Του Γιαννη Τολιου απο την Αυγη...
Οι πρόσφατες αποφάσεις του προέδρου της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι ήταν ευκαιρία για καλλιέργεια ψευδαισθήσεων από εγχώριους υπερασπιστές του «Μνημονίου» και της Ευρωζώνης. «Αρχή τέλους της κρίσης στην Ευρωζώνη», «Ματ Ντράγκι σε εννέα κινήσεις», «Τείχος προστασίας στις χώρες που κινδυνεύουν» κ.ά. ήταν πρωτοσέλιδοι τίτλοι (“Τα Νέα”, 7.9.12). Ποιες ακριβώς είναι οι «κινήσεις ματ» του «σούπερ-Μάριο», σύμφωνα με τις εγχώριες «μαριονέτες» των τραπεζιτών;
Η ΕΚΤ θα αγοράζει χωρίς ποσοτικό όριο βραχυπρόθεσμα κρατικά ομόλογα (διάρκειας 1-3 ετών) στη δευτερογενή αγορά και θα πιέζει προς τα άνω τα επιτόκια δανεισμού των κρατών από τις «αγορές», όπως Ιταλίας, Ισπανίας. Ως εδώ, καλά. Όμως η αγορά ομολόγων μέσω των «Άμεσων Νομισματικών Συναλλαγών» (OΜΤ), θα γίνεται κατόπιν προσφυγής στο μηχανισμό EFSF/EMS με «αντίτιμο» αυστηρά μέτρα λιτότητας παρόμοια με Ελλάδας, Ιρλανδίας, Πορτογαλίας. Σε περίπτωση που δεν τηρηθούν αυστηρά οι δεσμεύσεις… «τέρμα η πίστωση»! Γι' αυτό υπάρχει έντονος «σκεπτικισμός» σε Ισπανία και Ιταλία αντί για θριαμβολογίες. Όσον αφορά τις χώρες που βρίσκονται στον «μηχανισμό» θα έχουν δικαίωμα μόνο «εφόσον» επιστρέψουν στις «αγορές». Κατά συνέπεια οι προσδοκίες που καλλιεργούν διάφοροι «ευρωλάγνοι» για τις αποφάσεις Ντράγκι είναι εξωπραγματικές, ενώ ανησυχώντας για την επιβίωση του ευρώ, ξεχνούν την επιβίωση των λαών.
Επίσης, η αγορά ομολόγων από την ΕΚΤ για να μην είναι εντελώς «φρεσκοτυπωμένο χρήμα» (Bundesbank και κατ’ επέκταση η γερμανική κυβέρνηση αντιδρούν έντονα), θα εξισορροπούνται από πράξεις μείωσης της ρευστότητας σε άλλους τομείς. Ταυτόχρονα η ΕΚΤ εγκαταλείπει το καθεστώς του προνομιακού δανειστή (seniority status). Δηλαδή, δεν θα ζητά να πληρώνεται κατά προτεραιότητα για τα ομόλογα που κατέχει, κίνηση που «κλείνει μάτι» εφησυχασμού στις αγορές (ιδιώτες δανειστές). Την απόφαση της ΕΚΤ χαιρέτησαν με ενθουσιασμό οι επικεφαλής του ΔΝΤ Κρ. Λαγκάρντ και εκ μέρους του Εurogroup ο Ολί Ρεν, δεδομένου ότι και οι δύο φορείς θα παίζουν με την ΕΚΤ ρόλο «τρόικας» στην εφαρμογή των δεσμεύσεων.
Οι αποφάσεις της ΕΚΤ δεν αλλάζουν τον αντιδραστικό της ρόλο ως πυλώνα της ΟΝΕ. Να θυμίσουμε ότι η ΕΚΤ δεν υπόκειται στον έλεγχο των κοινοτικών οργάνων και λειτουργεί ως «Βατικανό» της Ευρωζώνης με «πάπα» τον Μάριο Ντράγκι. Επίσης η ΕΚΤ δεν παίζει ρόλο «κεντρικής τράπεζας» της Ε.Ε., δηλ. «δανειστή τελευταίας καταφυγής» των κρατών με χαμηλό επιτόκιο, όπως κάνουν οι κεντρικές τράπεζες ΗΠΑ, Αγγλίας, Ιαπωνίας κ.ά. χωρών. Λειτουργεί ως «τράπεζα των τραπεζιτών». Δανείζει χαμηλότοκα (0,75%) τις τράπεζες και αυτές δανείζουν τα κράτη-μέλη με πολλαπλάσια επιτόκια. Αυτό το καθεστώς, και άλλες δραστηριότητες, έχουν υπόβαθρο τα νεοφιλελεύθερα-μονεταριστικά δόγματα που εξυπηρετούν τα συμφέροντα του χρηματιστικού κεφαλαίου. Σε αυτή τη βάση κινήθηκαν και πρόσφατες αποφάσεις της, τέλος Μάρτη του ’12, με παροχή ρευστότητας ύψους 1 τρισ. ευρώ στις τράπεζες (260 δισ. σε ιταλικές και 250 δισ. σε ισπανικές) για συγκράτηση των επιτοκίων δανεισμού, χωρίς όμως επιτυχία (λίγες ημέρες αργότερα εκτινάχτηκαν στα 6-7%). Τότε ο «super-Μάριο» απείλησε με «μπαζούκας» τις αγορές. Τελικά όμως το «μπαζούκας» στράφηκε κατά των λαών των χωρών που θα κάνουν χρήση των επιλογών, αντί των αγορών. Τα μεγάλα θέματα της ανάπτυξης και της απασχόλησης, είναι έξω από τις προτεραιότητες της. Έχει αφεθεί στους αυτόματους μηχανισμούς των αγορών, ενώ η Ευρωζώνη βυθίζεται στην ύφεση (το ΑΕΠ το 2012 θα μειωθεί τουλάχιστον 0,5%).
Η ΕΚΤ ήταν εξ αρχής αντίθετη σε κάθε ιδέα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Ούτε δέχτηκε «κούρεμα» στα ομόλογα, παρ’ ότι πολλά είχαν αγοραστεί με «σκοτωμένη» τιμή 35-40% στη δευτερογενή αγορά. Σήμερα η αξία των ομολόγων ανέρχεται σε 48-50 δισ. και με εκείνα των «κεντρικών τραπεζών» 57 δισ. ευρώ. Αν «κουρεύονταν» στην τιμή αγοράς η Ελλάδα θα εξοικονομούσε 18-20 δισ. ευρώ, υπερκαλύπτοντας τις «περικοπές-σφαγείο» του νέου Μνημονίου. Ωστόσο, η ΕΚΤ επιμένει εξόφληση 100%. Επίσης η ΕΚΤ παρείχε στις ελληνικές τράπεζες ρευστότητα με ενέχυρο ομόλογα. Από τον Ιούλιο του ’12 σταμάτησε συνδέοντας την παροχή ρευστότητας με την έκθεση της τρόικας, στην ουσία εκβιάζοντας για αυστηρή τήρηση του Μνημονίου. Γι' αυτό η παροχή ρευστότητας από 73,6 δισ. ευρώ τον Ιούνιο του ’11, μειώθηκε σε 23,9 δισ. στις αρχές Ιουλίου του ’12. Οι τράπεζες προσφεύγουν τώρα στον «έκτακτο μηχανισμό παροχής ρευστότητας», το λεγόμενο ELA (Emergency Liquidity Assistance), με κόστος δανεισμού 4% σε σχέση με 0,75% από την ΕΚΤ. Η παροχή έκτακτης ρευστότητας, αρχές Σεπτέμβρη του’ 12, ήταν 106,3 δισ. σε σχέση με 61,9 δισ. τον Ιούνιο. Το πρόσθετο κόστος δανεισμού φθάνει το 1 δισ. ευρώ και επιβαρύνει τις πιστώσεις σε επιχειρήσεις-νοικοκυριά, πέρα από τη γενικότερη συρρίκνωση του όγκου τους (από 253 δισ. τον Ιούνιο του ’11, σε 240 δισ. τον Ιούνιο του ’12).
Οι αποφάσεις της ΕΚΤ φέρνουν στο προσκήνιο τη «βιωσιμότητα» της Ευρωζώνης. Προφανώς η κρίση δεν αντιμετωπίζεται με μέτρα «ασπιρίνες», πολύ περισσότερο που για τους λαούς και τους εργαζόμενους αποτελούν «κινίνο», διότι σημαίνουν πολιτικές «Μνημονίου». Η βιωσιμότητά της απαιτεί αλλαγή αρχιτεκτονικής και επαναθεμελίωσή της με όρους λαών και εργαζόμενων. Κι αυτό το έργο είναι υπόθεση όλων των λαών της Ε.Ε. και κάθε λαού ξεχωριστά. Για τον ελληνικό λαό η ανατροπή του «Μνημονίου» είναι όρος για την αποτροπή της εξαθλίωσής του και ταυτόχρονα αφετηρία για ριζική στροφή στις ασκούμενες πολιτικές. Ανατροπή «Μνημονίου» σημαίνει «αθέτηση πληρωμών χρέους με επίκληση του διεθνούς δικαίου» και στόχο τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του (πάνω από 80%). Παράλληλα σημαίνει πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης, εθνικοποίησης-κοινωνικοποίησης τραπεζών, κλείσιμο «διαρροών» δημοσίων πόρων (εσόδων και δαπανών), στήριξη αγοραστικής δύναμης μισθών-συντάξεων κ.ά. Αυτή είναι η «κόκκινη γραμμή» και δεν μπορεί να εγκαταλειφθεί στο όνομα της παραμονής στο ευρώ.
Η αντίληψη «πάση θυσία παραμονή στην Ευρωζώνη”, που καλλιεργούν διάφοροι «ευρωλάγνοι» και «οι δυνάμεις της χρεωκοπίας του ελληνικού λαού» εντός και εκτός χώρας, με επικεφαλής την κυβέρνηση Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜ.ΑΡ., έχουν σαφή στόχο. Την αποτροπή του κινδύνου κατάρρευσης της Ευρωζώνης, τη διασφάλιση των συμφερόντων των πιστωτών, καθώς των στενών πολιτικο-οικονομικών συμφερόντων της ιθύνουσας ελίτ στην Ελλάδα. Ωστόσο ο ελληνικός λαός δεν είναι διατεθειμένος να παίζει τον ρόλο της Ιφιγένειας προς χάριν του ευρώ και του εγχώριου αστικού συστήματος. Με την ανάπτυξη του κινήματος αντίστασης, αλληλεγγύης και ανατροπής, την κοινή δράση των δυνάμεων της Αριστεράς, την απομάκρυνση της σημερινής κυβέρνησης χρεωκοπίας του ελληνικού λαού και την άνοδο στην εξουσία των αριστερών-ριζοσπαστικών δυνάμεων, μπορεί να γίνει πραγματικότητα η πολιτική προοδευτικής εξόδου από την κρίση, για ελπιδοφόρα προοπτική του λαού και της νέας γενιάς στο μέλλον.
* Ο Γιάννης Τόλιος είναι διδάκτωρ Οικονομικών, μέλος της ΠΣΕ του ΣΥΡΙΖΑ
Η ΕΚΤ θα αγοράζει χωρίς ποσοτικό όριο βραχυπρόθεσμα κρατικά ομόλογα (διάρκειας 1-3 ετών) στη δευτερογενή αγορά και θα πιέζει προς τα άνω τα επιτόκια δανεισμού των κρατών από τις «αγορές», όπως Ιταλίας, Ισπανίας. Ως εδώ, καλά. Όμως η αγορά ομολόγων μέσω των «Άμεσων Νομισματικών Συναλλαγών» (OΜΤ), θα γίνεται κατόπιν προσφυγής στο μηχανισμό EFSF/EMS με «αντίτιμο» αυστηρά μέτρα λιτότητας παρόμοια με Ελλάδας, Ιρλανδίας, Πορτογαλίας. Σε περίπτωση που δεν τηρηθούν αυστηρά οι δεσμεύσεις… «τέρμα η πίστωση»! Γι' αυτό υπάρχει έντονος «σκεπτικισμός» σε Ισπανία και Ιταλία αντί για θριαμβολογίες. Όσον αφορά τις χώρες που βρίσκονται στον «μηχανισμό» θα έχουν δικαίωμα μόνο «εφόσον» επιστρέψουν στις «αγορές». Κατά συνέπεια οι προσδοκίες που καλλιεργούν διάφοροι «ευρωλάγνοι» για τις αποφάσεις Ντράγκι είναι εξωπραγματικές, ενώ ανησυχώντας για την επιβίωση του ευρώ, ξεχνούν την επιβίωση των λαών.
Επίσης, η αγορά ομολόγων από την ΕΚΤ για να μην είναι εντελώς «φρεσκοτυπωμένο χρήμα» (Bundesbank και κατ’ επέκταση η γερμανική κυβέρνηση αντιδρούν έντονα), θα εξισορροπούνται από πράξεις μείωσης της ρευστότητας σε άλλους τομείς. Ταυτόχρονα η ΕΚΤ εγκαταλείπει το καθεστώς του προνομιακού δανειστή (seniority status). Δηλαδή, δεν θα ζητά να πληρώνεται κατά προτεραιότητα για τα ομόλογα που κατέχει, κίνηση που «κλείνει μάτι» εφησυχασμού στις αγορές (ιδιώτες δανειστές). Την απόφαση της ΕΚΤ χαιρέτησαν με ενθουσιασμό οι επικεφαλής του ΔΝΤ Κρ. Λαγκάρντ και εκ μέρους του Εurogroup ο Ολί Ρεν, δεδομένου ότι και οι δύο φορείς θα παίζουν με την ΕΚΤ ρόλο «τρόικας» στην εφαρμογή των δεσμεύσεων.
Οι αποφάσεις της ΕΚΤ δεν αλλάζουν τον αντιδραστικό της ρόλο ως πυλώνα της ΟΝΕ. Να θυμίσουμε ότι η ΕΚΤ δεν υπόκειται στον έλεγχο των κοινοτικών οργάνων και λειτουργεί ως «Βατικανό» της Ευρωζώνης με «πάπα» τον Μάριο Ντράγκι. Επίσης η ΕΚΤ δεν παίζει ρόλο «κεντρικής τράπεζας» της Ε.Ε., δηλ. «δανειστή τελευταίας καταφυγής» των κρατών με χαμηλό επιτόκιο, όπως κάνουν οι κεντρικές τράπεζες ΗΠΑ, Αγγλίας, Ιαπωνίας κ.ά. χωρών. Λειτουργεί ως «τράπεζα των τραπεζιτών». Δανείζει χαμηλότοκα (0,75%) τις τράπεζες και αυτές δανείζουν τα κράτη-μέλη με πολλαπλάσια επιτόκια. Αυτό το καθεστώς, και άλλες δραστηριότητες, έχουν υπόβαθρο τα νεοφιλελεύθερα-μονεταριστικά δόγματα που εξυπηρετούν τα συμφέροντα του χρηματιστικού κεφαλαίου. Σε αυτή τη βάση κινήθηκαν και πρόσφατες αποφάσεις της, τέλος Μάρτη του ’12, με παροχή ρευστότητας ύψους 1 τρισ. ευρώ στις τράπεζες (260 δισ. σε ιταλικές και 250 δισ. σε ισπανικές) για συγκράτηση των επιτοκίων δανεισμού, χωρίς όμως επιτυχία (λίγες ημέρες αργότερα εκτινάχτηκαν στα 6-7%). Τότε ο «super-Μάριο» απείλησε με «μπαζούκας» τις αγορές. Τελικά όμως το «μπαζούκας» στράφηκε κατά των λαών των χωρών που θα κάνουν χρήση των επιλογών, αντί των αγορών. Τα μεγάλα θέματα της ανάπτυξης και της απασχόλησης, είναι έξω από τις προτεραιότητες της. Έχει αφεθεί στους αυτόματους μηχανισμούς των αγορών, ενώ η Ευρωζώνη βυθίζεται στην ύφεση (το ΑΕΠ το 2012 θα μειωθεί τουλάχιστον 0,5%).
Η ΕΚΤ ήταν εξ αρχής αντίθετη σε κάθε ιδέα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Ούτε δέχτηκε «κούρεμα» στα ομόλογα, παρ’ ότι πολλά είχαν αγοραστεί με «σκοτωμένη» τιμή 35-40% στη δευτερογενή αγορά. Σήμερα η αξία των ομολόγων ανέρχεται σε 48-50 δισ. και με εκείνα των «κεντρικών τραπεζών» 57 δισ. ευρώ. Αν «κουρεύονταν» στην τιμή αγοράς η Ελλάδα θα εξοικονομούσε 18-20 δισ. ευρώ, υπερκαλύπτοντας τις «περικοπές-σφαγείο» του νέου Μνημονίου. Ωστόσο, η ΕΚΤ επιμένει εξόφληση 100%. Επίσης η ΕΚΤ παρείχε στις ελληνικές τράπεζες ρευστότητα με ενέχυρο ομόλογα. Από τον Ιούλιο του ’12 σταμάτησε συνδέοντας την παροχή ρευστότητας με την έκθεση της τρόικας, στην ουσία εκβιάζοντας για αυστηρή τήρηση του Μνημονίου. Γι' αυτό η παροχή ρευστότητας από 73,6 δισ. ευρώ τον Ιούνιο του ’11, μειώθηκε σε 23,9 δισ. στις αρχές Ιουλίου του ’12. Οι τράπεζες προσφεύγουν τώρα στον «έκτακτο μηχανισμό παροχής ρευστότητας», το λεγόμενο ELA (Emergency Liquidity Assistance), με κόστος δανεισμού 4% σε σχέση με 0,75% από την ΕΚΤ. Η παροχή έκτακτης ρευστότητας, αρχές Σεπτέμβρη του’ 12, ήταν 106,3 δισ. σε σχέση με 61,9 δισ. τον Ιούνιο. Το πρόσθετο κόστος δανεισμού φθάνει το 1 δισ. ευρώ και επιβαρύνει τις πιστώσεις σε επιχειρήσεις-νοικοκυριά, πέρα από τη γενικότερη συρρίκνωση του όγκου τους (από 253 δισ. τον Ιούνιο του ’11, σε 240 δισ. τον Ιούνιο του ’12).
Οι αποφάσεις της ΕΚΤ φέρνουν στο προσκήνιο τη «βιωσιμότητα» της Ευρωζώνης. Προφανώς η κρίση δεν αντιμετωπίζεται με μέτρα «ασπιρίνες», πολύ περισσότερο που για τους λαούς και τους εργαζόμενους αποτελούν «κινίνο», διότι σημαίνουν πολιτικές «Μνημονίου». Η βιωσιμότητά της απαιτεί αλλαγή αρχιτεκτονικής και επαναθεμελίωσή της με όρους λαών και εργαζόμενων. Κι αυτό το έργο είναι υπόθεση όλων των λαών της Ε.Ε. και κάθε λαού ξεχωριστά. Για τον ελληνικό λαό η ανατροπή του «Μνημονίου» είναι όρος για την αποτροπή της εξαθλίωσής του και ταυτόχρονα αφετηρία για ριζική στροφή στις ασκούμενες πολιτικές. Ανατροπή «Μνημονίου» σημαίνει «αθέτηση πληρωμών χρέους με επίκληση του διεθνούς δικαίου» και στόχο τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του (πάνω από 80%). Παράλληλα σημαίνει πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης, εθνικοποίησης-κοινωνικοποίησης τραπεζών, κλείσιμο «διαρροών» δημοσίων πόρων (εσόδων και δαπανών), στήριξη αγοραστικής δύναμης μισθών-συντάξεων κ.ά. Αυτή είναι η «κόκκινη γραμμή» και δεν μπορεί να εγκαταλειφθεί στο όνομα της παραμονής στο ευρώ.
Η αντίληψη «πάση θυσία παραμονή στην Ευρωζώνη”, που καλλιεργούν διάφοροι «ευρωλάγνοι» και «οι δυνάμεις της χρεωκοπίας του ελληνικού λαού» εντός και εκτός χώρας, με επικεφαλής την κυβέρνηση Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜ.ΑΡ., έχουν σαφή στόχο. Την αποτροπή του κινδύνου κατάρρευσης της Ευρωζώνης, τη διασφάλιση των συμφερόντων των πιστωτών, καθώς των στενών πολιτικο-οικονομικών συμφερόντων της ιθύνουσας ελίτ στην Ελλάδα. Ωστόσο ο ελληνικός λαός δεν είναι διατεθειμένος να παίζει τον ρόλο της Ιφιγένειας προς χάριν του ευρώ και του εγχώριου αστικού συστήματος. Με την ανάπτυξη του κινήματος αντίστασης, αλληλεγγύης και ανατροπής, την κοινή δράση των δυνάμεων της Αριστεράς, την απομάκρυνση της σημερινής κυβέρνησης χρεωκοπίας του ελληνικού λαού και την άνοδο στην εξουσία των αριστερών-ριζοσπαστικών δυνάμεων, μπορεί να γίνει πραγματικότητα η πολιτική προοδευτικής εξόδου από την κρίση, για ελπιδοφόρα προοπτική του λαού και της νέας γενιάς στο μέλλον.
* Ο Γιάννης Τόλιος είναι διδάκτωρ Οικονομικών, μέλος της ΠΣΕ του ΣΥΡΙΖΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου