νόμους και συμβάσεις, διατυπώνονται στη συνέχεια προβλήματα, τα οποία αντιστοιχούν και βέβαια αιτιολογούν ή και «δικαιώνουν» τις προεπιλεγμένες λύσεις, οι οποίες βέβαια ως προ-κατασκευασμένες εμφανίζονται και ως μονόδρομος για την αντιμετώπιση των «προβλημάτων».
Τα κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα επιδέχονται συζητήσεις, ενώ τα αντίστοιχα προβλήματα απαιτούν λύσεις, αλλά η διατύπωση των προβλημάτων καθορίζει τις μεθόδους επίλυσης και οριοθετεί τη λύση τους. Η επιλογή των ζητημάτων, τα οποία μετατρέπονται σε προβλήματα και ο τρόπος διατύπωσής τους αποτελούν αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης, πολλές φορές αφανούς ή συγκαλυμμένης, οπότε κάθε πρόβλημα είναι τελικά μια πολιτική αναπαράσταση ενός κοινωνικού ή οικονομικού ζητήματος. Μια αναπαράσταση, στην κατασκευή της οποίας εμπλέκονται με προνομιακούς όρους οι εκπρόσωποι των νεοφιλελεύθερων επιλογών, την οποία διαδίδουν και αναπαράγουν με λόγο χωρίς υποκείμενο τα μέσα ενημέρωσης. Αυτή την προνομιακή τους θέση στην πολιτική αντιπαράθεση για την επιλογή ή τη διατύπωση των προβλημάτων της κρίσης αμφισβητεί η Αριστερά με τα αποτελέσματα των εκλογών και διεκδικεί να ορίζει την επιλογή και την επαναδιατύπωση των προβλημάτων της χώρας.
Οι επιπτώσεις της κρίσης για άλλους είναι λύσεις και για άλλους προβλήματα, τα οποία μάλιστα δεν διατυπώνονται με τους ίδιους όρους για όλους. Η Αριστερά έχει πρωτίστως ευθύνη απέναντι σε αυτούς που οι επιπτώσεις της κρίσης και οι πολιτικές αντιμετώπισής της απαξιώνουν την εργασία τους, τους οδηγούν στη φτώχεια, τους καταδικάζουν στην ανεργία, καθιστούν αβέβαιο το μέλλον τους, διακυβεύουν τα δικαιώματά τους, υπονομεύουν την αξιοπρέπειά τους. Σε μια τέτοια βάση οι εκπρόσωποι της Αριστεράς ορίζουν σήμερα το πρόβλημα και διεκδικούν τη λύση του, σε αντιπαράθεση με τον ορισμό του προβλήματος και τη λύση που διατυπώνουν οι εκπρόσωποι των χρηματιστηριακών συμφερόντων. Το πρόβλημά τους δεν είναι πρόβλημά μας και η λύση τους δεν είναι λύση μας, γεγονός που φαίνεται να κατανοήθηκε σ’ αυτές τις εκλογές από ένα μεγάλο μέρος των Ελλήνων πολιτών.
* Ο Δ. Χασάπης διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου