Αλληλεγγύη και κανιβαλισμός: δίδυμα παιδιά της κρίσης...

της Μαριαννας Τζιαντζη...

Συχνά μιλάμε για ένα απρόσωπο «σύστημα» που ταπεινώνει τον άνθρωπο, αλλά κάποτε και ο μεμονωμένος άνθρωπος αποδεικνύεται ικανός να ταπεινώνει τον συνάνθρωπό του.

Λένε ότι «τη γυναίκα δεν πρέπει να τη χτυπάς ούτε με ένα τριαντάφυλλο» (με μίσχο δίχως αγκάθια, εννοείται). Ομως, αυτή την εβδομάδα είδαμε σε πολλές εκπομπές ένα βίντεο όπου ένας συνδικαλιστής χαστουκίζει λεκτικά κάποιες συναδέλφους του. Το βίντεο αυτό, με ημερομηνία 8 Νοεμβρίου, απεικονίζει τον πρόεδρο των εργαζομένων στον Δήμο Τρικάλων να «κατεβάζει» τις συναδέλφους του στην απεργία, την οποία αποφάσισε η γενική συνέλευση, επειδή, όπως ειπώθηκε, επίκειται η απόλυση περίπου 200 δημοτικών εργατοϋπαλλήλων. «Ολοι έξω», διατάζει οργισμένος. Κάποιες δεν συμμορφώνονται, θέλουν να εργαστούν. Και αυτός, καθώς βράζει από οργή, τις στολίζει με όχι ιδιαίτερη αβρότητα.

Είναι αυτονόητο ότι κανείς δεν μπορεί να επικροτήσει μια ατομική συμπεριφορά την οποία δεν θα ήθελε να ασκήσει ο ίδιος ή να γίνει αποδέκτης της. Ωστόσο, το περιστατικό αυτό υπερβαίνει το «εγώ καταδικάζω». Το βίντεο δεν δείχνει απλώς το ήθος ή την ιδιοσυγκρασία ενός συνδικαλιστή, αλλά κάτι πολύ βαθύτερο και ανησυχητικό: ότι και ο χώρος εργασίας γίνεται πεδίο ενός ακήρυχτου πολέμου. Σήκω εσύ, να καθίσω εγώ. Φύγε εσύ, να μείνω εγώ. Ανθρωποι που μέχρι χθες ήταν φίλοι, που έχουν τραγουδήσει κι έχουν πιει κρασί μαζί, τώρα ο ένας γυρίζει την πλάτη στον άλλον (στην καλύτερη περίπτωση). Στη χειρότερη, τον περιφρονεί, τον εξευτελίζει, τον δαχτυλοδείχνει: «Εσύ φταις για όλα, εσύ ο συμβασιούχος, ή εσύ το παιδί του ρουσφετιού, ή εσύ ο εργατοπατέρας, ο βολεμένος ή εγώ ο δίκαιος, εσύ ο προσκυνημένος κ.λπ.».

Δεν πρόκειται για ανταγωνισμό, αλλά για κανιβαλισμό. Η κρίση γεννά την αλληλεγγύη, που έχει εκφραστεί με πολλά και συγκινητικά δείγματα. Γεννά όμως και την ανθρωποφαγία, όχι μόνο στον επαγγελματικό χώρο, αλλά και στην οικογένεια και στις προσωπικές σχέσεις. Συχνά μιλάμε για ένα απρόσωπο «σύστημα» που ταπεινώνει τον άνθρωπο, αλλά κάποτε και ο μεμονωμένος άνθρωπος αποδεικνύεται ικανός να ταπεινώνει τον συνάνθρωπό του. Στην περίπτωση των Τρικάλων, η ταπείνωση ήταν αμφίδρομη και ας εκφράστηκε με διαφορετικούς τρόπους: με αυταρχική εξαλλοσύνη από τη μία, με σκυμμένο κεφάλι και πνιχτό αμήχανο γέλιο από την άλλη. Δεν νομίζω ότι οι απεργοσπάστες έχουν κάποιο διαφορετικό όραμα για τον συνδικαλισμό. Συνήθως αναγκάζονται να εργαστούν επειδή δεν έχουν την πολυτέλεια να χάσουν έστω και ένα ημερομίσθιο, καθώς οι περισσότεροι είναι βυθισμένοι στα χρέη μέχρι τον λαιμό.

Ας ελπίσουμε ότι δεν θα συμβούν όσα περιγράφονται στην Παλαιά Διαθήκη: «Φάγαμε άλλος τις σάρκες του γιου του και άλλος τις σάρκες της κόρης του» (Βαρούχ, 2, 3). Εξάλλου, ο προφήτης εννοούσε τη βαβυλώνια και όχι την οικονομική αιχμαλωσία.

(Kαθημερινή, "Εικονογράφημα", 17-11-2012)