REALPOLITIK | LiFO...
Με αφορμή χθεσινό άρθρο του Θεόφιλου Δουμάνη στη LiFO για την οικονομία της Αργεντινής, ανέτρεξα σε κάποια πολύ ενδιαφέροντα άρθρα που εξετάζουν την περίπτωση της χρεοκοπίας της χώρας, της εξέλιξης που είχε η οικονομία σε βάθος δεκαετίας και τις ομοιότητες που παρουσιάζει η περίπτωσή της με τη σημερινή κατάσταση στις χώρες του Ευρωπαϊκού νότου.
Ένα από αυτά είναι του οικονομικού ανταποκριτή της Slate, Matthew Yglesias, τον οποίο χρησιμοποιεί ως πηγή και ο Κρούγκμαν στην τελευταία αναφορά που κάνει για την Αργεντινή.
Ισπανία και Αργεντινή
Ο Matthew Yglesias συγκρίνει τις περιπτώσεις της Ισπανίας και της Αργεντινής, εξετάζοντας τις ομοιότητες που έχει η Ισπανία του σήμερα με την Αργεντινή του 2001.
Σήμερα στην Ισπανία, η ανεργία βρίσκεται στο 24,4%, ψηλότερα ακόμα και από αυτή των Ηνωμένων Πολιτειών κατά τη χειρότερη περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης. Η παρατεταμένη περίοδος τόσο υψηλής ανεργίας, υποβαθμίζει τις ικανότητες του εργατικού δυναμικού αλλά παράλληλα εμποδίζει τους νέους ανθρώπους να αποκτήσουν εξειδίκευση. Όσοι έχουν περισσότερα προσόντα είναι λογικό να μεταναστεύουν, κι έτσι οι Ισπανικές επιχειρήσεις δύσκολα θα καταφέρουν να βελτιώσουν την παραγωγικότητά τους.
Οι δυσοίωνες προοπτικές της Ισπανίας κάνουν τους επενδυτές ακόμα πιο διστακτικούς, τα spreads ανεβαίνουν, η κυβέρνηση προχωράει αναγκαστικά σε περισσότερες περικοπές και φοροεπιδρομές, που τελικά συρρικνώνουν και διαλύουν την Ισπανική οικονομία.
Μία χώρα που άνθιζε μέχρι πριν λίγα χρόνια, σήμερα φαίνεται καταδικασμένη.
Η Αργεντινή μπορεί να μην ήταν στο Ευρώ, το πέσο όμως ήταν σε κλειδωμένη ισοτιμία με το δολάριο. Και οι δύο αυτές χώρες προσπάθησαν μέσα από αυτή τη μακρο-οικονομική διαδικασία να εκσυγχρονιστούν, υιοθετώντας πρότυπα πιο ανεπτυγμένων οικονομιών, της Αμερικής (στην περίπτωση της Αργεντινής) και της Γερμανίας (στην περίπτωση της Ισπανίας).
Και στις δύο αυτές χώρες, η προσπάθεια αυτή απέτυχε. Η βασική δομή των μέτριων οικονομιών αυτών των χωρών έμεινε αναλλοίωτη. Οι βιομηχανικές δομές παρέμειναν δευτεροκλασάτες, ενώ ο κλάδος των υπηρεσιών τρομερά ανεπαρκής. Παρόλα αυτά, το νομισματικό καθεστώς ήταν τέτοιο που βοήθησε στο να υπάρξουν επενδύσεις και ξένα κεφάλαια να εισρεύσουν στις χώρες αυτές, μειώνοντας την ανεργία και αυξάνοντας τους μισθούς.
Όταν όμως τα πρώτα σημάδια της οικονομικής κρίσης έκαναν την εμφάνισή τους πριν 10 περίπου χρόνια, τα πράγματα ζόρισαν πολύ για την Αργεντινή. Τα ξένα κεφάλαια άρχισαν να φεύγουν από την Αργεντινή, οι επενδύσεις μειώθηκαν, η ανεργία αυξήθηκε και τα εισοδήματα κατέρρεαν. Το αποτέλεσμα ήταν η Αργεντινή να μπει σε ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής πειθαρχίας, αυξάνοντας τους φόρους και περικόπτοντας τις δαπάνες.
Τα μέτρα αυτά όμως έκαναν ακόμα χειρότερο το οικονομικό κλίμα στη χώρα, με την κοινωνική δυσαρέσκεια να αυξάνεται μέρα με τη μέρα. Τελικά, το ΔΝΤ αρνήθηκε να εκταμιεύσει χρήματα προς την κυβέρνηση της Αργεντινής, ισχυριζόμενο ότι υπήρχε διαρκής αθέτηση των συμφωνηθέντων από την πλευρά της Αργεντινής. Το αποτέλεσμα είναι λίγο πολύ γνωστό … οργισμένος κόσμος να τρέχει στους δρόμους, αναταραχές και δεκάδες θάνατοι.
Η Αργεντινή πτώχευσε, έσπασε την κλειδωμένη ισοτιμία με το δολάριο και προσπάθησε να ζήσει με ότι παρήγαγε, αποκομμένη εντελώς από τις αγορές.
Με ένα νόμισμα που έχανε διαρκώς την αξία του, ο κόσμος αναγκάστηκε να στραφεί σε εγχώρια προϊόντα για να καλύψει τις ανάγκες του. Η Αργεντινή έγινε φθηνή, με αποτέλεσμα να ανέβουν σταδιακά οι εξαγωγές και να αναπτυχθεί περισσότερο ο τουρισμός. Έτσι άλλωστε πρέπει να λειτουργεί η λιτότητα. Η κοινωνία να καταναλώνει λιγότερο αλλά να παράγει περισσότερο.
Η χρεοκοπία και η υποτίμηση βέβαια δεν ήταν τόσο εύκολα όσο φαντάζεται κανείς. Διέλυσαν το τραπεζικό σύστημα της Αργεντινής και περίπου τα 3/4 των καταθέσεων χάθηκαν. Η Αργεντινή παραμένει μία φτωχή χώρα - φτωχότερη από τη σημερινή Ισπανία - και βιώνει ακόμα όλων των ειδών τα προβλήματα: κακό επενδυτικό κλίμα, φτωχές υποδομές, διαφθορά, κακή δημόσια διοίκηση και τόσα ακόμα (Slate, 30/04/2012).
«Η στάση πληρωμών και η αναδιάρθρωση χρέους που ακολούθησε έγινε με τρόπο μη αποδεκτό από τους πιστωτές, με αποτέλεσμα η Αργεντινή να μην έχει ακόμη επανακτήσει την πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές. Οι έλεγχοι τιμών που επιβλήθηκαν είχαν αποτέλεσμα να μη γίνουν επενδύσεις στους κρίσιμους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών, δημιουργώντας ελλείψεις» (Μιράντα Ξαφά, Καθημερινή).
Γιατί λοιπόν είναι η Αργεντινή παράδειγμα για την Ισπανία ή την Ελλάδα;
Η κλειδωμένη ισοτιμία πέσο και δολαρίου δεν μετέτρεψε την Αργεντινή σε ΗΠΑ. Αντίστοιχα το Ευρώ, δεν μετέτρεψε οικονομίες όπως η Ελληνική ή η Ισπανική σε Γερμανικά μοντέλα. Βέβαια, μία κλειδωμένη ισοτιμία δεν είναι το ίδιο με μία νομισματική ένωση. Η καταστροφή που θα δημιουργούνταν από μία έξοδο δεν θα ήταν αντίστοιχη μίας απλής υποτίμησης.
Το πρόβλημα όμως σήμερα είναι ότι κυρίαρχες χώρες όπως οι χώρες του Ευρωπαϊκού νότου είναι αναγκασμένες να ελπίζουν στη γενναιοδωρία των οικονομικά ισχυρών εταίρων τους, μην μπορώντας να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους.
Μπορεί η περίπτωση της Αργεντινής να λειτουργήσει ως παράδειγμα για τον Ευρωπαϊκό νότο;
Με αφορμή χθεσινό άρθρο του Θεόφιλου Δουμάνη στη LiFO για την οικονομία της Αργεντινής, ανέτρεξα σε κάποια πολύ ενδιαφέροντα άρθρα που εξετάζουν την περίπτωση της χρεοκοπίας της χώρας, της εξέλιξης που είχε η οικονομία σε βάθος δεκαετίας και τις ομοιότητες που παρουσιάζει η περίπτωσή της με τη σημερινή κατάσταση στις χώρες του Ευρωπαϊκού νότου.
Ένα από αυτά είναι του οικονομικού ανταποκριτή της Slate, Matthew Yglesias, τον οποίο χρησιμοποιεί ως πηγή και ο Κρούγκμαν στην τελευταία αναφορά που κάνει για την Αργεντινή.
Ισπανία και Αργεντινή
Ο Matthew Yglesias συγκρίνει τις περιπτώσεις της Ισπανίας και της Αργεντινής, εξετάζοντας τις ομοιότητες που έχει η Ισπανία του σήμερα με την Αργεντινή του 2001.
Σήμερα στην Ισπανία, η ανεργία βρίσκεται στο 24,4%, ψηλότερα ακόμα και από αυτή των Ηνωμένων Πολιτειών κατά τη χειρότερη περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης. Η παρατεταμένη περίοδος τόσο υψηλής ανεργίας, υποβαθμίζει τις ικανότητες του εργατικού δυναμικού αλλά παράλληλα εμποδίζει τους νέους ανθρώπους να αποκτήσουν εξειδίκευση. Όσοι έχουν περισσότερα προσόντα είναι λογικό να μεταναστεύουν, κι έτσι οι Ισπανικές επιχειρήσεις δύσκολα θα καταφέρουν να βελτιώσουν την παραγωγικότητά τους.
Οι δυσοίωνες προοπτικές της Ισπανίας κάνουν τους επενδυτές ακόμα πιο διστακτικούς, τα spreads ανεβαίνουν, η κυβέρνηση προχωράει αναγκαστικά σε περισσότερες περικοπές και φοροεπιδρομές, που τελικά συρρικνώνουν και διαλύουν την Ισπανική οικονομία.
Μία χώρα που άνθιζε μέχρι πριν λίγα χρόνια, σήμερα φαίνεται καταδικασμένη.
Η Αργεντινή μπορεί να μην ήταν στο Ευρώ, το πέσο όμως ήταν σε κλειδωμένη ισοτιμία με το δολάριο. Και οι δύο αυτές χώρες προσπάθησαν μέσα από αυτή τη μακρο-οικονομική διαδικασία να εκσυγχρονιστούν, υιοθετώντας πρότυπα πιο ανεπτυγμένων οικονομιών, της Αμερικής (στην περίπτωση της Αργεντινής) και της Γερμανίας (στην περίπτωση της Ισπανίας).
Και στις δύο αυτές χώρες, η προσπάθεια αυτή απέτυχε. Η βασική δομή των μέτριων οικονομιών αυτών των χωρών έμεινε αναλλοίωτη. Οι βιομηχανικές δομές παρέμειναν δευτεροκλασάτες, ενώ ο κλάδος των υπηρεσιών τρομερά ανεπαρκής. Παρόλα αυτά, το νομισματικό καθεστώς ήταν τέτοιο που βοήθησε στο να υπάρξουν επενδύσεις και ξένα κεφάλαια να εισρεύσουν στις χώρες αυτές, μειώνοντας την ανεργία και αυξάνοντας τους μισθούς.
Όταν όμως τα πρώτα σημάδια της οικονομικής κρίσης έκαναν την εμφάνισή τους πριν 10 περίπου χρόνια, τα πράγματα ζόρισαν πολύ για την Αργεντινή. Τα ξένα κεφάλαια άρχισαν να φεύγουν από την Αργεντινή, οι επενδύσεις μειώθηκαν, η ανεργία αυξήθηκε και τα εισοδήματα κατέρρεαν. Το αποτέλεσμα ήταν η Αργεντινή να μπει σε ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής πειθαρχίας, αυξάνοντας τους φόρους και περικόπτοντας τις δαπάνες.
Τα μέτρα αυτά όμως έκαναν ακόμα χειρότερο το οικονομικό κλίμα στη χώρα, με την κοινωνική δυσαρέσκεια να αυξάνεται μέρα με τη μέρα. Τελικά, το ΔΝΤ αρνήθηκε να εκταμιεύσει χρήματα προς την κυβέρνηση της Αργεντινής, ισχυριζόμενο ότι υπήρχε διαρκής αθέτηση των συμφωνηθέντων από την πλευρά της Αργεντινής. Το αποτέλεσμα είναι λίγο πολύ γνωστό … οργισμένος κόσμος να τρέχει στους δρόμους, αναταραχές και δεκάδες θάνατοι.
Η Αργεντινή πτώχευσε, έσπασε την κλειδωμένη ισοτιμία με το δολάριο και προσπάθησε να ζήσει με ότι παρήγαγε, αποκομμένη εντελώς από τις αγορές.
Με ένα νόμισμα που έχανε διαρκώς την αξία του, ο κόσμος αναγκάστηκε να στραφεί σε εγχώρια προϊόντα για να καλύψει τις ανάγκες του. Η Αργεντινή έγινε φθηνή, με αποτέλεσμα να ανέβουν σταδιακά οι εξαγωγές και να αναπτυχθεί περισσότερο ο τουρισμός. Έτσι άλλωστε πρέπει να λειτουργεί η λιτότητα. Η κοινωνία να καταναλώνει λιγότερο αλλά να παράγει περισσότερο.
Η χρεοκοπία και η υποτίμηση βέβαια δεν ήταν τόσο εύκολα όσο φαντάζεται κανείς. Διέλυσαν το τραπεζικό σύστημα της Αργεντινής και περίπου τα 3/4 των καταθέσεων χάθηκαν. Η Αργεντινή παραμένει μία φτωχή χώρα - φτωχότερη από τη σημερινή Ισπανία - και βιώνει ακόμα όλων των ειδών τα προβλήματα: κακό επενδυτικό κλίμα, φτωχές υποδομές, διαφθορά, κακή δημόσια διοίκηση και τόσα ακόμα (Slate, 30/04/2012).
«Η στάση πληρωμών και η αναδιάρθρωση χρέους που ακολούθησε έγινε με τρόπο μη αποδεκτό από τους πιστωτές, με αποτέλεσμα η Αργεντινή να μην έχει ακόμη επανακτήσει την πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές. Οι έλεγχοι τιμών που επιβλήθηκαν είχαν αποτέλεσμα να μη γίνουν επενδύσεις στους κρίσιμους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών, δημιουργώντας ελλείψεις» (Μιράντα Ξαφά, Καθημερινή).
Γιατί λοιπόν είναι η Αργεντινή παράδειγμα για την Ισπανία ή την Ελλάδα;
Η κλειδωμένη ισοτιμία πέσο και δολαρίου δεν μετέτρεψε την Αργεντινή σε ΗΠΑ. Αντίστοιχα το Ευρώ, δεν μετέτρεψε οικονομίες όπως η Ελληνική ή η Ισπανική σε Γερμανικά μοντέλα. Βέβαια, μία κλειδωμένη ισοτιμία δεν είναι το ίδιο με μία νομισματική ένωση. Η καταστροφή που θα δημιουργούνταν από μία έξοδο δεν θα ήταν αντίστοιχη μίας απλής υποτίμησης.
Το πρόβλημα όμως σήμερα είναι ότι κυρίαρχες χώρες όπως οι χώρες του Ευρωπαϊκού νότου είναι αναγκασμένες να ελπίζουν στη γενναιοδωρία των οικονομικά ισχυρών εταίρων τους, μην μπορώντας να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου