ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ απο την Αυγη...
Στον αστερισμό της λιτότητας, η απώλεια εισοδημάτων αγγίζει πολύ μεγάλα τμήματα της κοινωνίας. Ακόμα και ομάδες της ανώτερης μεσαίας τάξης. Η ριζοσπαστική Αριστερά ορθά αντιμετωπίζει κριτικά την ιδεολογική κατάχρηση «περί συντεχνιών». Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο αφοριστικός αντι-συντεχνιασμός παρέχει νομιμοποίηση στον διαιρετικό φθόνο ανάμεσα σε μερίδες μισθωτών και κυρίως ανάμεσα σε ιδιωτικούς και δημοσίους υπαλλήλους.
Η διέξοδος από την κρίση δεν έχει προφανώς σχέση με πονηρές προτάσεις εξίσωσης προς τα κάτω, με ενέσεις φτωχοποίησης υπό το γενικό πρόσχημα της περιστολής «προνομίων». Αυτή η θέση, ωστόσο, δεν σημαίνει συμπαράσταση προς όλα τα επαγγελματικά και κοινωνικά συμφέροντα τα οποία συμπιέζονται και αντιδρούν. Στο κοινωνικό πεδίο μετρούν και άλλες διαστάσεις, οι οποίες κάνουν τα πράγματα πιο σύνθετα. Οι δικαστές, για παράδειγμα, βρίσκονται εδώ και καιρό σε κινητοποίηση για την οικονομική υποβάθμιση του κλάδου τους. Την ίδια, ωστόσο, περίοδο βλέπουμε να πληθαίνουν τα κρούσματα παράλογων δικαστικών αποφάσεων και αντίστοιχων εισαγγελικών πρωτοβουλιών. Τελευταία δείγματα, η μήνυση κατά μέλους πρωτοβουλίας για τους πρόσφυγες στη Σάμο αλλά και η σκανδαλώδης δικαστική μεταχείριση των νεαρών που επιχείρησαν να κάψουν ζωντανούς μετανάστες, έτσι «για πλάκα».
Όλοι το ξέρουμε και δεν αποτελεί φυσικά κάτι καινούργιο: στο δικαστικό σώμα, όπως και σε άλλες κατηγορίες της ανώτερης μεσαίας τάξης (στο ιατρικό σώμα, ιδιαίτερα), ακμάζουν οι υπερσυντηρητικές και ακροδεξιές αντιλήψεις. Απίθανοι αρχαιολάτρες ή οπαδοί των παραχριστιανικών ευσεβισμών, διαπρύσιοι εθνικόφρονες και συνωμοσιολόγοι, εβραιοφοβικοί και ρητορεύοντες υπέρ των «δικαίων της Φυλής», όλα αυτά τα άνθη τα συναντά κανείς, κατά κόρον, στο δικαστικό σώμα. Και όχι μόνο στους γηραιότερους.
Προφανώς και η εμπειρία της κρίσης δημιουργεί αντιδράσεις και σε αυτόν τον χώρο. Και σίγουρα κυοφορούνται και πολύ διαφορετικές ευαισθησίες, πιο κοντά στο πνεύμα των κοινωνικών και δημοκρατικών αξιών. Είναι όμως φανερό ότι το «αντι-μνημόνιο» δεν αρκεί για τη διαμόρφωση μιας διαφορετικής κουλτούρας. Η αφύπνιση για τις υλικές συνέπειες που έχει η μνημονιακή πολιτική μπορεί να συνοδεύεται από τις χείριστες ιδεολογικές τυφλώσεις: την αντίληψη αριστοκρατικού κλαμπ, τον ολιγαρχικό ελιτισμό, την έλλειψη ευαισθησίας για το τι ακριβώς συμβαίνει στην περίμετρο της νέας φτώχειας.
Για σημαντικές μερίδες των ανώτερων μεσοστρωμάτων, η όψιμη αντίθεση στη «νέα κατοχή» δεν είναι από τη σκοπιά της δημοκρατίας, αλλά από τη σκοπιά ενός πολιτικού πλατωνισμού, ο οποίος θα ήταν το ιδεώδες καθεστώς των αρίστων - αλλά πολύ καλά αμειβόμενων. Για τους άλλους, όσους δεν διαθέτουν τα προσόντα και τους τίτλους, όσους για κάποιον λόγο, τοποθετούνται συμβολικά χαμηλότερα στην «κοινωνική πυραμίδα» έχει ο καλός Θεός. Τέτοιες νοοτροπίες υπάρχουν και πρέπει να στιγματίζονται. Για τον απλό λόγο ότι παραπέμπουν σε μια «εξέγερση» από τα δεξιά, σε μια διαμαρτυρία πολύ περισσότερο αντιφιλελεύθερη, παρά αντινεοφιλελεύθερη...
Η διέξοδος από την κρίση δεν έχει προφανώς σχέση με πονηρές προτάσεις εξίσωσης προς τα κάτω, με ενέσεις φτωχοποίησης υπό το γενικό πρόσχημα της περιστολής «προνομίων». Αυτή η θέση, ωστόσο, δεν σημαίνει συμπαράσταση προς όλα τα επαγγελματικά και κοινωνικά συμφέροντα τα οποία συμπιέζονται και αντιδρούν. Στο κοινωνικό πεδίο μετρούν και άλλες διαστάσεις, οι οποίες κάνουν τα πράγματα πιο σύνθετα. Οι δικαστές, για παράδειγμα, βρίσκονται εδώ και καιρό σε κινητοποίηση για την οικονομική υποβάθμιση του κλάδου τους. Την ίδια, ωστόσο, περίοδο βλέπουμε να πληθαίνουν τα κρούσματα παράλογων δικαστικών αποφάσεων και αντίστοιχων εισαγγελικών πρωτοβουλιών. Τελευταία δείγματα, η μήνυση κατά μέλους πρωτοβουλίας για τους πρόσφυγες στη Σάμο αλλά και η σκανδαλώδης δικαστική μεταχείριση των νεαρών που επιχείρησαν να κάψουν ζωντανούς μετανάστες, έτσι «για πλάκα».
Όλοι το ξέρουμε και δεν αποτελεί φυσικά κάτι καινούργιο: στο δικαστικό σώμα, όπως και σε άλλες κατηγορίες της ανώτερης μεσαίας τάξης (στο ιατρικό σώμα, ιδιαίτερα), ακμάζουν οι υπερσυντηρητικές και ακροδεξιές αντιλήψεις. Απίθανοι αρχαιολάτρες ή οπαδοί των παραχριστιανικών ευσεβισμών, διαπρύσιοι εθνικόφρονες και συνωμοσιολόγοι, εβραιοφοβικοί και ρητορεύοντες υπέρ των «δικαίων της Φυλής», όλα αυτά τα άνθη τα συναντά κανείς, κατά κόρον, στο δικαστικό σώμα. Και όχι μόνο στους γηραιότερους.
Προφανώς και η εμπειρία της κρίσης δημιουργεί αντιδράσεις και σε αυτόν τον χώρο. Και σίγουρα κυοφορούνται και πολύ διαφορετικές ευαισθησίες, πιο κοντά στο πνεύμα των κοινωνικών και δημοκρατικών αξιών. Είναι όμως φανερό ότι το «αντι-μνημόνιο» δεν αρκεί για τη διαμόρφωση μιας διαφορετικής κουλτούρας. Η αφύπνιση για τις υλικές συνέπειες που έχει η μνημονιακή πολιτική μπορεί να συνοδεύεται από τις χείριστες ιδεολογικές τυφλώσεις: την αντίληψη αριστοκρατικού κλαμπ, τον ολιγαρχικό ελιτισμό, την έλλειψη ευαισθησίας για το τι ακριβώς συμβαίνει στην περίμετρο της νέας φτώχειας.
Για σημαντικές μερίδες των ανώτερων μεσοστρωμάτων, η όψιμη αντίθεση στη «νέα κατοχή» δεν είναι από τη σκοπιά της δημοκρατίας, αλλά από τη σκοπιά ενός πολιτικού πλατωνισμού, ο οποίος θα ήταν το ιδεώδες καθεστώς των αρίστων - αλλά πολύ καλά αμειβόμενων. Για τους άλλους, όσους δεν διαθέτουν τα προσόντα και τους τίτλους, όσους για κάποιον λόγο, τοποθετούνται συμβολικά χαμηλότερα στην «κοινωνική πυραμίδα» έχει ο καλός Θεός. Τέτοιες νοοτροπίες υπάρχουν και πρέπει να στιγματίζονται. Για τον απλό λόγο ότι παραπέμπουν σε μια «εξέγερση» από τα δεξιά, σε μια διαμαρτυρία πολύ περισσότερο αντιφιλελεύθερη, παρά αντινεοφιλελεύθερη...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου