Της Πέπης Ρηγοπούλου, απο την Εφημεριδα των Συντακτων...
Το καθημερινό. Το ιδιωτικό. Εν ανάγκη, το μύχιο. Ενας τρόπος να κάνεις κινηματογράφο, λογοτεχνία, θέατρο. Ή ένα άρθρο σε εφημερίδα. Υπάρχει η τάση να σνομπάρουμε τα μεγάλα θέματα. Κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά, πολιτισμικά. Να δηλώνουμε πως μας έχουν κουράσει και πως είναι καιρός να «καλλιεργήσουμε την αυλή μας». Η ιδέα με θέλγει και κάθε πρωί βγαίνω στην ταράτσα μου για να καλημερίσω την προσωπική μου αυλή, λίγες γλάστρες με αθάνατους, γεράνια, λίγα αρωματικά βότανα μέχρι και δυο λυμφατικά εσπεριδοειδή.
Μονάχα, να. Η αυλή μας μπάζει από παντού. Δεν ξέρεις ποιος άλλος χαροκαμένος από την κρίση θα σου μιλήσει για μια αδιέξοδη κατάσταση, στην οποία εννιά φορές στις δέκα δεν θα έχεις να του προσφέρεις παρά μόνο λίγα λόγια παρηγοριάς. Ο δρόμος, με άλλα λόγια, σπάει τους φράχτες, εισβάλλει ακάθεκτος στην αυλή και την κάνει γης Μαδιάμ.
Αυτή είναι και η διαφορά της Ελλάδας και σταδιακά και άλλων χωρών της Νότιας, κυρίως, Ευρώπης με τις υπόλοιπες κοινωνίες της ηπείρου μας. Για μας, τους Ευρωπαίους δεύτερης κατηγορίας -ή αν προτιμάτε ταχύτητας- η κρίση είναι ένα καθημερινό και μόνιμο, προσωπικό και συλλογικό δράμα. Για τους υπόλοιπους, αυτούς του Βορρά, είναι ακόμη μια έννοια, ένα φαινόμενο προς ανάλυση σε πίνακες με διαγράμματα οικονομικών εξελίξεων.
Μικρό παράδειγμα είναι αυτό που συμβαίνει με την αξία της γης. Στην Ελλάδα, στην Ισπανία, εκατομμύρια κατοικίες έχουν απαξιωθεί οικονομικά, μένουν απούλητες και καταλήγουν να είναι βάρος σε ανθρώπους που δεν έχουν έσοδα, αλλά πρέπει να πληρώνουν τον φόρο κατοικίας. Στη Γαλλία αντίθετα, η οποία ωστόσο νιώθει κιόλας την κρίση, οι τιμές των σπιτιών του Παρισιού είναι εξωφρενικές ενώ στην Αγγλία τα μισά σπίτια αγοράζονται πριν αποπερατωθούν.
Καμιά αμφιβολία ότι πρέπει όσο μπορούμε πιο πολύ να μιλάμε με την υπόλοιπη Ευρώπη. Οχι μόνο με όσους έχουν πειστεί πως η μοίρα θα είναι τελικά κοινή και άρα κοινή πρέπει να είναι και η αντίδρασή μας. Αλλά και με τους πολλούς που ακόμα ξορκίζουν την πραγματικότητα. Σε όσους, για παράδειγμα, ακούν αδιαμαρτύρητα τον κύριο Μόντι, πρώην και ίσως μέλλοντα πρωθυπουργό της Ιταλίας, να τους λέει απειλητικά ότι αν δεν υποκύψουν στη λιτότητα θα καταντήσουν σαν την Ελλάδα.
Ο πολιτισμός, το λησμονημένο βάθος της συλλογικής, πολύμορφης και πολυδιάστατης μνήμης, που μπορεί να ενώνει την κάθε μια κοινωνία χωριστά αλλά και τους λαούς μεταξύ τους, είναι ένας από τους δρόμους για να πετύχουμε αυτόν τον δύσκολο αλλά αναγκαίο ευρωπαϊκό διάλογο. Για να το κάνουμε θα πρέπει να αντιστρέψουμε τις ίδιες τις αρχές -αρχές μονομερώς οικονομικές και τεχνολογικές και συνεπώς στρεβλές- πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε η Ευρωπαϊκή Ενωση. Να δεχτούμε ότι «όσο κι αν σπάσαμε τα αγάλματά τους», όπως έλεγε ο Καβάφης, «διόλου δεν πέθαναν γι” αυτό οι θεοί» της μνήμης και της δημιουργίας, απαραίτητοι για να θεμελιώσουν τις όποιες συλλογικές ταυτότητες.
Το καθημερινό. Το ιδιωτικό. Εν ανάγκη, το μύχιο. Ενας τρόπος να κάνεις κινηματογράφο, λογοτεχνία, θέατρο. Ή ένα άρθρο σε εφημερίδα. Υπάρχει η τάση να σνομπάρουμε τα μεγάλα θέματα. Κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά, πολιτισμικά. Να δηλώνουμε πως μας έχουν κουράσει και πως είναι καιρός να «καλλιεργήσουμε την αυλή μας». Η ιδέα με θέλγει και κάθε πρωί βγαίνω στην ταράτσα μου για να καλημερίσω την προσωπική μου αυλή, λίγες γλάστρες με αθάνατους, γεράνια, λίγα αρωματικά βότανα μέχρι και δυο λυμφατικά εσπεριδοειδή.
Μονάχα, να. Η αυλή μας μπάζει από παντού. Δεν ξέρεις ποιος άλλος χαροκαμένος από την κρίση θα σου μιλήσει για μια αδιέξοδη κατάσταση, στην οποία εννιά φορές στις δέκα δεν θα έχεις να του προσφέρεις παρά μόνο λίγα λόγια παρηγοριάς. Ο δρόμος, με άλλα λόγια, σπάει τους φράχτες, εισβάλλει ακάθεκτος στην αυλή και την κάνει γης Μαδιάμ.
Αυτή είναι και η διαφορά της Ελλάδας και σταδιακά και άλλων χωρών της Νότιας, κυρίως, Ευρώπης με τις υπόλοιπες κοινωνίες της ηπείρου μας. Για μας, τους Ευρωπαίους δεύτερης κατηγορίας -ή αν προτιμάτε ταχύτητας- η κρίση είναι ένα καθημερινό και μόνιμο, προσωπικό και συλλογικό δράμα. Για τους υπόλοιπους, αυτούς του Βορρά, είναι ακόμη μια έννοια, ένα φαινόμενο προς ανάλυση σε πίνακες με διαγράμματα οικονομικών εξελίξεων.
Μικρό παράδειγμα είναι αυτό που συμβαίνει με την αξία της γης. Στην Ελλάδα, στην Ισπανία, εκατομμύρια κατοικίες έχουν απαξιωθεί οικονομικά, μένουν απούλητες και καταλήγουν να είναι βάρος σε ανθρώπους που δεν έχουν έσοδα, αλλά πρέπει να πληρώνουν τον φόρο κατοικίας. Στη Γαλλία αντίθετα, η οποία ωστόσο νιώθει κιόλας την κρίση, οι τιμές των σπιτιών του Παρισιού είναι εξωφρενικές ενώ στην Αγγλία τα μισά σπίτια αγοράζονται πριν αποπερατωθούν.
Καμιά αμφιβολία ότι πρέπει όσο μπορούμε πιο πολύ να μιλάμε με την υπόλοιπη Ευρώπη. Οχι μόνο με όσους έχουν πειστεί πως η μοίρα θα είναι τελικά κοινή και άρα κοινή πρέπει να είναι και η αντίδρασή μας. Αλλά και με τους πολλούς που ακόμα ξορκίζουν την πραγματικότητα. Σε όσους, για παράδειγμα, ακούν αδιαμαρτύρητα τον κύριο Μόντι, πρώην και ίσως μέλλοντα πρωθυπουργό της Ιταλίας, να τους λέει απειλητικά ότι αν δεν υποκύψουν στη λιτότητα θα καταντήσουν σαν την Ελλάδα.
Ο πολιτισμός, το λησμονημένο βάθος της συλλογικής, πολύμορφης και πολυδιάστατης μνήμης, που μπορεί να ενώνει την κάθε μια κοινωνία χωριστά αλλά και τους λαούς μεταξύ τους, είναι ένας από τους δρόμους για να πετύχουμε αυτόν τον δύσκολο αλλά αναγκαίο ευρωπαϊκό διάλογο. Για να το κάνουμε θα πρέπει να αντιστρέψουμε τις ίδιες τις αρχές -αρχές μονομερώς οικονομικές και τεχνολογικές και συνεπώς στρεβλές- πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε η Ευρωπαϊκή Ενωση. Να δεχτούμε ότι «όσο κι αν σπάσαμε τα αγάλματά τους», όπως έλεγε ο Καβάφης, «διόλου δεν πέθαναν γι” αυτό οι θεοί» της μνήμης και της δημιουργίας, απαραίτητοι για να θεμελιώσουν τις όποιες συλλογικές ταυτότητες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου