Έργο του Μπάνσκυ
Το βράδυ της μεγάλης συναυλίας στο προαύλιο της ΕΡΤ, όταν η ορχήστρα έπαιζε το «Άξιον Εστί», στην Κωνσταντινούπολη οι διαδηλωτές αντιμετώπιζαν την πιο σκληρή καταστολή. Την ώρα που χιλιάδες συμπαραστάτες στην Αγία Παρασκευή και πολλοί ακόμα στους υπολογιστές και τις τηλεοράσεις παρακολουθούσαν τη συναυλία, το ίντερνετ κατακλυζόταν από μαρτυρίες διαδηλωτών και φωτογραφίες που τεκμηρίωναν τη χρήση εκτεταμένης βίας, ενώ μηνύματα συμπαράστασης σε όλες τις γλώσσες συνόδευαν την ετικέτα #occupygezi, η οποία παρέμεινε για πολλές ημέρες πρώτο θέμα στο twitter και τα κοινωνικά δίκτυα.
Εκείνη την ώρα οι έλληνες χρήστες του twitter και του facebook αισθάνθηκαν ματαιωμένοι από την κατάληψη της ΕΡΤ, η οποία φάνταζε αυτοαναφορική και κλειστή στον εαυτό της. Το «Άξιον Εστί», δε, έμοιαζε με μουσειακή τελετή που περιφέρεται με ευκολία στην οθόνη για να κλείσει τον αγώνα, αντί να τον ανοίγει. «Πείτε για την Τουρκία», «Χτυπάνε τα αδέρφια μας στην Κωνσταντινούπολη», ήταν το αίτημα που γράφονταν σε παραλλαγές. Οι εργαζόμενοι στην ΕΡΤ άργησαν να συντονιστούν με το λαϊκό αίσθημα, όμως το έκαναν. Πρώτα από το @ert_social και αμέσως μετά το πέρας της συναυλίας και από τη ροή τηλεοπτικού προγράμματος μετέδωσαν ασφαλείς πληροφορίες για τα τεκταινόμενα στη γείτονα. Η στιγμή ήταν σημαντική:
– Για πρώτη φορά ένα μέσο εθνικής εμβέλειας και σημασίας συντονιζόταν με το κοινό αίσθημα, κοιτώντας προς τα κάτω, και όχι προς τους φορείς της εξουσίας. Ήταν μια στιγμή κοινωνικοποίησης της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης
– Με την κίνηση αυτή, οι εργαζόμενοι στην ΕΡΤ έδειξαν πώς θα μπορούσε να καλυφθεί το κενό ανάμεσα στο λαϊκό αίσθημα, όπως εκφράζεται προνομιακά πλέον στο πλούσιο πεδίο των τηλεπικοινωνιών, και των θεσμών του κράτους που παραμένουν θλιβερά αποκομμένοι από αυτό.
Από την Τυνησία ως την Βραζιλία και την Τουρκία παρατηρείται το ίδιο φαινόμενο, αυτή την εποχή των κοινωνικών εξεγέρσεων: τα εθνικά ΜΜΕ αποστρέφουν το βλέμμα, αποπειρώνται να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη, να καθησυχάσουν τα πλήθη — οτιδήποτε εκτός από το να επιτελέσουν τον καταστατικό τους ρόλο, τον έλεγχο της εξουσίας.
Στην Τουρκία ακόμα και το CNN Turk έδειχνε ντοκιμαντέρ για πιγκουίνους τη στιγμή που διαδηλωτές δολοφονούνταν στους δρόμους. Στην Αίγυπτο η κρατική τηλεόραση σιώπησε αρχικά και στη συνέχεια απέδωσε τα πάντα σε θεωρίες συνωμοσίας· παρομοίως και στη Βραζιλία.
Αντίθετα, τα διεθνή ΜΜΕ, στην πλειοψηφία τους και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, σπεύδουν να ικανοποιήσουν το αίτημα για άμεση, πλουραλιστική και έγκυρη πληροφόρηση. Συντονίζονται με το κοινό αίσθημα που εκφράζεται στο διαδίκτυο, ελέγχοντας την εγκυρότητά του και διορθώνοντάς το όταν απαιτείται, συνομιλώντας καταρχάς και κυρίαρχα με αυτό.
Καθώς οι τηλεπικοινωνίες διεισδύουν στη ζωή μας, αλλάζοντας τη σχέση δημοσίου-ιδιωτικού χώρου και χρόνου, αλλάζει και η μορφή της εκμετάλλευσης των πόρων που διαθέτουμε σε αυτές (ελεύθερος χρόνος, προσοχή, ενημέρωση). Από καταναλωτές προϊόντων και υπηρεσιών ενημέρωσης και επικοινωνίας, μετατρεπόμαστε ταχύτατα σε χρήστες, κάτι που σημαίνει πως η ιδιοκτησία τόσο των μέσων όσο και του περιεχομένου μπορεί να επεκτείνει τις πηγές κέρδους. Πρόκειται για διττή διαδικασία, η οποία αφενός απελευθερώνει σχέσεις που πνίγονται μέσα στη θεσμική διαμεσολάβηση (πολιτική ορθότητα και συντηρητισμός, εξάρτηση από τους κατόχους των μέσων παραγωγής), αφετέρου όμως τις αναδιαμεσολαβεί στην κατεύθυνση της άντλησης μεγαλύτερης υπεραξίας και συγκέντρωσής της στα χέρια όλο και λιγότερων πολυεθνικών που βρίσκονται στα χέρια μιας νέας μορφής καπιταλιστών: των δικτυοκρατών. Δύσκολα μπορείτε να φαντασθείτε πλέον να μεταναστεύετε από το κοινωνικό δίκτυο του facebook σε άλλο (πέντε μόλις χρόνια πριν, η αγορά αυτή ήταν πολύ πιο ανοιχτή), αλλά ακριβώς γι’ αυτό η αμερικανική NSA ελέγχει το facebook (οι εξεγέρσεις ωφελήθηκαν από το ότι οι αρχές δεν γνώριζαν, για πολλά χρόνια, πώς να ελέγξουν αυτό το πεδίο).
Τι σχέση έχουν αυτά με τη δημόσια ραδιοτηλεόραση; Το κράτος πρέπει να καταλαμβάνει τη θέση του δεσπόζοντος παραγωγού περιεχομένου και υπηρεσιών, με ρυθμιστική, παιδαγωγική και πολιτική λειτουργία, καθώς oόγκος του περιεχομένου, το οπτικοακουστικό αρχείο, ο πλουραλισμός απειλούνται από την παράδοση ολόκληρου του πεδίου στην ιδιωτική πρωτοβουλία.
Η δημόσια τηλεόραση που θέλουμε είναι, όπως περιγράφει το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, ένας μεγάλος ανεξάρτητος οργανισμός στα πρότυπα ανάλογων, όπως το BBC, το CBC, το PBS, που ρυθμίζει την παραγωγή δημόσιου λόγου, θέτοντας υψηλά στάνταρ. Ο λόγος αυτός θα είναι ο «χώρος» στο διαδίκτυο που θα επηρεάσει καταλυτικά τα ήθη, προσφέροντας ελεύθερα διαθέσιμο δημόσιο περιεχόμενο το οποίο θα προωθεί τις αξίες για τις οποίες αγωνιζόμαστε σε μια δημοκρατία. Για να παίξει αυτό τον ρόλο, η δημόσια ραδιοτηλεόραση πρέπει να περάσει το ιστορικό κατώφλι της κοινωνικοποίησης της: οι τελευταίες εβδομάδες στην ΕΡΤ έδειξαν ότι είναι εφικτό. Η σύγκλιση των επιμέρους τεχνολογιών δίνει αυτήν ακριβώς τη δυνατότητα. Η παράδοση στην αγορά είναι ήδη ένας αυταρχικός αναχρονισμός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου