Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου 2013

Πρότυπα; Ποιά προτυπα;

Με αφορμή τις σκέψεις που γράφτηκαν στο blog ενός μαθητή μου προβληματίστηκα αυτές τις μέρες για τον τρόπο που σκέφτονται οι σημερινοί νέοι.
Στο blog αυτός ο νέος άνδρας αναφέρει πως ποτέ δεν είχε πρότυπα στη ζωή του και πως πορευόταν μονάχα με τις δικές του θέσεις και σκέψεις χωρίς να έχει αναφορές στα λόγια και τις πράξεις ακόμα στη μουσική μερικών ίσως φωτισμένων ανθρώπων. Ο τρόπος που ήταν γραμμένο το κείμενο φαινόταν σα να ήταν κάποιο προσωπικό κατόρθωμα που θα έπρεπε να επικροτείται, αφού η προσωπική πορεία είναι αυτή που θα έπρεπε να ενδιαφέρει και όχι η μίμηση των προτύπων. Το post πήρε αρκετά likes και σχόλια, με τα περισσότερα από αυτά, αν όχι όλα, να επιβραβεύουν τη στάση αυτ , να την επαινούν και φυσικά να την αναπαράγουν.

Παρ όλο που σε γενικές γραμμές συμφωνούσα κι εγώ, θεωρώ πως υπάρχει μια μεγάλη παρανόηση. Είμαι από μια γενιά που λειτούργησαν μέσα από πρότυπα.
Που διάβαζε τους μεγάλους συγγραφείς και ποιητές και μάθαινε από αυτούς, που άκουγε έργα μεγάλων μουσικών και μελοποιημένους στίχους ανήσυχων στιχουργών, δεχόμενος λυτρωτικά το μήνυμα που προσπαθούσαν να περάσουν. Που έβλεπε θεατρικές παραστάσεις και κινηματογραφικά έργα αξιόλογων σκηνοθετών και ηθοποιών που καυτηρίαζα , εξυμνούσαν ή όχι, τρέχουσες πολιτικές και κοινωνικές καταστάσεις, με σεβασμό στα «τεράστια» κείμενα κλασσικών δραματουργών και σύγχρονων φερέλπιδων συγγραφέων. Αφουγκραζόμουν το λόγο των σπουδαίων πολιτικών και προβληματιζόμουν πάνω στις θέσεις και τις απόψεις τους.

Όλοι αυτοί, ναι, λειτούργησαν για μένα ως πρότυπα, όχι όμως με την πεποίθηση ότι θα ήθελα να τους μοιάσω ή να τους μιμηθώ. Αλλά γιατί μέσα από το έργο τους μπορούσα να καταλάβω και να αισθανθώ καλύτερα τον κόσμο γύρω μου. Όπως ακριβώς συνέβαινε και με τα κείμενα της αρχαίας Ελληνικής γραμματείας, με τους φιλοσόφους, Έλληνες ή ξένους, αλλά και τα δοκίμια διανοητών που είχαν να προσθέσουν κάτι νέο, ή τουλάχιστον να δώσουν μια νέα ματιά σε ήδη γνωστές καταστάσεις και γνώσεις.

Με την στάση, τη σκέψη, τον προβληματισμό, την άποψη, τις επιλογές, τα συμπεράσματα αλλά και τη δράση όλων αυτών των ανθρώπων, σε όσους ήταν γνωστή από προσωπικές εξομολογήσεις των ιδίων ή άλλων, αισθανόμουν πως προχωρούσα ένα μικρό, ελάχιστο ίσως βήμα προς την προσωπική ολοκλήρωση. Ότι συνέθετα αργά αλλά σε στέρεες βάσεις το πάζλ του εαυτού μου και της όποιας προσωπικότητας είχα να επιδείξω. Ότι το πνεύμα μου «άνοιγε» όλο και περισσότερο, μαθαίνοντας να αποδέχεται κυρίως αλλά και να προσαρμόζεται χωρίς να πάψει ποτέ να αμφισβητεί και να ερευνά.

Με αυτόν τον τρόπο θεωρούσα και θεωρώ ότι ένας άνθρωπος μπορεί να συμμετέχει ενεργά στα κοινά σε όλους τους τομείς, στην πολιτική, στον πολιτισμό, στην οικονομία, στην κοινωνία γενικότερα μέσω των επαγγελματικών, δημόσιων, ιδιωτικών και προσωπικών του επιλογών, που ολοκληρώνουν αλλά και πραγματώνουν την ύπαρξή του και του κόσμου όλου κατ' επέκταση.

Ίσως όλη αυτή η στάση της γενιάς μου και της προηγούμενης από εμένα, από όσο μπορώ να ξέρω, να οδήγησε στο τέλμα που βιώνουμε σήμερα. Με τη δράση, τις πράξεις και τους αγώνες για την απόκτηση σημαντικών δικαιωμάτων ίσως να ξεχάσαμε τις πάμπολλες υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτήν την πολυπόθητη κατάκτηση. Αλλά δεν είναι κάτι καινούριο στην ανθρώπινη φύση και εξέλιξη, γεγονός που επιβεβαιώνεται μέσα από την πορεία της Ιστορίας.

Θα μπορούσε κάποιος να κατηγορήσει τη γενιά μου για πολλά, για διαστρέβλωση, διαφθορά, πλάνη, ίσως και κάποιον ευσυνείδητο «ωχαδερφισμό», όχι όμως για αμάθεια, αδιαφορία και άγνοια. Ακόμα κι αν αυτό φαινόταν από τις πράξεις των περισσοτέρων από μας.

Δυστυχώς πιστεύω πως ασυνείδητα, οι σημερινοί νέοι, βλέποντας μόνο το αποτέλεσμα-που είναι πράγματι καταστροφικό και ζοφερό - δεν αρνήθηκαν μόνο το πρόσφατο παρελθόν τους, ως κάτι που θα έπρεπε όχι μόνο να ξεπεράσουν αλλά και να ξεχάσουν, αρνήθηκαν και όλον τον πολιτισμό, τη σκέψη, την παράδοση και ιστορία του γένους τους, θεωρώντας ότι γαλούχησε γενιές που ευθύνονται για την ολοκληρωτική καταστροφή.

Έτσι σταμάτησαν να διαβάζουν, να ακούν, να βλέπουν, να παρατηρούν, να σχολιάζουν και κυρίως να αισθάνονται και να σκέφτονται. Σημαντικά πια είναι τα πρόσκαιρα, η γρήγορη πληροφόρηση, άρα και η πιο εύκολη να ξεχαστεί, τα εφήμερα και όλα όσα έχουν τα χαρακτηριστικά του σουξέ και του trendy!

Δεν πίστευα ποτέ στο χάσμα των γενεών ως δεδομένη κατάσταση a priori. Θύμωνα όταν στο σχολείο μας το έβαζαν ως SOS θέμα έκθεσης, γιατί πάντα θεωρούσα ότι δεν είναι θέμα κατάστασης αλλά διαχείρισης. Ότι οι άνθρωποι στην προσπάθειά τους να χτίσουν «μεγάλες πολιτείες» είναι φυσικό να αφήνουν μεγάλα κενά ανάμεσά τους, για να διαχωρίζουν και να εξάρουν τη σημαντικότητά τους. Έξυπνοι όμως είναι αυτοί που γεφυρώνουν τα κενά με σταθερές γέφυρες επικοινωνίας και όχι αυτοί που διατηρούν τα χάσματα ως διακριτά σύνορα της μοναδικότητάς τους. Και αυτό είναι κάτι που «βαραίνει» όλες τις πολιτείες, και τις παλιές και τις νέες.

Ίσως οι παλαιότεροι θα έπρεπε να είμαστε πιο ειλικρινείς με τους νεότερους και να τους προτρέψουμε στην εξερεύνηση όλης της παρελθοντικής γνώσης, σε όλους τους μεγάλους καλλιτέχνες, συγγραφείς, ποιητές, μουσικούς, ζωγράφους, διανοούμενους και πολιτικούς, σε όλους τους απλούς ανθρώπους που με τα καταγεγραμμένα λόγια και έργα τους άλλαξαν τον ρου της ανθρώπινης ζωής και  σκέψης. Και μαζί με αυτούς να τα ξαναθυμηθούμε κι εμείς. Γιατί σίγουρα τα έχουμε ξεχάσει.

Και όσα ξεχνάνε οι παλαιοί, πως είναι δυνατόν να τα μάθουν οι νέοι;

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ροη αρθρων