Της Πέπης Ρηγοπούλου, απο την Εφημεριδα των Συντακτων...
Το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα στην Κύπρο αποτέλεσε αντικείμενο ενός εκτεταμένου σχολιασμού στον Τύπο και στο Διαδίκτυο. Από τον σχολιασμό αυτό κρατώ την επαναλαμβανόμενη διαπίστωση ότι τη φορά αυτή οι δραματικές οικονομικές παράμετροι μοιάζουν να διαμόρφωσαν το εκλογικό αποτέλεσμα περισσότερο από το ζήτημα της κατοχής του Βορρά και της επανένωσης του νησιού.
Καμία αμφιβολία ότι η αγωνία για την επιβίωση, με δεδομένη την ένταξη του νησιού στον μηχανισμό στήριξης, εξηγεί σε σημαντικό βαθμό την αλλαγή των ψηφοφόρων. Καμία επίσης αμφιβολία, ότι το αποτέλεσμα θα επηρεάσει το καλούμενο κυπριακό «εθνικό ζήτημα». Θιασώτης του δόγματος Ανάν ο κ. Αναστασιάδης, θα υποστηρίξει κατά πάσα βεβαιότητα και τις νέες εκδοχές του που ήδη έχουν διαγραφεί στον ορίζοντα.
Αυτό ωστόσο που με απασχολεί εδώ είναι μια διαδικασία που δεν παρατηρείται μόνο στην Κύπρο, αλλά γενικότερα στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο` πρόκειται για την από δεκαετίες προέλαση του καταναλωτισμού και των επιπτώσεων που έχει σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής των κοινωνιών στις οποίες συνεχίζει να αναπτύσσεται: θρησκείες, ιδεολογίες και πολιτική, συμβολικές εκφράσεις, καθημερινότητα, εργασιακές σχέσεις, σεξουαλικότητα.
Μορφές τόσο διαφορετικές όσο ο Πιερ Πάολο Παζολίνι, ο Ζακ Λακάν, ο Χέρμπερτ Μαρκούζε επισήμαναν, ο καθένας με τη δική του επιχειρηματολογία, ότι η ζωή δεν θα ήταν πια η ίδια μετά την την επέλαση της καταναλωτικής κοινωνίας. Μνήμες, ταυτότητες, ιδέες, συμπεριφορές, αντιδράσεις παραμορφώθηκαν, ατόνησαν, πλαστογραφήθηκαν, άλλαξαν δραματικά.
Η αλλαγή αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί υποκεφάλαιο του νεοφιλελευθερισμού, που από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 έβαλε στόχο την ανακατανομή του παγκόσμιου πλούτου υπέρ των πλουσίων και τη διάλυση των κοινωνιών σε όλο τον κόσμο. Η διαφορά μεταξύ των συγγενών και συμπληρωματικών φαινομένων νεοφιλελευθερισμού και καταναλωτισμού έγκειται στο γεγονός ότι το δεύτερο, καθώς δεν έχει δεδηλωμένη πολιτική ταυτότητα, δρα πολύ πιο υπόγεια και γι” αυτό πιο διαβρωτικά.
Η ιδεολογία δεν πλήττεται αμέσως και ευθέως από τον καταναλωτισμό. Ο άνθρωπος μπορεί να συνεχίσει να ρητορεύει υπέρ της κοινωνικής επανάστασης, της εθνικής ολοκλήρωσης ή όποιου άλλου στόχου. Απλώς, η πραγματικότητα η οποία τον περιβάλλει αλλάζει τόσο πολύ, ώστε κάποτε αναγκάζεται να αντιληφθεί ότι ο μηχανισμός της ρητορικής του κινείται όπως και τα μηχανήματα, που έχοντας πια σπασμένο το ελατήριο που συνέδεε με το εσωτερικό τους συνεχίζουν να κινούνται άσκοπα και αναποτελεσματικά εν κενώ.
Στην Κύπρο, μετά την εισβολή, ο καταναλωτισμός υπήρξε μέρος του «κυπριακού θαύματος». Το εύκολο χρήμα, η ευμάρεια και η κατανάλωση έγιναν το αναισθητικό του ιστορικού τραύματος, χωρίς να οδηγήσουν σε πολιτισμική άνοδο που θα έσωζε τη μνήμη. Και ενώ τελετουργικά επαναλαμβάνονταν ανυποχώρητες διακηρύξεις, η πραγματική ζωή τις διέψευδε. Το πρόσφατο αποτέλεσμα οφείλεται κατά πολύ στην απόσταση αυτή μεταξύ αντιστασιακής ρητορικής και ισοπεδωτικής πραγματικότητας. Και οποιαδήποτε σοβαρή προσπάθεια ανατροπής του ρεύματος θα πρέπει να πάρει υπόψη της αυτό το δεδομένο, βλέποντας κατάματα τη ζωή.
Το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα στην Κύπρο αποτέλεσε αντικείμενο ενός εκτεταμένου σχολιασμού στον Τύπο και στο Διαδίκτυο. Από τον σχολιασμό αυτό κρατώ την επαναλαμβανόμενη διαπίστωση ότι τη φορά αυτή οι δραματικές οικονομικές παράμετροι μοιάζουν να διαμόρφωσαν το εκλογικό αποτέλεσμα περισσότερο από το ζήτημα της κατοχής του Βορρά και της επανένωσης του νησιού.
Καμία αμφιβολία ότι η αγωνία για την επιβίωση, με δεδομένη την ένταξη του νησιού στον μηχανισμό στήριξης, εξηγεί σε σημαντικό βαθμό την αλλαγή των ψηφοφόρων. Καμία επίσης αμφιβολία, ότι το αποτέλεσμα θα επηρεάσει το καλούμενο κυπριακό «εθνικό ζήτημα». Θιασώτης του δόγματος Ανάν ο κ. Αναστασιάδης, θα υποστηρίξει κατά πάσα βεβαιότητα και τις νέες εκδοχές του που ήδη έχουν διαγραφεί στον ορίζοντα.
Αυτό ωστόσο που με απασχολεί εδώ είναι μια διαδικασία που δεν παρατηρείται μόνο στην Κύπρο, αλλά γενικότερα στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο` πρόκειται για την από δεκαετίες προέλαση του καταναλωτισμού και των επιπτώσεων που έχει σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής των κοινωνιών στις οποίες συνεχίζει να αναπτύσσεται: θρησκείες, ιδεολογίες και πολιτική, συμβολικές εκφράσεις, καθημερινότητα, εργασιακές σχέσεις, σεξουαλικότητα.
Μορφές τόσο διαφορετικές όσο ο Πιερ Πάολο Παζολίνι, ο Ζακ Λακάν, ο Χέρμπερτ Μαρκούζε επισήμαναν, ο καθένας με τη δική του επιχειρηματολογία, ότι η ζωή δεν θα ήταν πια η ίδια μετά την την επέλαση της καταναλωτικής κοινωνίας. Μνήμες, ταυτότητες, ιδέες, συμπεριφορές, αντιδράσεις παραμορφώθηκαν, ατόνησαν, πλαστογραφήθηκαν, άλλαξαν δραματικά.
Η αλλαγή αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί υποκεφάλαιο του νεοφιλελευθερισμού, που από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 έβαλε στόχο την ανακατανομή του παγκόσμιου πλούτου υπέρ των πλουσίων και τη διάλυση των κοινωνιών σε όλο τον κόσμο. Η διαφορά μεταξύ των συγγενών και συμπληρωματικών φαινομένων νεοφιλελευθερισμού και καταναλωτισμού έγκειται στο γεγονός ότι το δεύτερο, καθώς δεν έχει δεδηλωμένη πολιτική ταυτότητα, δρα πολύ πιο υπόγεια και γι” αυτό πιο διαβρωτικά.
Η ιδεολογία δεν πλήττεται αμέσως και ευθέως από τον καταναλωτισμό. Ο άνθρωπος μπορεί να συνεχίσει να ρητορεύει υπέρ της κοινωνικής επανάστασης, της εθνικής ολοκλήρωσης ή όποιου άλλου στόχου. Απλώς, η πραγματικότητα η οποία τον περιβάλλει αλλάζει τόσο πολύ, ώστε κάποτε αναγκάζεται να αντιληφθεί ότι ο μηχανισμός της ρητορικής του κινείται όπως και τα μηχανήματα, που έχοντας πια σπασμένο το ελατήριο που συνέδεε με το εσωτερικό τους συνεχίζουν να κινούνται άσκοπα και αναποτελεσματικά εν κενώ.
Στην Κύπρο, μετά την εισβολή, ο καταναλωτισμός υπήρξε μέρος του «κυπριακού θαύματος». Το εύκολο χρήμα, η ευμάρεια και η κατανάλωση έγιναν το αναισθητικό του ιστορικού τραύματος, χωρίς να οδηγήσουν σε πολιτισμική άνοδο που θα έσωζε τη μνήμη. Και ενώ τελετουργικά επαναλαμβάνονταν ανυποχώρητες διακηρύξεις, η πραγματική ζωή τις διέψευδε. Το πρόσφατο αποτέλεσμα οφείλεται κατά πολύ στην απόσταση αυτή μεταξύ αντιστασιακής ρητορικής και ισοπεδωτικής πραγματικότητας. Και οποιαδήποτε σοβαρή προσπάθεια ανατροπής του ρεύματος θα πρέπει να πάρει υπόψη της αυτό το δεδομένο, βλέποντας κατάματα τη ζωή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου